Idea samorządności w Polsce - próba aksjologicznej systematyzacji w ujęciu politologicznym

• Authors: Ewa Ganowicz

Title variants

EN

The idea of self-government in Poland - an attempt at axiological systematization in terms of political science

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na przestrzeni dwóch dekad funkcjonowania samorządności w Polsce nastąpiły przeobrażenia w katalogu podstawowych wartości samorządu terytorialnego. W pierwszych dziesięciu latach, gdy budowano fundamenty samorządności w Polsce, najważniejsze były podstawowe, ustrojowe wartości, tj. wolność, równość czy powszechność. W drugim natomiast ustąpiły one miejsca wartościom fundamentalnym dla rozwoju samorządu terytorialnego takim, jak: więzi lokalne, poczucie wspólnoty, kapitał społeczny, inkluzja polityczna, czy wreszcie społeczeństwo obywatelskie. Równolegle następowały zmiany w wymaganiach stawianych pracownikom samorządowym. Pojawiły się i ulegały uściśleniu, akty prawne rangi ustawowej określające wymagania wobec nich, obowiązujące ich, jako realizatorów służby publicznej, zasady. Celem artykułu jest próba skatalogowania zbioru wartości kojarzonych z samorządem terytorialnym w Polsce. Ów katalog będzie subiektywny w charakterze. Jednocześnie autor jako wartości traktuje także i zasady, które poprzez uznanie ich przez daną społeczność za cenne, zyskują przymiot wartości.

EN

Over the two decades of local governance in Poland, the catalogue ofthe fundamental values of local self-government has transformed. In the first decade, when the foundations of local governance in Poland were laid, the most important aspect was the basic values of the political system: liberty, equality and universality. In the second decade, they were replaced by the values that are fundamental for the development of local governance, such as local bonds, a sense of community, social capital, political inclusion and, last but not least, civic society. These changes were accompanied by different requirements being made of local government officials. There emerged increasingly detailed legal acts of statutory status that defined such requirements and the principles the officials are supposed to abide by as public servants. The paper attempts to catalogue the set of values associated with local government in Poland. This catalogue is subjective. The author also includes among those values the principles that are recognized as valuable by a given community, thus becoming values in themselves.

Keywords

PL

zasady samorządu terytorialnego; aksjologia samorządności; podstawowe wartości samorządu terytorialnego; katalog wartości samorządu terytorialnego; katalog zasad samorządu terytorialnego

EN

principles of self-government; axiology of self-government; basic values of local self-government; principles of self-government; axiology of self-government; basic values of local self-government

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Politologiczny
• Year: 2014
• Issue: 2
• Pages: 53-66

Dates

published

2014-04-01

Contributors

author

Ewa Ganowicz

• Opole

References

• Adamowicz M. (red.) (2006), Samorządy i społeczności lokalne w zrównoważonym rozwoju obszarów wiejskich, Wyd. SGGW, Warszawa.
• Boć J. (red.) (1998), Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław.
• Bylok F., Sikora J., Sztumska B. (2001), Wybrane aspekty socjologii rynku, Politechnika Częstochowska, Częstochowa.
• Calzoni G. (1994), Od systemu scentralizowanego zarządzania regionów do systemu samorządów terytorialnych w krajach postkomunistycznych. Przypadek Polski, RPEiS, nr 2.
• Czajkowski A., Sobkowiak L. (2000), Studia z teorii polityki, tom III, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Encyklopedia liberalizmu (2012).
• Encyklopedia PWN (1982), Warszawa.
• Etyka i moralność, a administracja publiczna (2012), Biuletyn elektroniczny Doradca Pracownika JST nr 3, „Etyka”, http://www.bzura.pl/browser/files/zalacznik/bzura_biuletyn_doradca_pracownika_jst_03.pdf.
• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r., Dz. U. 1994, Nr 124, poz. 607.
• Europejski Kodeks Dobrej Administracji z dnia 6 września 2001, Parlament Europejski, http://www.rpo.gov.pl/pliki/1192700305.pdf.
• Fukuyama F. (1997), Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, Warszawa-Wrocław.
• Ganowicz E., Rubisz L. (red.) (2008), Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Górski A. (2002), Legalna definicja samorządu terytorialnego. Istota samorządu terytorialnego w Konstytucji RP na tle europejskiego prawa konstytucyjnego, Wydawnictwo Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego „Zarządzanie i Edukacja”, nr V.
• Hausner J. (red.) (1999), Komunikacja i partycypacja społeczna. Poradnik, Kraków.
• Izdebski H (2003), Samorząd terytorialny - Podstawy ustroju i działalności, Warszawa.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483.
• Kowalski T. (2005), Kodeks etyczny a kształtowanie zasad etycznych w administracji, Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sulechowie, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Sulechów.
• Kozyr-Kowalski S. (2004), Socjologia, społeczeństwo obywatelskie i państwo, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Leoński Z. (2001), Samorząd Terytorialny w RP, Warszawa.
• Mariański J., Zdaniewicz W. (1991), Wartości religijne i moralne młodych Polaków, Warszawa.
• Marciniak E. M., Mołdawa T., Wojtaszczyk K. A. (red.) (2001), Etyka i Polityka, Warszawa.
• Modzelewski E. (2006), Etyka a Polityka, Warszawa.
• Nowacki J., ToborZ. (1994), Wstęp doprawoznawstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Nycz E. (red.) (2006), Problemy mieszkańców. Dylematy władz. W poszukiwaniu lokalnego partnerstwa, Uniwersytet Opolski, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej, Opole.
• Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 1988 (1989), Warszawa.
• Putnam R. D. (1993), Demokracja w działaniu, Warszawa.
• Rot H. (1994), Wstęp do nauk prawnych, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Słownik języka polskiego, http://www.slownik.gfinder.eu/index.php?id=54842.
• Słownik polityczny, http://www.wybory.com.pl/link/slownik/30/.
• Słownik współczesnego języka polskiego (1998), t. 2, Przegląd Reader's Digest, Warszawa.
• Suchodolski B. (2012), Kodeks etyczny jako narzędzie służce do podnoszenia jakości usług administracji publicznej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Zeszyty Naukowe nr 94 Seria: Administracja i Zarządzanie.
• Swianiewicz P. (2008), Partnerska polityka publiczna na poziomie lokalnym, „Dialog. Pismo Dialogu Społecznego”, nr 4.
• Szreniawski J. (2003), Wstęp do nauki administracji, Verba, Lublin.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz. U. 2003, Nr 96, poz. 873.
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, Dz. U., Nr 223, poz. 1458.
• Waśkiewicz A. (2012), Paradoksy idei reprezentacji politycznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Wronkowska S., Ziembiński Z. (2001), Zarys teorii prawa, Ars Boni et Aequi, Poznań.
• Załęski P. S. (2012), Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Identifiers

DOI

10.14746/pp.2014.19.2.4