Socjotechnika władzy

• Authors: Łukasz Scheffs

Title variants

EN

Sociotechnics of the power

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Obierając za przedmiot rozważań socjotechnikę władzy, pragnę zwrócić uwagę, że w głównej mierze będę poruszał się w otoczeniu różnych ujęć tego samego problemu. Nurtującym mnie zagadnieniem jest bowiem odpowiedź na pytanie, dlaczego socjotechnika, która jest przecież efektem szerokiej refleksji naukowej, twórczo rozwijanej również na polskim gruncie naukowym, obecnie sprowadzona została wyłącznie – i to nie tylko na kanwie wiedzy potocznej – do zagadnień stricte politycznych? Jednocześnie starał się będę wskazać te elementy, które w moim przekonaniu przyczyniły się do jednoznacznego utożsamiania socjotechniki z władzą (polityczną). Tak poczynione założenie zakłada gruntowną analizę przynajmniej polskiej literatury przedmiotu i w zasadniczy sposób determinuje deskryptywny charakter całego opracowania. Akcentując wagę puryzmu językowego w naukach społecznych winien jestem wyjaśnienie, iż przedmiotem dalszych rozważań będzie socjotechnika, która niekiedy utożsamiana jest z inżynierią społeczną. Osobiście rozdzielam te dwa pojęcia. Inżynieria społeczna to nauka, której zadaniem jest dobieranie odpowiednich środków (socjotechnicznych). Najczęściej są one powiązane z odpowiednimi wartościami i/lub dopomagają w ich osiągnięciu. Inżynieria społeczna jest więc de facto procedurą doboru odpowiednich środków socjotechnicznych. Socjotechnika z kolei stanowi zbiór technik i wiedzy o łańcuchach przyczynowo-skutkowych zachowań i postaw ludzkich, którymi system sterujący, oddziałując na system sterowany posługuje się, aby osiągnąć wytyczone przez inżynierię społeczną cele.

EN

Discussing the matter of sociotechnics I would like to note that I will mainly concentrate on various approaches of the same problem. What interests me the most is the answer to the question of why social engineering, which is, after all, the result of a wide scientific reflection, creatively developed on the Polish scientific ground, currently was relegated solely and not only on the canvas of the common knowledge to issues purely political. At the same time, I will try to indicate those elements which, in my opinion, contributed to uniquely identifying sociotechnics with political power. The assumption implies a thorough analysis of at least Polish literature and fundamentally determines descriptive nature of the entire study. Emphasizing the importance of linguistic purism in the social sciences I should clarify that the subject of further deliberation will be sociotechnics which is sometimes identified with social engineering. Personally, I separate these two concepts. Social engineering is the science which task is to select the appropriate measures. The most frequently they are associated with the appropriate values and/or help to achieve them. Social engineering is therefore the procedure for the selection of appropriate sociotechnical measures. Sociotechnics, in turn, is a collection of techniques and knowledge of cause-andeffect chains of human behaviors and attitudes, which control system, influencing controlled system use it in order to achieve marked out by social engineering goals.

Keywords

PL

socjotechnika; władza

EN

sociotechnics; power; sociotechnics; power

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Politologiczny
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 35-48

Dates

published

2016-03-15

Contributors

author

Łukasz Scheffs

• Poznań

References

• Anderski S. (2002), Czarnoksięstwo w naukach społecznych, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Bauman Z. (2008), Zindywidualizowane społeczeństwo, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Churska K. (2006), Klasyczny paradygmat socjotechniki, w: Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań.
• Czajowski A. (1996), Władza polityczna. Analiza pojęcia, w: Studia z teorii polityki, t. 1, red. A. W. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Czapów C., Podgórecki A. (1972), Socjotechnika – podstawowe pojęcia i problemy, w: Socjotechnika. Style działania, red. A. Podgórecki, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Faliński A. M. (1991), Polityka i władza, w: Interpretacje polityki, red. M. Szyszkowska, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Frysztacki K. (1996), Rozwój, właściwości i znaczenie socjologii stosowanej, w: Z zagadnień socjologii stosowanej, red. K. Frysztacki, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
• Goćkowski J. (1969), O historii socjotechniki, „Studia Socjologiczne”, nr 1.
• Hadnagy C. (2011), Socjotechnika. Sztuka zdobywania władzy nad umysłami, Wydawnictwo Helion, Gliwice.
• Kołodziejczak M. (2006), Naukowy i praktyczny status współczesnej socjotechniki, w: Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Krauz-Mozer B. (2005), Teorie polityki. Założenia metodologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lukes S. (1997), Władza: pogląd radykalny, „Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki”, t. 4.
• Mika S. (2002), Kilka refleksji na temat potrzeby władzy, w: Psychologia czynności. Nowe perspektywy, red. I. Kurcz, D. Kądzielawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Mlicki M. K. (1981), Niektóre dylematy socjotechniki, „Studia Socjologiczne”, nr 1.
• Mlicki M. K. (1986), Socjotechnika. Zagadnienia etyczne i prakseologiczne, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• Mlicki M. K. (1985), Z zagadnień socjotechniki humanistycznej w skali globalnej, w: Na krawędzi epoki. Rozwój duchowy i działanie człowieka, red. J. Rudniański, K. Murawski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Pałyska K. (2012), Socjotechnika lęku: wyobraźnia i potrzeby w służbie perswazji, w: Nowe spojrzenie w naukach o polityce, t. 2, red. W. Jakubowski, A. Krawczyk, J. Szczepański, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Pawełczyk P. (red), (2006a), Dwa oblicza socjotechniki, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (2006b), Koniec socjotechniki czy nowa socjotechnika?, w: Dwa oblicza socjotechniki, red. P. Pawełczyk, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (red.), (2005), Problemy współczesnej demokracji w ujęciu socjotechnicznym, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (2007a), Socjotechniczne aspekty gry politycznej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (2002a), Socjotechniczne aspekty panowania, w: Kulturowe instrumentarium panowania, red. R. Paradowski, P. Załęcki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Pawełczyk P. (2007b), Socjotechnika czy marketing polityczny, w: Marketing polityczny. Szansa czy zagrożenie dla współczesnej demokracji, red. P. Pawełczyk, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (2004), Socjotechnika konsumpcji, w: Życie polityczne w Polsce. Wybrane problemy, red. T. Wallas, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Pawełczyk P. (2002b), Wybrane problemy socjotechniki. W nawiązaniu do tradycji socjotechnicznych w Polsce, „Przegląd Politologiczny”, nr 1.
• Pawełczyk P., Piontek D. (1999), Socjotechnika w komunikowaniu politycznym, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Podgórecki A. (1970), Logika praktycznego działania, w: Socjotechnika. Jak oddziaływać skutecznie?, red. A. Podgórecki, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Podgórecki A. (1968), Oddziaływanie na jednostkę i na grupę społeczną, „Studia Socjologiczne”, nr 3–4.
• Podgórecki A. (1973), Socjotechniczne wątki w twórczości Machiavellego, w: Niccolo Machiavelli. Paradoksy losów doktryny, red. A. Tomasiak-Brzost, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Podgórecki A. (1963), Socjotechnika, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
• Podgórecki A. (1966), Zasady socjotechniki, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Popper K. R. (1993), Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Rudniański J. (1983), Elementy prakseologicznej teorii walki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
• Ryszka F. (1992), O pojęciu polityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Scheffs Ł. (2012), Socjotechnika „śmierci” wg Jarosława Kaczyńskiego. Wiedza potoczna a wiedza naukowa o istocie pojęcia, w: Media wobec śmierci, t. 1, red. K. Kwasik, J. Jaroszyński, G. Łęcki, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Widera Z. (2009), Socjotechnika w kampaniach wyborczych – aspekty etyczne, w: Socjotechnika w polityce – wczoraj i dziś, t. 2, red. A. Kasińska-Metryka, K. Kasowska-Pedrycz, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Kielce.
• Wisłocki S. A. (1994), Socjotechniczne zabiegi mistyfikacyjne w obrębie twórczości amatorskiej w PRL – na wybranych przykładach śląskich, „Polska Sztuka Ludowa. Konteksty”, nr 1–2.
• Wróblewski A. N. (1981), Rodzaje władzy w państwie (próba systematyzacji), „Studia Nauk Politycznych”, nr 2.
• Żyromski M. (2003), Zasady legitymizacji porządku społeczno-politycznego, „Przegląd Politologiczny” 2003, nr 2.

Identifiers

DOI

10.14746/pp.2016.21.1.3