When rationality meets political interest. Problems of education policy rationalization in Polish municipalities

• Authors: Anna Kołomycew

Title variants

PL

Kiedy racjonalność spotyka się z interesem politycznym. Problemy racjonalizacji polityki edukacyjnej w polskich gminach

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The paper presents the results of the research on education policy rationalization in rural and urban-rural municipalities. The author focuses on the most radical rationalization solution, namely the liquidation of schools. This solution, albeit economically feasible, can be costly in the social dimension. In the article, the author verifies the hypothesis assuming that the postulated rationalization of the municipal education policy becomes fictitious when the municipal authorities (executive body) are motivated by their own interest, i.e. maintaining public support (a victory in subsequent elections) rather than economic rationality and public good. The problem of rationalizing school networks in the municipalities has been analyzed by the author on the grounds of the rational choice theory. The article was based on the literature review, quantitative data and empirical research carried out in selected municipalities in the form of semistructured interviews. The comparative method, elements of system analysis and qualitative methods were used in the research. In a two-stage process, the researcher has chosen the municipalities located in three provinces (Świętokrzyskie, Mazowieckie and Pomorskie), and then 60 respondents from among the following groups: municipal authorities (an executive body and representatives of a legislative body), teachers, school governing non-state entities, representatives of local communities and local leaders.  

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących racjonalizacji polityki oświatowej w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich. Autorka koncentruje się na najbardziej radykalnym rozwiązaniu racjonalizatorskim, jakim jest likwidacja szkół. Rozwiązanie to choć zasadne pod względem ekonomicznym może okazać się kosztowne w wymiarze społecznym. W artykule autorka weryfikuje hipotezę zakładającą, że postulowana racjonalizacja polityki oświatowej gmin staje się fikcją w sytuacji, gdy władze gmin (organ wykonawczy) kierują się własnym interesem, którym jest utrzymanie poparcia społecznego (zwycięstwo w kolejnych wyborach), a nie racjonalnością ekonomiczną oraz dobrem publicznym. Problem racjonalizacji sieci szkół w gminach autorka analizowała na gruncie teorii racjonalnego wyboru. Artykuł powstał na postawie badań literatury przedmiotu oraz danych ilościowych, jak również badań empirycznych przeprowadzonych w wybranych gminach w formie półustrukturyzowanych wywiadów. W badaniach korzystano z metody porównawczej, elementów analizy systemowej oraz metod jakościowych. W dwuetapowym procesie autorka badań dokonała wyboru gmin zlokalizowanych w trzech województwach (świętokrzyskim, mazowieckim i pomorskim), a następnie 60 respondentów sposób następujących grup: władze gmin (organ wykonawczy i przedstawiciele organu stanowiącego), nauczyciele, podmioty niepubliczne prowadzące szkoły, członkowie społeczności lokalnych i liderzy lokalni.

Keywords

EN

education policy; rationalization of education policy; rational choice theory; public policy; school liquidation; education policy; rationalization of education policy; rational choice theory; public policy; school liquidation

PL

polityka oświatowa; racjonalizacja oświaty; teoria wyboru publicznego; polityka publiczna; likwidacja szkół

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Politologiczny
• Year: 2017
• Issue: 4
• Pages: 131-144

Dates

published

2017-12-15

Contributors

author

Anna Kołomycew

• University of Rzeszów

References

• Adamowicz M., Kmieciński M. (2017), Finansowanie oświaty w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce, ”Rozprawy Społeczne”, no. 11 (1).
• Becker G. S. (1990), Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• Dietrich F., List Ch. (2013), A Reason-Based Theory of Rational Choice, “Noûs”, vo. 47, issue 1.
• Elster J. (1989), Nuts and Bolts for the Social Science, Cambridge University Press, New York.
• Frohlich N., Oppenheimer J. A. (2006), Skating on Thin Ice: Cracks in the Public Choice Foundation, “Journal of Theoretical Politics”, no. 18(3).
• Green D., Shapiro I. (1994), Pathologies of Rational Choice Theory: A Critique of Applications in Political Science, Yale University Press, New Haven–London.
• Hay C. (2004), Theory, Stylized Heuristic or Self-Fulfilling Prophecy? The Status of Rational Choice Theory in Public Administration, “Public Administration”, vol. 82, no. 1.
• Herbst M. (2012), Wynagrodzenia nauczycieli w Polsce – rozwiązania systemowe, in: Finansowanie oświaty, ed. J. Herczyński, Biblioteczka Oświaty Samorządowej, Warszawa.
• Hodgson G. M. (2012), On the Limits of Rational Choice Theory, “Economic Thought”, no. 1.
• Homans C. G. (1974), General propositions, Elementary Forms of Social Behavior (2nd ed.), Harcourt Brace Jovanovich, New York, http://www.sociosite.net/sociologists/texts/homans.php, 1.09.2017.
• Homans, G. (1961), Social Behaviour: Its Elementary Forms, Routledge and Kegan Paul, London.
• Kołacz T. (2012), Trudne racjonalizowanie wydatków oświatowych, ”Wspólnota” wydanie elektroniczne z 20.12.2012, http://www.wspolnota.org.pl/, 1.09.2017.
• Kotarba B. (2014), Analiza wybranych elementów polityki oświatowej gmin, in: Samorząd w systemie demokracji obywatelskiej: wybrane problemy, ed. R. Kmieciak, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Kotarbiński T. (1975), Traktat o dobrej robocie, wyd. 5, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Kozińska-Bałdyga A. (2015), Sytuacja oświaty na terenach wiejskich, in: Mała szkoła – problem czy szansa? Poradnik dla samorządowców, ed. E. Tołwińska-Królikowska, ORE, Warszawa.
• Kożuch B. (2012), Wdrażanie innowacji organizacyjnych w administracji samorządowej, in: Zarządzanie zmianą w administracji publicznej, ed. J. Czaputowicz, KSAP, KONTRAST, Warszawa.
• Kuriański M. (2008), Ku poszerzeniu horyzontów polskiej szkoły: szkic historyczny edukacji: zagrożenia i szanse, ”Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne”, no. 15/1.
• Michalczyk T. (2004), Zachowania społeczne a sfera racjonalnych wyborów – aspekt komunikacji społecznej, ”Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” Seria: PEDAGOGIKA, z. XIII.
• Oppenheimer J. A. (2008), Rational Choice Theory, For The Sage Encyclopedia of Political Theory, http://www.gvptsites.umd.edu/oppenheimer/research/rct.pdf, 2.09.2017.
• PAP (2016), Samorządy: obecny system finansowania oświaty nie przystaje do rzeczywistości, ”Puls Biznesu”, wydanie elektroniczne 12.09.2016, https://www.pb.pl/samorzady-obecny-systemfinansowania-oswiaty-nie-przystaje-do-rzeczywistosci-841682, 2.09.2017.
• Rydlewski G. (2011), Decydowanie w przestrzeni publicznej, in: Decydowanie publiczne, ed. G. Rydlewski, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
• Rydlewski G. (2012), Zarządzanie zmianą w Polsce – reforma rządowego centrum, in: Zarządzanie zmianą w administracji publicznej, ed. J. Czaputowicz, KSAP, KONTRAST, Warszawa.
• Scott I. (2000), Rational Choice Theory, in: Understanding Contemporary Society: Theories of the Present, eds. G. Browning, A. Halcli, F. Webster, Sage Publication, London–Thousand Oaks–New Dehli, pp. 126–138, http://socserver.soc.iastate.edu/Sapp/soc401rationalchoice.pdf, 20.09.2017.
• Simon H. (1995), Rationality in Political Behavior, “Political Psychology”, vol. 16, no. 1.
• Starczewska I. (2009), Racjonalizacja oświaty czyli redukcja etatów (1.12.2009), http://www.olsztyn.com.pl/artykul,racjonalizacja-oswiaty-czyli-redukcja-etatow,3881.html, 1.09.2017.
• Szarfenberg R. (2002), Racjonalność decyzji w polityce społecznej, referat wygłoszony na konferencji WDiNP w 2002 roku, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/refwdinp.pdf, 1.09.2017.
• Zey M. (1998), Rational Choice Theory and Organizational Theory: A Critique, SAGE Publications, Thousand Oaks–London–New Delhi.

Identifiers

DOI

10.14746/pp.2017.22.4.11