Materiality as Resistance and Protection: The Case of Andrzej Sosnowski

• Authors: Marta Koronkiewicz

Title variants

PL

Materialność jako opór i ochrona. Przypadek Andrzeja Sosnowskiego

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

This article elaborates on a conception of poetic form derived from the work of the contemporary Polish poet Andrzej Sosnowski, in order to further our understanding of form as something material and dynamic rather than static and purely “textual”. Sosnowski often comments on the materiality of poetry as a useful metaphor that allows us to grasp its peculiar semi-autonomous condition; hence his eagerness to employ the metaphors of poetry as choreography, bodily gesture or action. By putting Sosnowski’s comments in the context of contemporary debates on form and matter in literature-from historical materialism and its traditionally complicated relationship to formalism to a more traditional philological approach to the so-called “new materialisms”-I attempt to point out a possibility of transcending the usual tensions and divisions organising these debates. Here, I find particularly useful the notion of “affordances,” as used by Caroline Levine, as well as the techno-poetic approach of Nathan Brown, and certain conceptual tools offered by the “new formalist” movement. Finally, I reference the work of Adam Ważyk, Sosnowski’s predecessor and one of his main inspirations, in order to show the poetic form as a way of protecting/preserving certain forms of life. Ważyk’s idea of form as a means of resisting entropy provides a unique insight into the more practical aspects of the politics of poetic form.

PL

Artykuł przedstawia koncepcję formy poetyckiej zaczerpniętą z twórczości Andrzeja Sosnowskiego, mając na celu rozwinąć rozumienie formy jako czegoś materialnego i dynamicznego, nie zaś statycznego i czysto tekstualnego. Sosnowski często powołuje się na materialność poezji jako użyteczną metaforę pozwalającą uchwycić jej specyficzną semi-autonomiczną kondycję - pochodną tej myśli są chętnie stosowane przez niego porównania poezji do choreografii, gestu, akcji. Ustawiając uwagi Sosnowskiego w świetle współczesnych debat nad formą i materią w literaturze - od materializmu historycznego wraz z jego zwyczajowo skomplikowaną relacją do formalizmu, przez tradycyjne podejścia filologiczne, po tak zwane „nowe materializmy” - autorka artykułu stara się wskazać możliwości przekroczenia napięć i podziałów organizujących to pole. Szczególnie pomocny kontekst znajduje w pojęciu „afordancji” tak, jak rozumie je Caroline Levine, a także w techno-poetologicznym podejściu Nathana Browna czy w poszczególnych narzędziach i koncepcjach oferowanych przez ruch nowoformalistyczny. Przywołuje również twórczość Adama Ważyka - poety, który pozostaje jedną z głównych inspiracji Sosnowskiego - by przedstawić formę poetycką jako metodę chronienia/przechowywania pewnych form życia. Ważyka koncepcja formy jako środka odpierania entropii zapewnia szczególny wgląd w bardziej praktyczne aspekty polityki form.

Keywords

EN

Andrzej Sosnowski; Adam Ważyk; new formalism; politics of poetry; materiality of poetry; Andrzej Sosnowski; Adam Ważyk; new formalism; politics of poetry; materiality of poetry

PL

Andrzej Sosnowski; Adam Ważyk; forma poetycka; nowy formalizm; polityczność poezji; materialność poezji

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2019
• Volume: 34
• Issue: 4
• Pages: 151-170

Dates

published

2019-12-15

Contributors

author

Marta Koronkiewicz

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Arrata Stephen. 2011. “Rhyme, Rhythm, and the Materiality of Poetry: Response.” Victorian Studies vol. 53, nr 3.
• Attridge Derek. 1981. “Language of Poetry: Materiality and Meaning.” Essays in Criticism, Volume XXXI, Issue 3, pp. 228–245.
• Beetz Johannes. 2016. Materiality and Subject in Marxism, (Post-)Structuralism, and Material Semiotics. New York: Palgrave Macmillan.
• Bogel Fredric V. 2013. New Formalist Criticism. New York: Palgrave Macmillan.
• Brown Nathan. 2017. The Limits of Fabrication: Materials Science, Materialist Poetics. New York: Fordham University Press.
• Cavanaugh Jillian R. and Shalini Shankar (ed.). 2017. Language and Materiality: Ethnographic and Theoretical Explorations. Cambridge: Cambrudge University Press.
• Coole Diana and Samantha Frost. 2010. New Materialisms: Ontology, Agency and Politics. Duhram and London: Duke University Press.
• Dolphijn Rick and Iris van der Tuin (ed.). 2012. New Materialism: Interviews and Cartographies. Ann Arbor: Open Humanities Press.
• Domańska Ewa. 2010. “Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?.” Teksty Drugie, nr 1–2, pp. 45–55.
• Donoghue Denis. 2003. Speaking of Beauty. New Haven and London: Yale University Press.
• Eagleton Terry. 2016. Materialism. London and New Haven: Yale University Press.
• Eyers Tom. 2017. “The Matter of Poetry: A Review of Nathan Brown’s ‘The Limits of Fabrication: Materials Science, Materialist Poetics’”. https://www.boundary2.org/2017/11/tom-eyers-the-matter-ofpoetry-a-review-of-nathan-browns-the-limits-of-fabricationmaterials-science-materialist-poetics/GutorowJacek. 2003a. Niepodległość głosu. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Gutorow Jacek. 2003b. “Implozja.” In: Lekcja żywego języka, edited by Grzegorz Jankowicz, Kraków: Zielona Sowa.
• Jankowicz Grzegorz. 2002. “Koniec poezji? (Andrzej Sosnowski i literatura wyczerpania),” Fa-art nr 2–3, pp. 62–66.
• Kaczmarski Paweł. 2017. “Adam Ważyk, the New Sentence and the question of entropy.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 40(2), 91–105.
• Kałuża Anna, http://przewodnikpoetycki.amu.edu.pl/encyklopedia/andrzej-sosnowski/
• Koronkiewicz Marta. 2017. “Politics of the Poetic Form: Adam Ważyk and the Americans.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 40(2), 91–105.
• Koronkiewicz Marta. 2019. I jest moc odległego życia w tej elegii. Uwagi o wierszach Andrzeja Sosnowskiego. Wrocław: Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza.
• Leighton Angela. 2007. On Form: Poetry, Aestheticism, and the Legacy of a Word. Oxford: Oxford University Press.
• Levine Caroline. 2015. Forms: Whole, Rhythm, Hierarchy, Network. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Maliszewski Karol. 1995. “Precyzja chaosu. Notatki na marginesie wierszy Andrzeja Sosnowskiego.” Nowy Nurt nr 21, p. 1, 5-7.
• Nycz Ryszard. 2012. Poetyka doświadczenia: Teoria – nowoczesność – literatura. Warszwa: Instytut Badań Literackich.
• Nycz Ryszard. 2017. Kultura jako czasownik. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Orska Joanna. 2006. Liryczne narracje. Nowe tendencje w poezji polskiej 1989–2006. Kraków: Universitas.
• Orska Joanna. 2013. „Dziwna historia Adama Ważyka”. In: Republika poetów. Poetyckość i polityczność w krytycznej praktyce. Kraków: EMG.
• Rewers Ewa. 2012. “Praktyka jako badanie: nowe metodologie w humanistyce.” In: Teoria - Literatura - Życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, edited by Ryszard Nycz, Anna Legeżyńska. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Rooney Ellen. 2006. “Form and Contentment.” In: Reading for Form, edited by Susan J. Wolfson and Marshall Brown. Seattle: University of Washington Press.
• Shore Marci. 1997. „Some words for grown-up marxists: „A Poem for Adults” and the revolt from within.” The Polish Review Vol. 42, No. 2, pp. 131-154.
• Skurtys Jakub. 2015. “Figury dyssensu w praktyce późnej awangardy: jukstapozycja i entropia Adama Ważyka.” In: Awangarda i krytyka. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej, edited by Jakub Kornhauser, Małgorzata Szumna, Michalina Kmiecik. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Sosnowski Andrzej. 2010. Trop w trop. Wrocław: Biuro Literackie.
• Sosnowski Andrzej. 2013. Stare śpiewki. Wrocław: Biuro Literackie.
• Theile Verena and Linda Tredennick. 2013. New Formalisms and Literary Theory. New York: Palgrave Macmillan.
• Turczyńska Danuta. 2010. “Andrzej Sosnowski – poeta społecznie niedostępny.” Polisemia nr 4. http://www.polisemia.com.pl/numery-czasopisma/numer-4-2010-4/andrzej-sosnowski-poeta-spolecznie-niedostepny
• Ważyk Adam. 1964. Esej o wierszu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Williams Raymond. 1977. Marxism and Literature. Oxford and New York: Oxford University Press.
• Wolfson Susan J. 1997. Formal Charges: The Shaping of Poetry in British Romanticism. Stanford: Stanford University Press, 1997.
• Wolfson Susan J. 2012. “Form.” Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics, edited by Roland Greene at all. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Wójtowicz Aleksander. 2016. Nowa Sztuka: Początki (i końce). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Identifiers

DOI

10.14746/prt2019.4.8