Critique. Division. An Archaeology of Separation and a Salvaging Etymology

• Authors: Katarzyna Trzeciak

Title variants

PL

Krytyka. Cięcie. Archeologia rozdzielenia i etymologia ratunkowa

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The goal of this essay is twofold: firstly, it is a description a post-critical tendency within the contemporary, Anglo-American humanities; secondly, it presents propositions which broaden the boundaries current in the post-critical current, which lead to the replacement of critical sci-entificity with an affirmation of everyday readerly affects. The claims regarding the rejection of a criticism based on suspicion, formulated by, among others, Rita Felski, accentuate the elite character of reading, the goal of which is the unveiling of the economico- political entan-glement of the text as a product of historical reality. The distrust towards the surface of the text and the illusion of aesthetic autonomy, central for cultural studies, raised the critical atti-tude to the rank of an activity that is revelatory and privileged. The opponents of an unmask-ing criticism underline its limitations-unmasking reveals the ultimate source of every cultural production, the logic of capitalism, the total character of which leaves no chance for change. In defense of change, and in the hope of restoring to literature a widespread interest, there appear tendencies which bring back the individual experience of reading, the basis of which is to be aesthetic pleasure, freed from the historical context and its determinants. In the article, examples of such tendencies will be pointed out, as also will be their consequences caused by the elevation and universalisation of non-professional reading. The rejection of the political task of criticism leads to the questioning of its anti-systemic potential; in turn, the apotheosis of suspicion paralyses the postulative dimension of criticism. For this reason, in the last part of the essay, I propose going beyond oppositional con ceptualisations in the direction of a criti-cism that is situated and material, and whose model, in my rendering, is subordi nated knowledge.

PL

Cel tekstu jest podwójny: po pierwsze, jest on opisem postkrytycznej tendencji we współczesnej humanistyce anglo-amerykańskiej, po drugie – w tekście przedstawione zostaną propozycje poszerzające obecne w nurcie postkrytycznym ograniczenia, prowadzące do zastąpienia krytycznej naukowości afirmacją codziennych afektów czytelniczych. Postulaty odrzucenia krytyki podejrzliwej, formułowane m.in. przez Ritę Felski, akcentują elitarny charakter czytania, którego celem ma być odsłonięcie ekonomiczno-politycznego uwikłania tekstu jako wytworu historycznej rzeczywistości. Centralna dla badań kulturowych nieufność wobec powierzchni tekstu i iluzji estetycznej autonomii, wyniosła postawę krytyczną do rangi działania rewelatorskiego i uprzywilejowanego. Przeciwnicy i przeciwniczki demaskatorskiej krytyki podkreślają jej ograniczenia – demaskacja odsłania ostateczne źródło każdej produkcji kulturowej – logikę kapitału, której totalność nie pozostawia szans na zmianę. W obronie zmiany i w nadziei na przywrócenie literaturze powszechnego zainteresowania, pojawiają się tendencje przywracające indywidualne doświadczenie lektury, którego podstawą ma być estetyczna przyjemność, uwolniona od kontekstu historycznego i jego determinant. W niniejszym tekście wskazane zostaną przykłady takich tendencji, jak również ich konsekwencje, wynikające z uwznioślenia i uniwersalizowania nieprofesjonalnego czytania. Odrzucenie politycznego zadania krytyki prowadzi do zakwestionowania jej antysystemowego potencjału, z kolei apoteoza podejrzliwości paraliżuje wymiar postulatywny. Dlatego w ostatniej części tekstu proponuję wyjście poza opozycyjne konceptualizacje w kierunku krytyki umiejscowionej i materialnej, której modelem czynię kategorię wiedzy podporządkowanej.

Keywords

EN

Post-critique; hermeneutics of suspicion; symptomatic reading; affective criticism; subordinated knowledge; Post-critique; hermeneutics of suspicion; symptomatic reading; affective criticism; subordinated knowledge

PL

postkrytyka; krytyka podejrzliwa; czytanie symptomatyczne; krytyka afektywna; wiedza podporządkowana

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2019
• Volume: 34
• Issue: 4
• Pages: 123-151

Dates

published

2019-12-15

Contributors

author

Katarzyna Trzeciak

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Althusser, Louis, and Etienne Balibar. 1970. Reading Capital. Trans. Ben Brewster. London: NLB.
• Armstrong, Isobel. 2000. The Radical Aesthetic. Oxford: Blackwell Publishers, 2000.
• Bordwell, David. 1991. Making Meaning: Inference and Rhetoric in the Interpretation of Cinema. Cambridge: Harvard University Press.
• Baron-Milian, Marta. 2017. “Wstydliwe pojęcia”. Forum Poetyki (Spring/Summer): 174‒183.
• Breu, Christopher. 2018. “The Humanities as Contradiction: Against the New Enclosures”. Humanities Vol. 70, No. 7: 1‒16. www.mdpi.com/journal/humanities.
• Butler, Judith. 1990. Gender Trouble: Feminism and the Subversion Identity. New York: Routledge.
• Butter, Stella. 2009. A Manifesto for Positive Aesthetics. A review of Uses of Literature, by Rita Felski. JLT online. http://www.jltonline.de/index.php/reviews/article/view/130/424.
• Cheng, Anne Anlin. 2009. “Skins, Tattoos, and Susceptibility.” Representations Vol. 108, No. 1: 98–119. https://www.jstor.org/stable/10.1525/rep.2009.108.1.98.
• Derra, Aleksandra. 2018. “Mechanika kwantowa, dyfrakcja i niedosyt filozoficzny. Nowy materializm feministyczny Karen Barad w kontekście studiów nad nauką i technologią”, in: Feministyczne nowe materializmy: usytuowane kartografie, red. Olga Cielemęcka, Monika Rogowska-Stangret, Lublin: E-naukowiec.
• Didi-Huberman, Georges. 2017. “Critical Image / Imaging Critique.” Trans. Chris Miller. Oxford Art Journal 40: 249–261.
• Felski, Rita. 2014. The Limits of Critique. Chicago: The University of Chicago Press.
• Felski, Rita. 2008. Uses of Literature. New York: Wiley-Blackwell.
• Foster, Hal. 2015. “Post-Critical?”. Bad New Days: Art, Criticism, Emergency. London, New York: Verso: 130–138.
• Franczak, Jerzy. 2017. Błądzące słowa: Jacques Rancière i filozofia literatury, Warszawa: IBL.
• Jameson, Fredric. 2002. The Political Unconscious. London, New York: Routledge.
• Jameson, Fredric. 1998. The Cultural Turn. Selected Writings on the Postmodern 1983‒1998. London, New York: Verso.
• Klekot, Ewa. 2015. Obcowanie z materią. Mētis jako rodzaj wiedzy. Autoportret 1. http://autoportret.pl/artykuly/obcowanie-z-materia-metis-jako-rodzaj-wiedzy/2/.
• Latour, Bruno. 2004. “Why Has Critique Run out of Steam? From Matters of Fact to Matters of Concern.” Critical Inquiry 30: 225–248.
• North, Joseph. 2017. Literary Criticism. A Concise Political History. Cambridge–Massachusetts: Harvard University Press.
• Robson, Mark. 2005. “Jacques Rancière’s Aesthetic Communities.” Paragraph 28: 77–95.
• Scott, James. 1998. Seeing like a state: how certain schemes to improve the human condition have failed, New Haven and London: Yale University Press.
• Sedgwick, Eve Kosofsky. 2003. “Paranoid Reading and Reparative Reading, Or, You’re So Paranoid, You Probably Think this Essay is About You.” Touching Feeling: Affect, Pedagogy, Performativity. Durham: Duke University Press: 123–151.

Identifiers

DOI

10.14746/prt2019.4.9