Demokratyzowanie czy neoluddyzm – reforma uniwersytetu wobec wyzwań technonauki

• Authors: Andrzej Nowak

Title variants

EN

Democratization or Neo-Luddism – reform of the university in the face of technoscience

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą diagnozy neoluddystycznych tendencji w krytykach reform szkolnictwa wyższego. W kontekście polskim widoczne są one w marginalizacji perspektywy technonauki. Autor wskazuje na potencjalnie emancypacyjny charakter technonauki i konieczność pomyślenia zmiany, która stanowiłaby alternatywę zarówno dla neoluddystycznej technofobii, jak i kapitalistycznej technokracji.

EN

The article can be viewed as an attempt to ascertain Neo-Luddistictendencies present in critiques of higher education reforms. In the Polish contextthey can be identified in marginalization of technoscience perspective. Author pointsat potentially emancipatory dimension of technoscience and necessity of imaginingchange, which could serve as an alternative to both Neo-Luddistic technophobyand capitalistic technocracy.

Keywords

PL

neoluddyzm; technokracja; technonauka; uniwersytet; zmiana społeczna

EN

Neo-Luddism; technocracy; technoscience; university; social change; Neo-Luddism; technocracy; technoscience; university; social change

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2013
• Volume: 7
• Issue: 1
• Pages: 169-193

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Andrzej Nowak

• Instytut Filozofii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

References

• Abraham, J., R. Ballinger 2012. ,,The Neoliberal Regulatory State, Industry Interests, and the Ideological Penetration of Scientific Knowledge: Deconstructing the Redefinition of Carcinogens in Pharmaceuticals”. Science, Technology & Human Values 37 (5): 443–477.
• Bendyk, E. 2012. Bunt sieci. Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy.
• Bijker, W.E., R. Bal, R. Hendriks. 2009. The Paradox of Scientific Authority The Role of Scientific Advice in Democracies. Cambridge MA: MIT Press.
• Bińczyk, E. 2012. Technonauka w społeczeństwie ryzyka: filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Blooma, A. 2007. Umysł zamknięty: o tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze dzisiejszych studentów. Poznań: Zysk i S-ka.
• Bucchi, M. 2009. Beyond Technocracy: Science, Politics and Citizens. London/New York: Springer.
• Callon, M., J. Law, A. Rip 1986. How to Study the Force of Science. W Mapping the Dynamics of Science and Technology. London: MacMillan.
• Callon, M., P. Lascoumes, Y. Barthe. 2009. Acting in an Uncertain World: an Essay on Technical Democracy. Cambridge, MA: Basic Books.
• Campbell, E.R.A. 2009. ,,A Critique of the Occupy Movement from a Black Occupier.” The Black Scholar 41 (4): 42–51.
• Cleaver, H. 2011. ,,Praca w szkole i walka przeciwko pracy w szkole.” Przegląd Anarchistyczny 13.
• O’Collins, G., E.G. Farrugia 2002. Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych z indeksem angielsko-polskim. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Epstein, S. 1996. Impure Science: AIDS, Activism, and the Politics of Knowledge. Berkeley: University of California Press.
• Foucault, M. 2000. Co to jest Oświecenie?. W Filozofia, historia, polityka. Warszawa-Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goldacre, B., Bad Pharma. 2012. How Drug Companies Mislead Doctors and Harm Patients. London: Fourth Estate.
• Goldacre, B. Bad. 2011. Lekarze, naukowcy, szarlatani: od przerażonego pacjenta do świadomego konsumenta. Gliwice: Septem.
• Grandin, G. 2012. Fordlandia. Warszawa: Świat Książki.
• Hecht, G. 2009. The Radiance Of France, Nuclear Power and National Identity after World War II. Cambridge MA: MIT Press.
• Hecht, G. 2012. Being Nuclear: Africans and the Global Uranium Trade. Cambridge MA: MIT Press.
• Jasanoff, S. 2004. States of Knowledge: the Co-production of Science and Social Order. London: Routledge.
• Jedlicki, J. 2000. Świat zwyrodniały: lęki i wyroki krytyków nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Jones, S. E., red. 2006. Against Technology: From the Luddites to Neo-Luddism, ed. London: CRC Press.
• Kinchy, A.J., D.L. Kleinman, R. Autry 2008. ,,Against Free Markets, Against Science?: Regulating the Socio-Economic Effects of Biotechnology”. Rural Sociology 2 : 147–179.
• Laskowski P. 2010. Wstęp. W Odszkolnić społeczeństwo. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Latour, B. 1991. Technology is Society Made Durable. W Sociology of Monsters: Essays on Power, Technology and Domination. London: Routledge.
• Latour, B. 1999. Pandora’s Hope: Essays on the Reality of Science Studies. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Latour, B. 2009. ,,Dajcie mi laboratorium a poruszę świat”. Teksty Drugie 1-2: 163–192.
• Lave, R., P. Mirowski, i S. Randalls 2010. ,,Introduction: STS and Neoliberals Science.” Social Studies of Science 40: 659–675.
• Lee, R.E. 2000. ,,The Structures of Knowledge and the Future of the Social Sciences: Two Postulates, Two Propositions and a Closing Remark.” Journal of World-Systems Research 3: 786–796.
• Lee, R.E. 2011. Knowledge matters: the structures of Knowledge and Crisis of the Modern World-System. New Brunswick-London: Transaction Books.
• Łach, T. 2012. ,,Strach przed postępem – kilka uwag o nurtach antytechnicznych.” Kultura i Wartości 4.
• Mackenzie, D. 2008. An Engine, Not A Camer:. How Financial Models Shape Markets, Cambridge MA: MIT Press.
• Majakowski, W. 1957. ,,Most Brukliński.” W Poezje. Warszawa: Czytelnik.
• Miller, T. 2011. Urządzanie i utowarowienie. W Edu-Factory: samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!art.
• Mol, A. 2008. The Logic of Care: Health and the Problem of Patient Choice. Oxford: Blackwell.
• Mooney, Ch., Sh. Kirshenbaum 2009. Unscientific America. How Scientific Illiteracy Threatens Our Future. New York: Basic Books.
• Mooney, Ch. 2005. The Republican war on science. Cambridge M.A: Basic Books.
• Moore, K.2006. Powered by the People: Scientific Authority in Participatory Science. W The New Political Sociology of Science: Institutions, Networks, and Power. Madison: The University of Wisconsin Press.
• Mörchen, H. 1999. Władza i panowanie u Heideggera i Adorna. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Mucha, J. 2009. Uspołeczniona racjonalność technologiczna: naukowcy z AGH wobec cywilizacyjnych wyzwań i zagrożeń współczesności. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Nowak, A.W. 2010. Czy można filozofować po Kongu Belgijskim? Pułapki krytyków nowoczesności. W W sprawie Agambena. Konteksty krytyki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Passoth, J.H., N.J. Rowland 2010. ,,Actor-Network State Integrating Actor-Network Theory and State Theory”. International Sociology 25: 6.
• Płonka-Syroka, B. 2011. Historyczność New Age: o XIX-wiecznych źródłach pewnej perspektywy poznawczej. W Oblicza przeszłości: zbiór rozpraw. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
• Rabeharisoa, V. 2003. ,,The Struggle Against Neuromuscular Diseases in France and the Emergence of the Partnership Model of Patient Organization.” Social Science and Medicine 57: 2127–2136.
• Raunig, G. 2013. ,,W trybie modulacji: fabryki wiedzy.” http://eipcp.net/transversal/0809/raunig/pl/.
• Reynolds, L., B. Szerszynski, 2012. Neoliberalism and Technology: Perpetual Innovation or Perpetual Crisis?, Neoliberalism and Technoscience: Critical Assessments. Farnham: Ashgate.
• Sowa, J., K. Szadkowski. 2011. Edu-Factory: samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!art.
• Sowa, J., K. Szadkowski 2011. Fabryki wiedzy. W Edu-Factory: samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!art.
• Szwabowski, O. 2012. ,,Uniwersytet jako fabryka.” W Wiedza, ideologia, władza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Söderberg, J. 2013. ,,Iluzje wyzwolenia przez technologię.” Le Monde Diplomatique. Edycja polska 2013 (183).
• Uniwersytet zaangażowany: przewodnik Krytyki Politycznej. 2010. oprac. zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Wallerstein, I. 1999. Wyzwania wobec nauk społecznych u progu XXI wieku. Kraków: Universitas.
• Wallerstein, I., S. Zukin. 2004. ,,1968 – rewolucja w systemie światowym.”. Krytyka Polityczna 6.
• Węsławski, J. M. 2013. ,,Przepis na polską naukę.” http://wyborcza.pl/1,75476,13025995,Przepis_na_polska_nauke.html#ixzz2Ow8Z27Cghttp://wyborcza.pl/1,75476,13025995,Przepis_na_polska_nauke.html#ixzz2El8XAga5 data dostępu: 29 marca 2013.
• Zaród, M. 2013. Święty Graal czy bozon Higgsa: uwagi o edukacji przyrodniczej. W Szkoła: przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Zybertowicz A. 1995. Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2013.1.11