Fragmenty denologii Slavoja Žižka

• Authors: Bartosz Wójcik

Title variants

EN

Fragments of Žižek's Dentology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja modelu ontologii opracowanego przez Žižka w jego ostatnich pracach filozoficznych – Less Than Nothing i Absolute Recoil. Punkt wyjścia stanowi analiza fundamentalnego dla całego projektu pojęcia den („mniej niż niczego”), które pochodzi z filozofii Demokryta i zostaje przeniesione na obszar współczesnej ontologii. W pierwszym kroku, próbuję opisać strukturę den i sformułować jego definicję (czego Žižek nie robi). W drugim kroku zarysowuję schemat i funkcję podmiotu negatywnego, który stanowi podstawowy problem dla materializmu dialektycznego Žižka. Wreszcie w trzecim kroku podejmuję próbę integracji pojęcia podmiotowości i ontologii den (nazywanej tutaj denologią) przy pomocy narzędzi z Heglowskiej dialektyki (logiki „przeciwuderzenia” oraz „zstępującej-syntezy”). Innymi słowy, z chaotycznych i fragmentarycznych analiz Žižka próbuję wydobyć minimalnie koherentny projekt ontologiczny.

EN

This article reconstructs the ontology of Slavoj Žižek’s last two philosophical books – Less Than Nothing and Absolute Recoil. It begins with an analysis of the concept (fundamental for the whole project) of the den, “less than nothing”, which comes from the philosophy of Democritus and was implemented by Žižek into the discourse of contemporary ontology. First, the article describes the structure of the den and tries to formulate its definition (which Žižek never did). Next, it outlines the scheme and function of the negative subject, which is the essential issue for Žižek’s dialectical materialism. Finally, it attempts to integrate the notion of subjectivity with the ontology of den (i.e. dentology) by using concepts from the Hegelian dialectic (the logic of “recoil” and “downward-synthesis”).

Keywords

PL

Žižek; Hegel; ontologia; dialektyka; podmiot; nic; byt

EN

Žižek; Hegel; ontology; subject; dialectic; nothing; being; Žižek; Hegel; ontology; subject; dialectic; nothing; being

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2016
• Volume: 21
• Issue: 3
• Pages: 210-232

Dates

published

2016-09-15

Contributors

author

Bartosz Wójcik

• Instytut Studiów Politycznych PAN Polna 18/20, 00-001 Warszawa

References

• Bates, Jennifer. 2009. Hegel and Shakespeare on Moral Imagination. Albany: State University of New York Press.
• Cassin, Barbara. 2010. „L’ab-sens, ou Lacan de A à D”. W Alain Badiou, Barbara Cassin, Il n'y a pas de rapport sexuel. Deux leçons sur « L'Étourdit » de Lacan, Paris : Fayard: 11-99.
• Dolar, Mladen. 2017. „Being and MacGuffin”. Crisis & Critique 4/1: 83-102.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1969. Zasady filozofii prawa. Tłum. Adam Landman, Warszawa: PWN.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1990. Encyklopedia nauk filozoficznych. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: PWN.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2002. Fenomenologia ducha. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Aletheia.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2011a. Nauka logiki. T.1. Tłum. Adam Landman. Wstęp Marcin Pańków, Warszawa: PWN.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2011b. Nauka logiki. T.2. Tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN.
• Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2014. „Wykłady jenajskie. Filozofia ducha”. Tłum. Piotr Graczyk. Kronos 4(31): 56-72.
• Holt, Jim. 2014. Krótka historia niczego. Tłum. Mariusz Gądek. Warszawa: PWN.
• Johnston, Adrian. 2008. Žižek’s Ontology: A Transcendental Materialist Theory of Subjectivity. Evanston: Northwestern University Press.
• Johnston, Adrian. 2014. Adventure in Transcendental Materialism. Dialogues with Contemporary Thinkers. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Khader, Jamil. 2016. „Review of Repeating Žižek”, SCTIW Review, August 23, 2016. http://sctiw.org/sctiwreviewarchives/archives/1194 .
• Koyré, Alexandre. 2014. „Hegel w Jenie”. Tłum. Piotr Herbich i Konstanty Szydłowski. Kronos 4(31): 73-101.
• Lacan, Jacques. 2004. Encore. Tłum. Cormac Gallagher. http://www.lacaninireland.com/web/wp-content/uploads/2010/06/Book-20-Encore.pdf.
• Malabou, Caterine. 2005. The Future of Hegel. Plasticity, Temporality and Dialectic. Tłum. Lisabeth During. Wstęp Jacques Derrida. London: Routledge.
• Marcuse, Herbert. 1966. Rozum i rewolucja. Hegel a powstanie teorii społecznej. Tłum. Danuta Petsch. Łódź: Książka i Wiedza.
• Nancy, Jean-Luc. 2012. Hegel: The Restlessness Of The Negative. Tłum. Jason E. Smith, Steven Miller. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Radnik, Borna. 2017. „The Absolute Plasticity of Hegel’s Absolutes”. Crisis & Critique 4/1: 353–376.
• Repeating Žižek. 2015. Red. Agon Hamza. Posł. Slavoj Žižek. Durham and London: Duke University Press.
• Skalski, Piotr. 2016. „Demokryt i zasada nieokreśloności”. Praktyka Teoretyczna 3 (21).
• Sosnowski, Maciej. 2011. Pokochać dialektykę. O pojęciu miłości w filozofii spekulatywnej z nieustającym odniesieniem do Sørena Kierkegaarda. Kraków: Universitas.
• Wismann, Heinz. 2010. Les Avatars du vide. Démocrite et les fondements de l’atomisme, Paris: Hermann.
• Žižek, Slavoj. 1996. The Indivisible Remainder: Essays on Schelling and Related Matters, London-New York: Verso.
• Žižek, Slavoj. 2006. The Parallax View, Cambridge (MA)-London: MIT Press.
• Žižek, Slavoj. 2012. Less Than Nothing. Hegel and The Shadow of Dialectical Materialism, London-New York: Verso.
• Žižek, Slavoj. 2014. Absolute Recoil. Towards a New Foundation of Dialectical Materialism, London-New York: Verso.
• Žižek, Slavoj. 2016a. „Am I a Philosopher?”. http://zizek.uk/slavoj-zizek-am-i-a-philosopher/.
• Žižek, Slavoj. 2016b. Disparities. London: Bloomsbury Academic.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2016.3.11