Zwięzła genealogia i anatomia habitusu

• Authors: Loïc Wacquant

Title variants

EN

A Concise Genealogy and Anatomy of Habitus

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prześledzenie filozoficznych źródeł i wczesnych zastosowań habitusu u Bourdieu – które wyjaśniały historyczne zerwania, spowodowane czy to wojną wyzwoleńczą w Algierii, czy to powojenną modernizacją francuskiej wsi – pozwala na skorygowanie czterech uporczywie powracających nieporozumień dotyczących tego pojęcia: (1) habitus nie jest nigdy repliką pojedynczej struktury społecznej, stanowi raczej, wielopoziomowy i dynamiczny zestaw schematów, który podlega „permanentnej rewizji” w praktyce; (2) habitus niekoniecznie jest koherentny i spójny, odznacza się raczej zróżnicowanymi poziomami integracji i napięcia; (3) ponieważ nie zawsze pozostaje w zgodności ze światem społecznym, w którym się rozwija, habitus jest tak samo odpowiedni do analizowania kryzysu i zmiany, jak do badań spójności i trwania; (4) nie jest samowystarczalnym mechanizmem generującym działanie: wnikliwa analiza dyspozycji musi więc przebiegać w ścisłym związku z odwzorowaniem całego systemu pozycji, które naprzemiennie pobudzają, tłumią bądź przekierowują skłonności podmiotu działającego. Co kluczowe, w ujęciu Bourdieu habitus nie jest abstrakcyjną koncepcją będącą wynikiem teoretycznych dywagacji i przeznaczoną dla tego typu rozważań; jest on przede wszystkim stenograficznym sposobem wyznaczającym postawę badawczą, który stawia w sercu analizy społecznej genetyczny sposób myślenia.

EN

Retracing the philosophical origins and initial usage of habitus by Bourdieu to account for the historical disjuncture wrought by theAlgerianwar of national liberation and the postwar modernization of the French countryside allows us to clear up four recurrent misunderstandings about the concept: (1) habitus is never the replica of a single social structure but a dynamic, multiscalar, and multilayered set of schemata subject to ‘permanent revision’ in practice; (2) habitus is not necessarily coherent and unified but displays varying degrees of integration and tension; (3) because it is not always congruent with the cosmos in which it evolves, habitus is suited to analysing crisis and change no less than cohesion and perpetuation; but (4) it is not a self-sufficient mechanism for the generation of action: the dissection of dispositions must always proceed in close connection with the mapping of the system of positions that alternately excite, suppress, or redirect the socially constituted capacities and inclinations of the agent. Crucially, in Bourdieu’s hands, habitus is not an abstract concept issued from and aimed at theoretical disquisition, but a stenographic manner of designating a research posture that puts the genetic mode of thinking at the heart of social analysis.

Keywords

PL

habitus; Bourdieu; ucieleśnienie; schematy; zerwanie; historyzacja; filozofia świadomości

EN

habitus; Bourdieu; embodiment; schemata; disjuncture; historicization; philosophy of consciousness; habitus; Bourdieu; embodiment; schemata; disjuncture; historicization; philosophy of consciousness

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2016
• Volume: 21
• Issue: 3
• Pages: 163-173

Dates

published

2016-09-15

Contributors

author

Loïc Wacquant

• Department of Sociology University of California, Berkeley Berkeley, CA 94720, USA

References

• Arystoteles. 2016. Etyka nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN.
• Bourdieu, Pierre. 1977. Algeria 1960. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bourdieu, Pierre. 1980. Questions de sociologie. Paris: Minuit.
• Bourdieu, Pierre. 1993. ‘Les contradictions de l’héritage’. W La Misère du monde, Paris: Seuil.
• Bourdieu, Pierre. 2004. ‘The peasant and his body’. Tłum. Ethnography, 5 (4): 579–598
• Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Scholar.
• Bourdieu, Pierre. 2006. Medytacje pascaliańskie. Tłum. Krzysztof Wakar, Ewa Klekot. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bourdieu. Pierre. 2007. Szkic teorii praktyki, poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Tłum. Wiesław Kroker. Kęty: Antyk Wydawnictwo-M.Derwiecki.
• Bourdieu, Pierre. 2008. Zmysł praktyczny. Tłum. Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Bourdieu, Pierre. 2014. Manet. Une révolution symbolique, Paris: Seuil.
• Bourdieu, Pierre, Passeron, Jean-Claude .1990. Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania. Tłum. Elżbieta Neyman Warszawa: PWN.
• Bourdieu, Pierre, Sayad, A. 2004.‘Colonial rule and cultural sabir’, Ethnography, 5 (4): 444–486 także Le Déracinement. La crise de l’agriculture traditionnelle en Algérie, Paris: Minuit, 1964.
• Bourke, V. J. 1942. ‘The role of habitus in the Thomistic metaphysics of potency and act’, W: R. E. Brennan (red.), Essays in Thomism, 103–109, New York: Sheed and Ward.
• Bouveresse, J. 1995. ‘Règles, dispositions et habitus’, Critique, 51: 573–594.
• Changeux, J.-P. 2004. L’Homme de vérité, Paris: Odile Jacob.
• Chomsky, Noam. 1966. Topics in the Theory of Generative Grammar, Berlin: Walter de Gruyter.
• Damschen, G., Schnepf, R. and Stüber, K. (red.), 2009. Debating Dispositions: Issues in Metaphysics, Epistemology and Philosophy of Mind, New York: Walter de Gruyter.
• Desmond, M. 2007. On the Fireline: Living and Dying with Wildland Firefighters.Chicago: University of Chicago Press.
• Durkheim, Émile. 1990 [1924]. L’Évolution pédagogique en France. Paris: PUF; tr. The Evolution of Educational Thought: Lectures on the Formation and Development of Secondary Education in France, London: Routledge, 1977.
• Elias, Norbert. 2014. O procesie cywilizacji. Tłum. Tadeusz Zabłudowski, Kamil Markiewicz Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Husserl, Edmund. 2013. Doświadczenia i sąd. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.
• Joas, Hans. 1997. The Creativity of Action. Chicago: University of Chicago Press.
• Joas, Hans, Knöbl, W. 2009. Social Theory: Twenty Introductory Lectures, Cambridge: Cambridge University Press.
• Mauss, Marcel. 2001. Sposoby posługiwania się ciałem W: M. Mauss, Socjologia i antropologia. Tłum. Marcin Król. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Merleau-Ponty, Maurice. 2001. Fenomenologia percepcji. Tłum. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Alatheia.
• Ortner, Sherry B. 2006. Anthropology and Social Theory: Culture, Power, and the Acting Subject, Durham, NC: Duke University Press.
• Schutz, A. 1973–89. Structures of the Lifeworld, Evanston, IL: Northwestern University Press.
• Searle, J. R. 1998. Umysł na nowo odkryty, Tłum. Baszniak Tadeusz. Warszawa: PIW.
• Sewell, William H. Jr. 2005. Logics of History: Social Theory and Social Transformation, Chicago: University of Chicago Press.
• Taylor, C. 1999. ‘To follow a rule’, W: Richard Schusterman (red.), Bourdieu: A Critical Reader, 29–44, Cambridge: Wiley-Blackwell.
• Veblen, T. 2008 [1899], Teoria klasy próżniaczej. Tłum. Zagórska Janina, Zagórski Krzysztof. Warszawa: Muza SA.
• Wacquant, Loïc. 1998 [1992]. ‘Inside the zone: the social art of the hustler in the black American ghetto’, Theory, Culture & Society, 15 (2): 1–36.
• Wacquant, Loïc., 2012. „Na tropach badań terenowych Pierre’a Bourdieu”, Studia Litteraria et Historica, 1:1-18.
• Wacquant, Loïc. 2004b. Body and Soul: Notebooks of an Apprentice Boxer, New York: Oxford University Press, new expanded ed. 2016.
• Wacquant, Loïc. 2014. ‘Homines in extremis: what fighting scholars teach us about habitus’, Body & Society, 20 (2) (June, Symposium with responses by Nick Crossley, Greg Downey, Hélène Mialet, and Élise Paradis): 3–17.
• Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. Danuta Lachowska. Lachowska Dorota. Warszawa: PWN.
• Young, Iris Marion. 2005. On Female Body Experience: ‘Throwing Like a Girl’ and Other Essays. New York: Oxford University Press.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2016.3.7