Polityczność metodologii a polityczność przedrewolucji. Tocqueville, emancypacja i krytyka konserwatywnej historiografii

• Authors: Gabriel Klimont

Title variants

EN

The Politicalness of Methodology and the Politicalness of the Pre-revolution. Tocqueville, Emancipation and the Critique of Conservative Historiography

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę krytyki mechanizmów konserwatywnej historiografii na przykładzie wybranych dyskusji w obrębie historii społecznej dotyczących ostatnich lat ancien régime’u. Współczesne spory historyków i historyczek zostają zanalizowane pod kątem metodologicznym i pojęciowym. Celem artykułu jest ufilozoficznienie problemów przypisanych do pola historycznego oraz rozpoznanie ich stawek politycznych. Efektem tych analiz jest wypracowanie bardziej uniwersalnych schematów krytyki narracji konserwatywnej w historiografii oraz przedstawienie paru wskazówek do pisania interdyscyplinarnej historiografii emancypacyjnej, która twórczo czerpałaby z tradycji lewicowej makrohistorii, filozoficznych krytyk historii i historii oddolnej.

EN

This article presents a critique of mechanisms employed by conservative historiography. It is grounded in an analysis of selected discussions in the field of social history which focus on the last period of the Ancien Régime. Furthermore, the article presents a methodological and conceptual analysis of contemporary historical polemics. The aim is to transform problems that are typically considered as strictly historical into philosophical problems and to identify their political stakes. As a result, schemes implicit to conservative narration are sketched, and ideas for an interdisciplinary, emancipatory historiography are discussed. The envisioned perspective would simultaneously draw from the achievements of history from below, leftist macro-history and a philosophical critique of history.

Keywords

PL

rewolucja francuska; Tocqueville; Walter Benjamin; metodologia historii; historia oddolna

EN

French Revolution; Tocqueville; Walter Benjamin; methodology of history; history from below; French Revolution; Tocqueville; Walter Benjamin; methodology of history; history from below

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2017
• Volume: 23
• Issue: 1
• Pages: 24-61

Dates

published

2017-03-15

Contributors

author

Gabriel Klimont

• Kolegium Międzyobszarowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych UW ul. Dobra 72 00-312 Warszawa

References

• Beaurepaire, Pierre-Yves. 2015. „The view from below. The 1789 cahiers de doleances.” W The Oxford Handbook of the French Revolution. Red. David Andress. Oxford: Oxford University Press.
• Beaurepaire, Pierre-Yves i Charles Giry-Deloison. 1999. La terre et les paysans: France, Grande-Bretagne, XVIIe–XVIIIe siècles. Neuilly-sur-Seine: Atlande.
• Benjamin, Walter. 2012. Konstelacje: wybór tekstów. Tłum. Anna Wołkowicz, Adam Lipszyc. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Belmont, Nicole. 1973. Mythes et croyances dans l’ancienne France. Paris: Flammarion.
• Bossenga, Gail. 1988. „Protecting Merchants: Guilds and Commercial Capitalism in Eighteenth-Century France.” French Historical Studies 15 (4): 693–703. doi:10.2307/286553.
• Bossenga, Gail. 2011. „Estates, Orders and Corps.” W Oxford Handbook of the Ancien Regime. Red. William Doyle. Oxford: Oxford University Press.
• Burrows, Simon. 2015. „Books, Philosophy, Enlightment.” W The Oxford Handbook of the French Revolution. Red. David Andress. Oxford: Oxford University Press.
• Carrière, Charles, Marcel Courdurié i Ferréol Rebuffat. 1968. Marseille, ville morte. La peste de 1720. Marseille: M. Garçon.
• Chartier, Roger. [b.d.]. „Cultures, Lumières, doléances : les cahiers de 1789”. Revue d’histoire moderne et contemporaine 28-1: 68–93.
• Chaussinand-Nogaret, Guy. 1987. The French Nobility in the Eighteenth Century. (La Noblesse Au 18. Siecle). From Feudalism to Enlightenment. (Repr.). Cambridge–New York etc.: Cambridge Univ P V.
• Clay, Lauren R. 2015. „The Bourgeoisie. Capitalism, and the Origins of the French Revolution.” W The Oxford Handbook of the French Revolution. Red. David Andress. Oxford: Oxford University Press.
• Darnton, Robert. 1982. The Literary Underground of the Old Regime. Cambridge–Mass.: Harvard University Press.
• Darnton, Robert. 1995. The Forbidden Best-Sellers of Pre-Revolutionary France. New York: W.W. Norton.
• Darnton, Robert. 2012. Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kulturowej. Tłum. Dorota Guzowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• De Martino, Francesco. 1971. Ziemia zgryzoty. Przyczynek do historii życia religijnego południowych Włoch. Tłum. Wojciech Marucha. Warszawa: Książka i Wiedza.
• De Vito, Christian. 2016. Labour Flexibility and Labour Precariousness as Conceptual Tools for the Historical Study of the Interactions Between Labour Relations. https://lra.le.ac.uk/handle/2381/33561.
• Deleuze, Gilles i Félix Guattari. 2015. Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia II. Red. meryt. Joanna Bednarek. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
• Doyle, William. 1980. Origins of the French Revolution. Oxford–New York: Oxford University Press.
• Domańska, Ewa. Red. 2010. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Dupâquier, Jacques, Alfred Sauvy i Emmanuel Le Roy Ladurie. 1988. Histoire de la population française. Paris: Presses universitaires de France.
• Foucault, Michel. 2010. Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Wykłady w Collège de France 1977–1978. Red. Michel Senellart, François Ewald i Alessandro Fontana. Tłum. Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Furet, François. 1994. Prawdziwy koniec Rewolucji Francuskiej. Tłum. Barbara Janicka. Kraków–Warszawa: Znak; Fundacja im. Sefana Batorego.
• Goubert, Pierre i Michel Denis. 1964. 1789: les francais ont la parole… : cahiers de doleances des etats generaux. Paris: Julliard.
• Grateau, Philippe. 2001. Les cahiers de doléances: une relecture culturelle. Rennes: Presses Universitaires de Rennes.
• Greenfeld, Liah. 2001. The Spirit of Capitalism: Nationalism and Economic Growth. Cambridge–Mass.: Harvard University Press.
• Gruder, Vivian R. 1993. „Can we Hear the Voices of Peasants? France, 1788.” History of European ideas 17 (2–3): 167–190.
• Gruder, Vivian R. 2007. The Notables and the Nation: The Political Schooling of the French, 1787–1788. Cambridge–Mass.: Harvard University Press.
• Halévi, Ran. 1987. „La monarchie et les élections: position des problems”. W The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture. Oxford–New York: Pergamon Press.
• Howard, Jean E. 1994. The Stage and Social Struggle in Early Modern England. London– New York: Routledge. http://public.eblib.com/choice/publicfullrecord.aspx?p=179419.
• Koselleck, Reinhart. 2001. „Miniona przeszłość wczesnej nowożytności”. W Semantyka Historyczna. Tłum. Wojciech Kunicki. Poznań: Wydawnictwo Poznanskie.
• Lefebvre, Georges. 1962. Études orléanaises. Paris: Commission d’histoire économique et sociale de la Révolution.
• Lucas, Colin. 1973. „Nobles, Bourgeois and the Origins of the French Revolution”. Past & Present 60 (August): 84–126.
• Marczewski, Paweł. 2012. Uczynić wolność nieuchronną. Wątki republikańskie w myśli Alexisa de Tocqueville’a. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Marzagalli, Silvia. 2011. „The French Atlantic World in the Seventeenth and Eighteenth Centuries.” W The Oxford Handbook of the Atlantic World: 1450–1850. Red. Nicholas Canny i Philip Morgan. New York: Oxford University Press.
• Marzagalli, Silvia. 2015. „Economic and Demographic Developments.” W The Oxford Handbook of The French Revolution. Red. David Andress. Oxford: Oxford University Press.
• Maza, Sarah. 2003. The Myth of the French Bourgeoisie: an Essay on the Social Imaginary, 1750–1850. Cambridge: Oxford University Press.
• Melching, Willem. 1994. Main Trends in Cultural History: Ten Essays. Amsterdam–Atlanta, GA: Rodopi.
• Morrisson, Christian. 2007. „La production française au XVIIIe siècle : stagnation ou croissance ?” Revue européenne des sciences sociales. European Journal of Social Sciences XLV-137: 153–165. doi:10.4000/ress.224.
• Nicolas, Jean. 2002. La rébellion française: mouvements populaires et conscience sociale : (1661–1789). Paris: Seuil.
• Pospiszyl, Michał. 2016. Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Ratajczak, Mikołaj. 2013. „Genealogia biopolityki. Biologia państwa”. Praktyka teoretyczna 9: 299–234.
• Saint-Just, Louis-Antoine-Léon. 1954. Wybór pism. Oprac. Izabela Bibrowska. Tłum. Jan Ziemilski, Bolesław Kulikowski. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Schmitt, Carl. 2012. Teologia polityczna i inne pisma. Tłum. Marek Cichocki. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Skinner, Quentin. 1978. The Foundations of Modern Political Thought. Cambridge–New York: Cambridge University Press.
• Taylor, Charles. 2007. A Secular Age. Cambridge–Mass.: Belknap Press of Harvard University Press.
• Taylor, George V. 1972. „Revolutionary and Nonrevolutionary Content in the Cahiers of 1789: An Interim Report.” French Historical Studies 7 (4): 479. doi:10.2307/286194.
• Tomba, Massimiliano. 2013. Marx’s Temporalities. Leiden–Boston: Brill. http://booksandjournals.brillonline.com/content/9789004236790.
• Traverso, Enzo. 2014. Historia jako pole bitwy. Interpretacja przemocy w XX wieku. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Traverso, Enzo. 2016. Mélancolie de gauche: la force d’une tradition cachée (XIXe–XXIe siècle). Paris: La Découverte.
• Vinci, Paolo. 2014. „Abstrakcja określona”. W Marks. Nowe perspektywy. Red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wahnich, Sophie. 2015. In Defence of the Terror: Liberty or Death in the French Revolution. Tłum. David Fernbach. New York–London: Verso.
• Weir, David R. 1991. „Les crises économiques et les origines de la Révolution française”. Annales. Histoire, Sciences Sociales 46 (4): 917–947. doi:10.3406/ahess.1991.278986.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2017.1.2