Od walki klas do zderzenia cywilizacji. Geopolityka i ekonomia polityczna islamofobii

• Authors: Przemysław Wielgosz

Title variants

EN

From Class Struggle to the Clash of Civilizations: Geopolitics and the Political Economy of Islamophobia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą zarysowania ekonomicznych i politycznych ram oraz historycznego procesu formowania się współczesnych postaci islamofobii. Autor wskazuje, że odbywało się to na dwóch poziomach – geopolitycznym oraz wewnętrznym, realizowanym na poziomie państw narodowych. Proces ten wpisuje się w kryzys hegemonii zachodniej w globalnym systemie kapitalistycznym oraz strukturalny kryzys gospodarczy kapitalizmu. Islamofobia okazuje się funkcjonalnym narzędziem zarządzania kryzysami. Po pierwsze, stanowi element legitymizacji polityki imperialistycznej, kreując obraz nowego wroga Zachodu. Po drugie, jest narzędziem neoliberalnej polityki „dzielenia i rządzenia” klasami podporządkowanymi w Europie i Ameryce Północnej.

EN

This article attempts to outline the economic and political framework as well as the historical formation of contemporary Islamophobia. The author shows that it took place at two levels, geopolitical and internal. This process is part of the crisis of Western hegemony within the global capitalist system, and the structural economic crisis of capitalism. Islamophobia turns out to be a functional crisis management tool. First, it is an element that legitimizes imperialist policy, creating the image of a new enemy of the West. Second, it is an instrument of the neoliberal “divide and rule” policy designed to subordinate certain classes in Europe and North America.

Keywords

PL

islamofobia; ekonomia polityczna; imperializm; walka klas; rewolucja islamska; Bliski Wschód; neoliberalizm

EN

Islamophobia; political economy; imperialism; class struggle; Islamic revolution; the Middle East; neoliberalism; Islamophobia; political economy; imperialism; class struggle; Islamic revolution; the Middle East; neoliberalism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2017
• Volume: 26
• Issue: 4

Dates

published

2018-10-08

Contributors

author

Przemysław Wielgosz

• Le Monde diplomatique – edycja polska Twarda 60 00-818 Warszawa

References

• Alexander, Anne. 2005. Nasser (Life & Times). London: Haus Publishers Ltd.
• Amin, Samir. 2004. Zmurszały kapitalizm. Tłum. Ryszard Wojna i Zbigniew Marcin Kowalewski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Amin, Samir. 2005. „Amerykański imperializm, Europa i Bliski Wschód”. Tłum. Przemysław Wielgosz. Lewą Nogą 17.
• Amin, Samir. 2014. “From Bandung (1955) to 2014 ; Old and new challenges for the States, the Nations and the Peoples of Asia, Africa and Latin America”. http://samiramin1931.blogspot.com/2014/07/from-bandung-to-today-old-and-new.html (dostęp: 03.05.2018).
• Bobako, Monika. 2011. „Konstruowanie odmienności klasowej jako urasowienie. Przypadek Polski po 1989 roku”. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0108Bobako2011.pdf (dostęp: 03.05.2018).
• Bobako, Monika. 2017. Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej. Kraków: Universitas.
• Bréville, Benoît. 2015. „Ksenofobia czy prolofobia?”. Tłum. Zbigniew M. Kowalewski. Le Monde diplomatique – edycja polska 108 (luty).
• Choudry, Aziz i Dip Kapoor. 2013. NGOization. Complicity, Contradictions and Prospects. London: ZED Books.
• Corm, Georges. 2003. Bliski Wschód w ogniu. Oblicza konfliktu 1956–2003. Tłum. Ewa Cylwik i Radosław Stryjewski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Corm, Georges. 2007. Religia i polityka w XXI wieku. Tłum. Ewa Cylwik. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Dunn, Elizabeth. 2008. Prywatyzując Polskę. Tłum. Przemysław Sadura. Warszawa: Krytyka Polityczna.
• Fallaci, Oriana. 2001. „Duma i wściekłość”. Tłum. Jarosław Mikołajewski. Gazeta Wyborcza 14 października.
• Foster, John Bellamy i Robert McChesney. 2015. Kryzys bez końca. Jak kapitał monopolistyczno-finansowy wywołuje stagnację i wstrząsy od Stanów Zjednoczonych po Chiny. Tłum. Grzegorz Konat. Warszawa: Książka i Prasa.
• Golub, Philip S. 2007. „Stany Zjednoczone w obliczu schyłku imperium”. Tłum. Katarzyna Bielińska. Le Monde diplomatique – edycja polska 21 (listopad).
• Grandmaison, Olivier le Cour. 2005a. „Kolonizować – eksterminować”. Tłum. Andrzej Staroń. Lewą Nogą 17.
• Grandmaison, Olivier le Cour. 2005b. Coloniser, exterminer: sur la guerre et l'État colonial. Paris: Fayard.
• Gresh, Alain. 2008. „Świt ery postamerykańskiej”. Tłum. Agata Łukomska. Le Monde dipomatique – edycja polska 34 (grudzień).
• Gresh, Alain. 2014. „Dlaczego negocjacje izraelsko-palestyńskie nie mają sensu?”. Tłum. Ewa Cylwik. Le Monde diplomatique – edycja polska 100 (czerwiec).
• Halliday, Fred. 2002. Islam i mit konfrontacji. Tłum. Robert Piotrowski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Halliday, Fred. 2009. Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych. Władza, polityka, ideologia. Tłum. Joanna Tengerowicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Harvey, David. 2007. Neoliberalizm. Historia katastrofy. Tłum. Jerzy Paweł Listwan. Warszawa: Książka i Prasa.
• Huntington, Samuel i Lawrence E. Harrison. 2003. Kultura ma znaczenie. Tłum. Sławomir Dymczak. Poznań: Zysk i S-ka.
• Huntington, Samuel. 1997. Zderzenie cywilizacji. Tłum. Hanna Jankowska. Warszawa: Muza.
• Keddie, Nikki R. 2007. Współczesny Iran. Źródła i konsekwencje rewolucji. Tłum. Ivonna Nowicka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Klare, Michael. 2006. Krew i ropa. Niebezpieczeństwa i konsekwencje rosnącego uzależnienia Ameryki od importowanej ropy naftowej. Tłum. Arkadiusz Czerwiński. Warszawa: Akces.
• Klein, Naomi. 2005. „Globalizacja doktryny Likudu”. Tłum. Jerzy Szygiel. Lewą Nogą 17.
• Kowalewski, Zbigniew Marcin. 1999. „Malcolm X czyli rewolucja na stykach czarnego nacjonalizmu i socjalizmu (cz. I)”. Lewą Nogą 12.
• Majmurek, Jakub. 2017. „Antyislamski pakiet prawicy. Inwazja, wylęgarnia, przemoc seksualna. Raport z obserwacji mediów”. OKO Press 4 lutego. https://oko.press/antyislamski-pakiet-prawicy-inwazja-wylegarnia-przemoc-seksualna-raport-obserwacji mediow/ (dostęp: 03.05.2018).
• Michaels, Walter Benn. 2007. The Trouble with Diversity: How We Learned to Love Identity and Ignore Inequality. New York: Holt Paperbacks.
• Mitchell, Timothy. 2013. Carbon Democracy: Political Power in the Age of Oil. London: Verso.
• Pappé, Ilan. 2013. Współczesny Bliski Wschód. Tłum. Natalia Nowak. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Pobłocki, Kacper. 2017. Kapitalizm. Historia krótkiego trwania. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Prończuk, Monika. 2017. „Waszczykowski powtarza »przekaz dnia« PiS: uchodźcy, czyli migranci, czyli terror, a my przecież przyjmujemy Ukraińców”. OKO Press 8 września. https://oko.press/waszczykowski-powtarza-przekaz-pis-uchodzcy-czyli-migranci-czyli terror-a-przeciez-przyjmujemy-ukraincow/ (dostęp: 03.05.2018).
• Rajkowska, Joanna. 2010a. „Ty Żydu, ty Arabie!”. Krytyka Polityczna 22.
• Rajkowska, Joanna. 2010b. „Prze-moc”. As Salam 2/3(20/21).
• Ramonet, Ignacio. 2006. „Pięć lat wojny z terroryzmem – nowa sytuacja globalna”. Tłum. Ewa Majewska. Le Monde diplomatique – edycja polska 7 (wrzesień).
• Silver, Beverly. 2009. Globalny proletariat. Ruchy pracownicze i globalizacja po 1870 r. Tłum. Marcin Starnawski. Warszawa: Książka i Prasa.
• Tamás, Gáspár Miklós. 2016. „Znaczenie kryzysu migracyjnego”. Tłum. Michał Rauszer. Le Monde diplomatique – edycja polska 121 (marzec).
• Urbański, Jarosław. 2014. Prekariat i nowa walka klas. Przeobrażenia współczesnej klasy pracowniczej i jej form walki. Warszawa: Książka i Prasa.
• Varoufakis, Yanis. 2015. Globalny Minotaur. Tłum. Joanna Bednarek. Warszawa: PWN.
• Wallerstein, Immanuel, Randall Collins, Michael Mann, Georgi Derlugian i Craig Calhoun. 2015. Czy kapitalizm ma przyszłość? Tłum. Irena Jarosławska. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Wallerstein, Immanuel. 2004. Koniec świata jaki znamy. Tłum. Michał Bilewicz, Adam W. Jelonek i Krzysztof Tyszka. Warszawa: Scholar.
• Wallerstein, Immanuel. 2007. Analiza systemów-światów. Wprowadzenie. Tłum. Katarzyna Gawlicz i Marcin Starnawski. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Wielgosz, Przemysław. 2002. „Widmo islamskiej rasy”. Lewą Nogą 14.
• Yılmaz, Ferruh. 2016. How Workers Became Muslim. Immigration, Culture, and Hegemonic Transformation in Europe. Ann Arbor: The University of Michigan Press.
• Załęski, Stefan. 2012. Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2017.4.2