Solidarność mimo różnic – solidarność dzięki różnicom. Działaczki Ogólnopolskiego Strajku Kobiet

• Authors: Jennifer Ramme , Claudia Snochowska-Gonzalez

Title variants

EN

Solidarity Despite and Because of Diversity. Activists of the Polish Women’s Strike

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W badaniu dotyczącym organizatorek Ogólnopolskiego Strajku Kobiet (OSK) – jednym z największych, jakie dotychczas zrealizowano w Polsce – przeprowadziłyśmy prawie 100 wywiadów CAWI i PAPI z lokalnymi koordynatorkami grup OSK z całego kraju. Naszym celem było poznanie uczestniczek ogólnopolskiej sieci, która w 2016 roku umożliwiła organizację protestów przeciwko próbom kolejnego zaostrzenia restrykcyjnego prawa aborcyjnego. Chciałyśmy dowiedzieć się, co skłoniło je do aktywizmu i czy przed OSK były aktywne społeczno-politycznie również w innych obszarach. Ciekawiło nas też to, jak rozumieją one niejednoznaczne pojęcie „zwykłej kobiety”. Istotnym wnioskiem z badań jest to, że chociaż prawie wszystkie nasze respondentki zgadzają się co do tego, iż uczestniczki Strajku Kobiet w 2016 roku były „zwykłymi kobietami”, to ich sposób użycia terminu „zwykłe” różni się od prawicowych operacjonalizacji tego słowa, wiąże się bowiem przede wszystkim z różnorodnością protestujących. Na podstawie ustaleń dotyczących krzyżujących się pozycji społecznych, na które zwracają uwagę koordynatorki OSK, omawiamy kwestię sprawczości i możliwe bariery ograniczające udział w życiu publicznym.

EN

In one of the largest studies on coordinators of the Polish Women’s Strike (OSK) conducted in Poland so far, we carried out almost 100 CAWI and PAPI interviews with local coordinators of OSK groups from the entire country. Our aim was to get to know the people behind a countrywide network that organized the successful 2016 protests against attempts to tighten the already restrictive abortion law. We also wanted to find out what drove them to activism and how they understood the ambivalent concept of an “ordinary woman.” Although almost all of our respondents agree that the participants of the Women’s Strike in 2016 were “ordinary women”, the way they use the term “ordinary” does not align with the right-wing operationalisations of that term; on the contrary, it is associated with the diversity of the protesters. Based on the findings about the kinds of social positionings and intersections that OSK coordinators pay attention to, we discuss the issue of agency and possible reasons constraining participation in public (socio-political) life.

Keywords

PL

Ogólnopolski Strajk Kobiet; czarne protesty; ruchy społeczne; zwykłe kobiety; prawicowy populizm

EN

Polish Women’s Strike; black protests; social movements; ordinary women; right wing populism; Polish Women’s Strike; black protests; social movements; ordinary women; right wing populism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2018
• Volume: 30
• Issue: 4
• Pages: 75-100

Dates

published

2018-12-15

Contributors

author

Jennifer Ramme

• Europa-Universität Viadrina Große Scharrnstraße 59 15230 Frankfurt (Oder)

author

Claudia Snochowska-Gonzalez

• Europa-Universität Viadrina Große Scharrnstraße 59 15230 Frankfurt (Oder)

References

• Anheier, Helmut K., and Wolfgang Seibel. 1998. “The Nonprofit Sector and the Transformation of Eastern Europe: A Comparative Analysis.” In Public Goods and Private Action. Eds. W. Powell, and E. Clemens. New Haven, CT: Yale University Press.
• Brodzińska, Katarzyna, and Zbigniew Brodziński. 2016. “Aktywność kobiet wiejskich na rzecz wsparcia lokalnego rozwoju.” Problems of Small Agricultural Holdings 2: 29–44.
• Buchowski, Michał. 2008. “Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego swojego.” Recykling Idei wiosna/lato (10): 98–107.
• CBOS. 2016a. Polacy o prawach kobiet, “czarnych protestach” i prawie aborcyjnym. Retrieved from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_165_16.PDF (accessed 15.04.2019).
• CBOS. 2016b. Aktywność społeczno-polityczna Polaków. Retrieved from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_016_16.PDF (accessed 15.04.2019).
• CBOS. 2016c. Zaufanie społeczne. Retrieved from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_018_16.PDF (accessed 15.04.2019).
• CBOS. 2016d. Aktywność Polaków w organizacjach obywatelskich. Retrieved from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_013_16.PDF (accessed 15.04.2019).
• Chełstowska, Agata. 2016. “Historyczny czarny protest.” Codziennik Feministyczny May 10. Retrieved from: http://codziennikfeministyczny.pl/historyczny-czarny-protest/ (accessed 25.03.2018).
• Chmielewska, Marta, Małgorzata Druciarek, and Izabela Przybysz. 2017. Czarny protest. W stronę nowego “kompromisu aborcyjnego”? Warszawa: Fundacja im. Heinricha Bölla.
• Cho, Sumi, Kimberlé Crenshaw, and Leslie McCall. 2013. “Toward a Field of Intersectionality Studies: Theory, Applications, and Praxis.” Signs vol. 38, no. 4: 785–810. https://www.doi.org/10.1086/669608
• Crenshaw, Kimberlé. 1989. “Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine.” The University of Chicago Legal Forum vol. 1989, no. 1: 139–167.
• Degele, Nina, and Gabriele Winker. 2007. Intersektionalität als Mehrebenenanalyse. Retrieved from: https://www.soziologie.uni-freiburg.de/personen/degele/dokumente-ublikationen/intersektionalitaet-mehrebenen.pdf (accessed 27.03.2018).
• Domański, Henryk. 2015. Czy są w Polsce klasy społeczne? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Druciarek, Małgorzata. 2016. “»Schwarzer Protest« – In Richtung eines neuen »Kompromisses« beim Abtreibungsrecht?” Polen-Analysen 191: 2–6. Retrieved from: http://www.laender-analysen.de/polen/pdf/PolenAnalysen191.pdf (accessed 02.06.2017).
• Druciarek, Małgorzata. 2017. “Prawa kobiet w czasach populizmu.” Instytut Idei 12: 46–50. Retrieved from: http://www.instytutobywatelski.pl/wp-content/uploads/2017/06/inst-idei-12-web-2.pdf (accessed 27.03.2018).
• Dryjańska, Anna. 2017. “Polka wstaje z kolan.” Instytut Idei 12: 52–55. Retrieved from: http://www.instytutobywatelski.pl/wp-content/uploads/2017/06/inst-idei-12-web-2.pdf (accessed 27.03.2018).
• Fuszara, Małgorzata. 2006. Kobiety w polityce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Gal, Susan, and Gail Kligman. 2000a. The Politics of Gender after Socialism: A Comparative-Historical Essay. Princeton: Princeton University Press.
• Gal, Susan, and Gail Kligman. 2000b. Reproducing Gender: Politics, Publics, and Everyday Life after Socialism. Princeton: Princeton University Press.
• Gdula, Maciej. 2017. Dobra zmiana w Miastku. Neoautorytaryzm w polskiej polityce z perspektywy małego miasta. In cooperation with K. Dębska, K. Trepka (Report). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/file/sites/4/2017/10/Dobra-zmiana-w-Miastku.pdf (accessed 25.03.2015).
• Goodwin, Jeff, James M. Jasper, and Francesca Polletta (eds.). 2001. Passionate Politics: Emotions and Social Movements. Chicago: University of Chicago Press.
• Goodwin, Jeff, and Steven Pfaff. 2001. “Emotion Work in High-Risk Social Movements: Managing Fear in the US and East German Civil Rights Movements.” In Passionate Politics: Emotions and Social Movements. Eds. J. Goodwin, J.M. Jasper, and F. Polletta. Chicago: University of Chicago Press.
• Graff, Agnieszka, and Jakub Krzeski. 2013. “Feminizm uwiedziony, zawłaszczony, poszukujący. Z Agnieszką Graff rozmawia Jakub Krzeski.” Kultura Liberalna 14 (222). Retrieved from: https://kulturaliberalna.pl/2013/04/09/graff-feminizm-uwiedziony-zawlaszczony-poszukujacy/ (accessed 15.04.2019).
• Graff, Agnieszka, and Elżbieta Korolczuk. 2018. “»Gender as Ebola from Brussels«: The Anticolonial Frame and the Rise of Illiberal Populism.” Signs: Journal of Women in Culture and Society vol. 43, no. 4: 797–821.
• Hann, Chris. 1996. “Introduction: Political Society and Civil Anthropology.” In Civil Society: Challenging Western Models. Eds. C. Hann, and E. Dunn. London: Routledge.
• hooks, bell. 1984. Feminist Theory – From Margin to Center. Cambridge: South End Press.
• Jacobsson, Kerstin, and Elżbieta Korolczuk. 2017. “Introduction. Rethinking Polish Civil Society.” In Civil Society Revisited: Lessons from Poland. Eds. K. Jacobsson, and E. Korolczuk. New York, NY: Berghahn Books.
• Jacobsson, Kerstin, and Steven Saxonberg. 2013. Beyond NGO-ization the Development of Social Movements in Central and Eastern Europe. New York, NY: Routledge.
• Jezierska, Katarzyna. 2017. “Defining In/Defining Out. Civil Society through the Lens of Elite NGOs.” In Civil Society Revisited: Lessons from Poland. Eds. K. Jacobsson, and E. Korolczuk. New York, NY: Berghahn Books.
• King, Deborah K. 1988. “Multiple Jeopardy, Multiple Consciousness: The Context of a Black Feminist Ideology.” Signs vol. 14, no. 1: 42–72.
• Kopciewicz, Lucyna. 2011. W dniu ich święta. Przemoc symboliczna, media i podmiot kobiecy w świadomości grup pokoleniowych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Korolczuk, Elżbieta. 2016a. “Mass Mobilization Against the Ban on Abortion.” Baltic Worlds April 5. Retrieved from: http://balticworlds.com/mass-mobilization-against-the-ban-on-abortion/ (accessed 27.03.2017).
• Korolczuk, Elżbieta. 2016b. “Bunt kobiet AD 2016: skąd się wziął i czego nas uczy?” In Przebudzona rewolucja: Prawa reprodukcyjne kobiet w Polsce. Raport 2016. Ed. A. Czarnacka. Warszawa: Fundacja im. Izabeli Jarugi-Nowackiej.
• Korolczuk, Elżbieta. 2016c. “Neoliberalism and Feminist Organizing: From »NGO-ization of Resistance« to Resistance Against Neoliberalism.” In Solidarity in Struggle. Feminist Perspectives on Neoliberalism in East-Central Europe. Ed. E. Kovats. Budapest: Friedrich-Ebert-Stiftung.
• Korolczuk, Elżbieta. 2017. Społeczeństwo obywatelskie w Polsce – kryzys czy nowe otwarcie? Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych Krytyki Politycznej. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/file/sites/4/2017/10/elzbieta-korolczuk-spoleczenstwo-obywatelskie.pdf (accessed 27.03.2018).
• Kowalska, Beata, Radosław Nawojski. 2019. “Uwaga, uwaga, tu obywatelki! Obywatelstwo jako praktyka w czarnych protestach i strajkach kobiet.” In Bunt Kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet. Eds. E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, and C. Snochowska-Gonzalez. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Kubisa, Julia. 2016. “Odzyskajmy Polskę dla kobiet.” Krytyka Polityczna October 10. Retrieved from: https://krytykapolityczna.pl/kraj/odzyskajmy-polske-dla-kobiet (accessed 27.03.2017).
• Kubisa, Julia. 2017a. “Zwykły feminizm.” In Ruch Feministyczny w Polsce a kwestia socjalna. Eds. E. Korolczuk, J. Kubisa, and D. Szelewa. Warszawa: Friedrich-Ebert-Stiftung. Retrieved from: http://library.fes.de/pdf-files/bueros/warschau/14094.pdf (accessed 07.05.2018).
• Kubisa, Julia. 2017b. “Defending Reproductive Rights in Poland.” Global Dialogue vol. 7, no. 1. Retrieved from: http://globaldialogue.isa-sociology.org/defending-reproductive-rights-in-poland/# (accessed 27.03.2017).
• Lang, Sabine. 1997. “The NGOization of Feminism.” In Transitions, Environments, Translations: Feminisms in International Politics. Eds. J.W. Scott, C. Kaplan, D. Keates. New York: Routledge.
• Lewandowski, Arkadiusz, and Marcin Polakowski. 2018. “Elites vs the People: Populism in the Political Thought of Law And Justice.” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska vol. 25, no. 2: 145–163.
• Lutz, Helma, and Norbert Wenning. 2001. “Differenzen über Differenz – Einführung in die Debatten.” In Unterschiedlich verschieden. Differenz in der Erziehungswissenschaft. Eds. H. Lutz, N. Wenning. Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Mandel, Ruth. 2002. “Seeding Civil Society.” In Postsocialism: Ideals, Ideologies, and Practices in Eurasia. Ed. C.M. Hann. London: Routledge.
• Michalska, Sylwia. 2013. “Tradycyjne i nowe role kobiet wiejskich.” Wieś i Rolnictwo 2 (159): 124–139.
• Michalska, Sylwia. 2016. “Płeć, gender i struktura społeczna.” In Studia nad strukturą społeczną wiejskiej Polski. T.1: Stare i nowe wymiary społecznego zróżnicowania. Eds. M. Halamska, S. Michalska, and R. Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Murawska, Katarzyna, and Zofia Włodarczyk. 2017. Nam się zaczęło pod dupą palić… Czarny protest w perspektywie organizatorek. Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych Krytyki Politycznej. Retrieved from: https://krytykapolityczna.pl/file/sites/4/2017/09/Nam-si%C4%99-zacz%C4%99%C5%82o-pod-dup%C4%85-pali%C4%87_Murawska_Wlodarczyk.pdf (accessed 15.04.2019).
• Polityka w sieci. 2016. “Analiza #czarnyProtest vs. #białyProtest.” Polityka w sieci May 10. Retrieved from: http://politykawsieci.pl/analiza-czarnyprotest-vs-bialyprotest/ (accessed 27.03.2018).
• Ost, David. 1990. Solidarity and the Politics of Anti-Politics: Opposition and Reform in Poland Since 1968. Philadelphia: Temple University Press.
• Owczarzak, Jill. 2010. “Activism, NGOs, and HIV Prevention in Postsocialist Poland: The Role of »Anti-Politics«.” Human Organization vol. 69, no. 2: 200–211.
• Pawlak, Mikołaj. 2018. Tying Micro and Macro. What Fills up the Sociological Vacuum? Berlin–Bern– Bruxelles–New York–Oxford –Wien: Peter Lang.
• Ramme, Jennifer, and Claudia Snochowska-Gonzalez. 2019. “Nie/zwykłe kobiety. Populizm prawicy, wola ludu a kobiecy suweren.” In Bunt Kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet. Eds. E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, and C. Snochowska-Gonzalez. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Ramme, Jennifer. [forthcoming in 2019]. “Framing Solidarity: Feminist Patriots Opposing the Far Right in Contemporary Poland.” Open Cultural Studies.
• Siemieńska, Renata. 2011. “Kobiety i mężczyźni – aktorzy »płynnej rzeczywistości«. Niespójności postaw, zachowań i pozycji – dwie dekady przemian w Polsce i na świecie.” In Polska po 20 latach wolności. Eds. M. Bucholc, S. Mandes, T. Szawiel, and J. Wawrzyniak. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Siemieńska, Renata. 2007. “Przemiany płci kulturowej. Między systemami wartości a rolami społecznymi.” In Wymiary życia społecznego: Polska na przełomie XX i XXI wieku. Ed. M. Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Siermiński, Michał. 2016. Dekada przełomu. Polska lewica opozycyjna 1968–1980: Od demokracji robotniczej do narodowego paternalizmu. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
• Sloat, Amanda. 2005. “The Rebirth of Civil Society: The Growth of Women’s NGOs in Central and Eastern Europe.” European Journal of Women’s Studies vol. 12, no. 3: 437–452.
• Smoczyński, Rafał, and Tomasz Zarycki. 2017. Totem inteligencki: arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Tokarska-Bakir, Joanna. 2007. “Śrubka w polskiej wyobraźni.” Gazeta Wyborcza March 17.
• Walgenbach, Katharina. 2007. “Gender als interdependente Kategorie.” In Gender als interdependente Kategorie. Neue Perspektiven auf Intersektionalität, Diversität und Heterogenität. Ed. K. Walgenbach. Opladen: Barbara Budrich.
• Yang, Guobin. 2007. “Emotions and Movements.” In The Blackwell Encyclopedia of Sociology. Ed. G. Ritzer. Oxford: Blackwell Publishing.
• Zarycki, Tomasz. 2009. Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2018.4.3