Is the Future Soviet? USSR-2061 and the Reality of Utopia

• Authors: Roman Privalov

Title variants

PL

Czy przyszłość jest radziecka? USSR-2061 i rzeczywistość utopii

Abstracts

PL

USSR-2061 to rosyjski futurystyczny projekt online, który prezentuje nowy ZSRR, wiek po locie Gagarina w kosmos. Artykuł łączy projekt z radzieckim kosmicznym utopizmem oraz nostalgią, która po nim pozostała, badając USSR-2061 i jego artefakty przez pryzmat studiów nad utopiami. Szczególny nacisk położony zostaje na przenikające projekt napięcie pomiędzy jego utopizmem a pragnieniem realizmu, które usytuowane zostaje w ramach tradycyjnego toposu utopii, tj. tego jak osiągnąć rzeczywistą, a nie jedynie wyobrażeniową zmianę świata. Ów wymiar realistyczny powiązany jest z koncepcją utopii jako metody u Levitasa, co – jak dowodzi artykuł – utrudnia konstruowanie „obrazu przyszłości”, do którego zmierza projekt. Zamiast tego, powstałe wizje i narracje albo pokrywają się z oficjalnym rosyjskim dyskursem politycznym wykorzystującym radziecką nostalgię, albo popadają w retrofuturystyczne powtórzenie satyrycznego ujęcia radzieckich dyskursów. Jednakże w USSR-2061 występuje również inny sposób konstruowania utopii, choć nie zawsze jest on podkreślany. Aby uczynić utopię możliwą w anty-utopijnych czasach, należy przemyśleć jej warunki możliwości czy jej topos. W sensie teoretycznym, taką alternatywę przedstawia Latour w idei Ziemskości (Terrestrial) (2017), oznaczającej miejsce, które w utopijnych kategoriach poprzedza przekroczenie granicy pomiędzy rzeczywistym i wyobrażonym, politycznym i kulturowym. W tym samym duchu, artykuł ukazuje USSR-2061 jako próbę stworzenia nowej utopii poprzez przemyślenie przestrzeni. Pomocne w tym są odniesienia do idei kosmizmu u Władimira Wiernadskiego i Aleksandra Czyżewskiego, których związki z podejściem Latoura były już przedmiotem badań.

EN

USSR-2061 is a Russian futuristic online project that imagines a new USSR a century after Gagarin’s journey into space. This article connects the project to Soviet space utopianism and the nostalgia that followed it, while seeing USSR-2061 and its artefacts in the light of utopian studies. In particular, the project’s hesitation with regard to utopianism and its thirst for realism are situated within a classical utopian problem of how to achieve real, not only imaginary, transformations. Such realism generally coincides with Levitas’ (2013) framework of utopia as a method, and, as the analysis shows, it hinders the construction of “an image of a future” at which the project aims. Instead, the resulting narratives and visions commonly overlap with the official Russian political discourse that makes use of Soviet nostalgia, or fall into retrofuturistic replications of commonly satirized Soviet discourses. However, a different way of constructing utopia is also present in USSR-2061, even if it is never highlighted. To make utopia possible in anti-utopian times, one might need to rethink its place of possibility or topos. Theoretically, such an alternative is presented in connection to Latour’s (2017) Terrestrial, a place with agency that in utopian terms presupposes a transgression of the boundary between the real and imaginary, the political and cultural. In the same line, the paper argues that USSR-2061 might attempt the construction of a new utopia through rethinking space. This might be fostered through the inclusion of cosmist ideas such as those of Vladimir Vernadsky and Alexander Chizhevsky, whose intersections with Latourian framework have previously been observed.

Keywords

EN

utopia; space; USSR; Levitas; Latour

PL

utopia; kosmos; ZSRR; Levitas; Latour

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2021
• Volume: 41
• Issue: 3
• Pages: 193-228

Dates

published

2021

Contributors

author

Roman Privalov

• Department of Political Science, School of Social Sciences, Södertörn University

References

• Ågren, Mattias. 2014. Phantoms of a Future Past: A Study of Contemporary Russian Anti-Utopian Novels. Stockholm: Stockholm University. http://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2%3A755072&dswid=-4522.
• Bauman, Zygmunt. 2003. “Utopia with no Topos.” History of the Human Sciences 16(1): 11–25. https://doi.org/10.1177/0952695103016001003.
• Boym, Svetlana. 2001. The Future of Nostalgia. New York: Basic Books.
• Cavalcante Schuback, Marcia Sá. 2016. “The Reality of the Real: Commentaries on Questions of Socialist Realism.” Baltic Worlds 9(4): 59–60.
• Chukhrov, Keti. 2018. “Anagogia in Cosmism and Communism.” E-Flux Journal 88.
• Cziżewskij, A.Ł. (1924) 2015. “Fiziczeskije Faktory Istoriczeskogo Processa.” Noosfiera. Obszczestwo. Czełow 3. http://noocivil.esrae.ru/239-1358.
• Engström, Maria. 2019. “Telluro-Cosmic Imperial Utopia and Contemporary Russian Art.” In The Post-Soviet Politics of Utopia: Language, Fiction and Fantasy in Modern Russia, edited by Mikhail Suslov and Per-Arne Bodin. London: Bloomsbury Publishing. https://doi.org/10.5040/9781788317078.ch-003.
• Fiodorow, N.F. 1995. “Wopros o Bratstwie, Ili Rodstwie, o Priczinach Niebratskogo, Nierodstwiennogo t.je. Niemirnogo, Sostojanija Mira i o Sriedstwach k Wosstanowleniju Rodstwa (Zapiska Ot Nieuczenych k Uczeny).” In Sobranije Soczinienij w 4ch Tomach. Tom Pierwyj, edited by S. G. Siemionowa. Moskwa: Izdatielskaja gruppa „Progriess”.
• Gerovitch, Slava. 2017a. “New Soviet Man’ Inside Machine.” In Soviet Space Mythologies: Public Images, Private Memories, and the Making of a Cultural Identity. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt15nmjd1.7.
• Gerovitch, Slava. 2017a. 2017b. “Remembering the Soviet Space Age.” In Soviet Space Mythologies Public Images, Private Memories, and the Making of a Cultural Identity. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt15nmjd1.11.
• Gorbov, Alexander. n.d. “Zaryanka.” USSR-2061. http://2061.su/konkursy/litkonkurs-2/work/zaryanka/.
• Groys, Boris. 2015. “Cosmic Anxiety: The Russian Case.” E-Flux Journal 65.
• Jameson, Fredric. 2003. “Future City.” New Left Review 21: 65–80.
• Kohonen, Iina. 2017a. “A Completely Ordinary Hero.” In Picturing The Cosmos: A Visual History of Early Soviet Space Endeavor. Translated by Albion Butters and Tiina Hyytiäinen. Bristol: Intellect Books Ltd.
• Kohonen, Iina. 2017b. “The Housebroken Hero.” In Picturing The Cosmos: A Visual History of Early Soviet Space Endeavor. Translated by Albion Butters and Tiina Hyytiäinen. Bristol: Intellect Books Ltd.
• Kohonen, Iina. 2017c. “The Tormented Hero.” In Picturing The Cosmos: A Visual History of Early Soviet Space Endeavor. Translated by Albion Butters and Tiina Hyytiäinen. Bristol: Intellect Books Ltd.
• Kohonen, Iina. 2017d. “Travelers in the Void.” In Picturing The Cosmos: A Visual History of Early Soviet Space Endeavor. Translated by Albion Butters and Tiina Hyytiäinen. Bristol: Intellect Books Ltd.
• Latour, Bruno. 2012. Facing Gaia: Eight Lectures on the New Climatic Regime. Translated by Catherine Porter. Cambridge: Polity Press.
• Latour, Bruno. 2017. Down To Earth: Politics in the New Climatic Regime. Translated by Catherine Porter. Cambridge: Polity Press.
• Levitas, Ruth. 2013. Utopia as Method: The Imaginary Reconstitution of Society. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137314253.
• Levitas, Ruth, Lucy Sargisson. 2013. “Utopia in Dark Times: Optimism/Pessimism and Utopia/Dystopia.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Tom Moylan and Raffaella Baccolini. New York: Routledge.
• Mitrofanowa, A.W. 2020. “Tieołogija Oswobożdienija w Sowriemiennoj Russkojazycznoj Fantastikie.” Vek Globalizatsii. https://doi.org/10.30884/vglob/2020.02.11.
• Oushankine, Serguei Alex. 2007. “‘We’re Nostalgic but We’re Not Crazy’: Retrofitting the Past in Russia.” The Russian Review 66(3): 451–482. https://doi.org/10.1111/j.1467-9434.2007.00453.x.
• Sargent, Lyman Tower. 2006. “In Defense of Utopia.” Diogenes 53(1): 11–17. https://doi.org/10.1177/0392192106062432.
• Schwartz, Matthias. 2011. “A Dream Come True: Close Encounters with Outer Space in Soviet Popular Scientific Journals of the 1950s and 1960s.” In Soviet Space Culture: Cosmic Enthusiasm in Socialist Societies, edited by Eva Maurer et al. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230307049_18.
• Shpakov, Vladislav. 2013. “Show Me Your Documents!” In USSR-2061. Moscow: USSR-2061. https://issuu.com/archy13/docs/ussr-2061.
• Siddiqi, Asif. 2011. “From Cosmic Enthusiasm to Nostalgia for the Future.” In Soviet Space Culture: Cosmic Enthusiasm in Socialist Societies, edited by Eva Maurer et al. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230307049_21.
• Simakova, Marina. 2016. “No Man’s Space: On Russian Cosmism.” E-Flux Journal 74.
• Suvin, Darko. 2013. “Theses on Dystopia 2001.” In Dark Horizons: Science Fiction and the Dystopian Imagination, edited by Tom Moylan and Raffaella Baccolini. New York: Routledge.
• Sylvester, Roshanna P. 2011. “Let’s Find Out Where the Cosmonaut School Is.” In Soviet Space Culture: Cosmic Enthusiasm in Socialist Societies, edited by Eva Maurer et al. London: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230307049_10.
• USSR-2061. 2020a. “Project USSR-2061.” Accessed April 5, 2020a. http://www.2061.su.
• USSR-2061. 2020b. “Setting.” Accessed April 5, 2020b. http://www.2061.su/setting.
• Wallenstein, Sven-Olov. 2016. “Adorno’s Realism.” Baltic Worlds 9(4): 28–34.
• Wiernadskij, W.I. (1944) 2013. “Nieskolko Słow o Noosfierie.” Noosfiernyje Issledowanija 3(1): 6–17.
• Zhilyaev, Arseny. 2018. “Optimists of the Future Past Perfect.” E-Flux Journal 88.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2021.3.10

Biblioteka Nauki

15598080