Państwowe monopole czy w pełni liberalny rynek energii – co bardziej sprzyja bezpieczeństwu energetycznemu?

• Authors: Zuzanna Dziedzic

Title variants

EN

National monopolies or a Fully Liberalized Energy Market – What is more conductive to Energy Security?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma na celu wskazanie pozytywnych i negatywnych aspektów funkcjonowania rynkówenergetycznych w warunkach pełnej konkurencji, jak i monopolu, w kontekście priorytetujakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Mając to na uwadze, przeprowadzona została analiza działalności największych przedsiębiorstw energetycznych i rozwiązań przyjętych w Stanach Zjednoczonych, Chinach i Federacji Rosyjskiej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę wybranych państwowych i międzynarodowych koncernów w realizacji polityki energetycznej państw.

EN

The paper attempts to present the positive and negative aspects of the energy market functioning, both in the conditions of perfect competition and monopoly situation, in the context of the priority which is ensuring national energy security. In view of this, it examines the activity of the largest energy companies and the solutions adopted in the energy markets of the United States, China and Russian Federation, with particular emphasis on the role of selected firms in implementing the government’s energy policy.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Strategiczny
• Year: 2011
• Issue: 2
• Pages: 351-376

Dates

published

2011-12-15

Contributors

author

Zuzanna Dziedzic

References

• Kaźmierczak W., Bezpieczeństwo energetyczne – implikacje uzależnienia Polski od importu gazu ziemnego (zarys problemu), Warszawa 2008.
• Another way to pay, „Economist Intelligence Unitt”, 2.02.2009, http://www.economist.com/agenda/displaystory.cfm?story_id=13051369 (20.09.2010).
• Balcerowicz: rząd narzuca nam monopol, „Puls Biznesu”, 20.09.2010, http://www.pb.pl/a/2010/09/20/Balcero-wicz_rzad_narzuca_nam_monopol?readcomment=1 (12.10.2010).
• Bezpieczeństwo energetyczne po wojnie kaukaskiej, „Rocznik Strategiczny 2008/09 – przegląd sytuacji politycznej, gospodarczej i wojskowej w środowisku międzynarodowym Polski”, Warszawa 2009.
• Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. R. Zięba, Warszawa 2008.
• Biblioteka Regulatora, grudzień 2002.
• Bielecki J., Energy Security: Is the Wolf at the Door?, „The Quarterly Review of Economics and Finance” 2002, No. 42(2).
• Bittle S., Rochkind J., Busk J., Confidence in U.S. Foreign Policy Index Energy, Economy New Focal Points for Anxiety over U.S. Foreign Policy, Report from Public Agenda 2008, Vol. 6, http://www.policyar-chive.org/handle/10207/bitstreams/5664.pdf (12.09.2010).
• Bojarski W., Bezpieczeństwo ener-getyczne, „Wokół Energetyki”, czerwiec 2004.
• BP Statistical Review of World Energy, June 2009.
• Brzóska J., Pałucha K., Pyka J., Formy konsolidacji przedsiębiorstw w sektorze paliwowo-energetycznym, w: Alianse strategiczne przedsiębiorstw, red. K. Kowalska, Dąbrowa Górnicza 2000.
• Byrczek J., Godlewski P., Topolewski F., Przemysł naftowy na świecie, „Psz.pl”, 12.10.2009, http://www.psz.pl/Przemysl-naftowy-na-swiecie (12.07.2010).
• Ciborski J., Bezpieczeństwo energetyczne, w: Energia w czasach kryzysu, red. K. Kuciński, Warszawa 2006, s. 127–130.
• Codognet M. K., Glachant J. M., Lévêque F., Plagnet M. A., Mergers and Acquisitions in the European Electricity Sector, Cases and Patterns, CERNA, August 2002, http://www.cerna.ensmp.fr/Documents/FL-MA-MAsEU.pdf.
• Czerpak P., Bezpieczeństwo energetyczne, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, red. K. Żukrowska, M. Gącik, Warszawa 2006.
• Darrington B., Government Created Economies of Scale and Capital Specificity, http://agorism.info/_media/government_created_economies_of_scale_and_capital_specificity.pdf (12.09.2010).
• DiPaola A., Williams D., Irak wpuszcza BP, Exxon Mobil i Shell po raz pierwszy od 1972 r., „Onet.pl”, http://wiadomosci.onet.pl/ 2137307,10,item.html (13.07.2010).
• Dobrowolski T., Aktualności sektora energetycznego, „Wokół Energetyki” grudzień 2004, http://www.cire.pl/pliki/2/aktsek.pdf.
• Downs E. S., The Fact and Fiction of Sino-African Energy Relations, „China Security” 2007, nr 3.
• Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 37/32, 13.02.2010.
• Energy Security and Cli-mate Policy – Assesing Interactions, IEA/OECD 2007.
• Energy Security Initiative: Some Aspects of Oil Security, Report of the Asia Pacific Energy Research Centre (APERC) 2003, http://www.ieej.or.jp/aperc/pdf/project2002/security.pdf (12.09.2010).
• Exxon and Partners Approved L.N.G. Project in Papua New Guinea, „The New York Times”. „Bloomberg News”, 8.12.2009, http://www.nytimes.com/2009/12/09/business/global/09lng.html (25.08.2010).
• Exxon Mobil Corporation, „The New York Times”, 2.02.2010, http://topics.nytimes.com/top/news/business/companies/exxon_mobil_corporation/index.html (23.08.2010).
• Figaszewska I., Ubóstwo energetyczne, co to jest?, „Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki” 2009, nr 5.
• Finn P., Russian Giant Expands Control of Oil, „Washington Post”, 29.10.2005, http://www.was-hingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/09/28/AR2005092801195.html (24.09.2010).
• Fita-Czuchnowska M., Rockefeller na wszystko, „Wprost 24” 2008, nr 22.
• France Wants Stake in Russia Gas Giant, „Reuters”, 10.10.2007, http://www.reuters.com/article/idUSL1025924220071010 (21.09.2010).
• Francja zaczyna prywatyzację EDF, „Gazeta.pl”, 24.10.2005, http://gospodarka.gazeta.pl/go-spodarka/1,33207,2983663.html (15.11.2010).
• Gatti C., Mouawad J., Chevron Seen Settling Case on Iraq Oil, „The New York Times”, 8.05.2007, http://www.nytimes.com/2007/05/08/business/08chevron.html (12.09.2010).
• Gazprom najbardziej dochodową firmą na świecie, „Wyborcza.biz”, 8.07.2010, http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,8118617,Gazprom_najbardziej_dochodowa_firma_na_swiecie.html (10.08.2010).
• Gazprom zmniejszy inwestycje o 30 procent, „Wnp.pl”, 20.05.2009, http://www.wnp.pl/wiado-mosci/80777.html (4.09.2010).
• Gradziuk A., Lach W., Poseł Cześnik E., Sochacka K., Co to jest bezpieczeństwo energetyczne państwa?, w: Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, red. S. Dębski, B. Górka-Winter, Warszawa 2003.
• Grant Ch., Barysch K., The UE-Russia energy dialogue, Centre For European Reform briefing note, maj 2003, http://www.cer.org.uk/pdf/briefing_eu_russia.pdf. (12.09.2010).
• Grant G., The New Threats to Oil Supplies: Hackers, „Foreign Policy”, 25.08.2009.
• Gronholt-Pedersen J., E.ON Ruhrgas In Talks To Sell Gazprom Stake, „Fox Business”, 24.11.2010, http://www.fox-business.com/markets/2010/11/24/eon-ruhrgas-talks-sell-gazprom-stake/ (30.11.2010).
• Haliżak E., Polityka i strategia Chin w kształtowaniu międzynarodowego bezpieczeństwa, „Żurawia Papers” 2007, z. 10.
• Herbert B., Disaster in the Amazon, „The New York Times”, 4.06.2010, http://www.nytimes.com/2010/06/05/opinion/05herbert.html?_r=2&ref=chevron_corporation (20.07.2010).
• Holslag J., Geeraerts G., Gorus J., Smis S., China’s resources and energy policy in Sub-Saharan Africa, Report for the development Committee of The European Parliament, Brussels, 19.03.2007.
• Hoyos C., The New Seven Sisters: oil and gas giants dwarf western rivals, „The Financial Times”, 11.03.2007, http://www.ft.com/cms/s/2/471ae1b8-d001-11db-94cb-000b5df10621,dwp_uuid= 0bda728c-ccd0-11db-a938-000b5df10621.html (27.06.2010).
• http://about-us.edf.com/profile/our-group-43668.html (9.11.2010).
• http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=IMPRESS&reference=200806 16FCS31737&lan-guage=PL (10.09.2010).
• http://www.foi.se/upload/english/reports/chinas-quest-FO-IR1371.pdf. (12.09.2010).
• http://www.hoovers.com/transneft/-ID__116235-/free--co-profile.xhtml.
• http://www.iea.org/subjectqueries/keyresult.asp?keyword_id=4148 (12.09.2010).
• http://www.pf-cenergy.com/pfc50.aspx (11.08.2010).
• http://www.platts.com/Top250Detail.aspx?xmlFileName=chevron.xml (10.08.2010).
• http://www.platts.com/Top250Home/ (10.08.2010).
• http://www.russia-ic.com/business_law/Russian_companies/562/ (20.09.2010).
• http://www.weforum.org/pdf/Energy.pdf (12.09.2010).
• Investment Policy Review of China, OECD 2008.
• K. Stós, Strategia a długofalowy rozwój przedsiębiorstwa energetycznego, „Polityka Energetyczna” 2009, z. 1.
• Kaczmarek T. T., Jarosz R., Czy ropa rządzi światem?, Bydgoszcz–Warszawa 2006..
• Kalicki J. H., Goldwyn D. L., Introduction, The Need to Integra-te Energy and Foreign Policy, w: Energy and Security. Toward a New Foreign Policy Strategy, eds. J. H. Kalicki, D. L. Goldwyn, Woodrow Wilson International Center for Scholars, The
• Johns Hopkins University Press 2005.
• Kiesow I., China’s Quest for Energy: Impact upon Foreign and Security Policy, Swedish Defence Re-search Agency, Sztokholm 2004.
• Kłosiński K. A., Światowe determinanty bezpieczeństwa ekonomicznego, w: Bezpieczeństwo ekonomiczne państw, red. T. Guz, K. A. Kłosiński, P. Marca, Lublin–Tomaszów Lubelski 2006.
• Konończuk W., „Sprawa Jukosu”: przyczyny i konsekwencje, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2006.
• Krzemiński J., EDF jest europejskim liderem w branży, „Dziennik Gazeta Prawna”, 30.11.2010, http://biznes.gazetapraw-na.pl/artykuly/471206,edf_jest_europ ejskim_liderem_w_branzy.html (02.11.2010).
• Łakoma A., E.ON poza akcjonariatem Gazpromu, „Rzeczpospolita”, 25.11.2010.
• Monopoly? It’s all depend whose, „The Economist”, 9.12.2004, http://www.economist.com/node/3485202 (18.10.2010).
• Monopoly? It’s all depend whose, „The Economist”, 9.12.2004, http://www.economist.com/node/3485202 (15.10.2010).
• Müller Kraenner S., Bezpieczeństwo energetyczne, nowy pomiar świata, Szczecin 2008.
• Nagaj R., Państwo a bezpieczeństwo energetyczne Polski, w: Problemy gospodarowania w dobie globalizacji – materiały konferencyjne, red. M. Kunasz, Szczecin 2006, http://mikro.univ.szczecin.pl/bp/pdf/62 /5.pdf.
• Niklewicz K., Komisja żąda od EDF zwrotu nielegalnej pomocy państwa, „Gazeta Wyborcza”, 16.12.2003, http://wyborcza.pl/1,75248,1828090.html (14.11.2010).
• Niklewicz K., W Portugalii nie powstanie energetyczny monopolista, „Gazeta Wyborcza”, 21.09.2005, http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,2928704.html.
• Petrobras i Petrochina zainteresowane wspólna instalacją do produkcji etanolu, „Wnp.pl”, 26.12.2009, http://nafta.wnp.pl/ petrochina-i-petrobras-zainteresowane-wspolna-instalacja-do-produkcji-etanolu,97583_1_0_0.html (1.07.2010).
• Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki, projekt z 4.09.2008, http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/2291BE8E-55EB4E4AA4E6CD6A29728DB1/47904/Polityka_energetyczna_Polski_do_roku_2031.pdf (12.09.2010).
• Polo M., Scarpa C., The Liberalization of Energy Markets in Europe and Italy, Working Papers 2003, No. 230, IGIER (Innocenzo Gasparini Institute for Economic Research), Boccono University 2003.
• Q&A: The Enron Case, „BBC News”, 5.07.2006, http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/3398913.stm (15.08.2010).
• Rosnieft kupił pozostałości Jukosu, „Money.pl”, 10.05.2007, http://www.money.pl/archiwum/wiadomosci/artykul/rosnieft;kupil;pozostalosci;jukosu,250,0,240378.html (13.09.2010).
• Rosyjski rząd znowu wystraszył inwestorów, „Wnp.pl”, 25.03.2009, http://www.wnp.pl/wiado-mosci/76447.html (13.09.2010).
• Rząd Rosji: Gazprom może kupić Sibnieft od Abramowicza, „Gazeta Wyborcza”, 13.10.2005.
• Rządkowska A., Chiny w Afryce, „Rurociągi” 2008, nr 1–2.
• Security – initial scoping note, „PIU Energy Review” 2001.
• Sinopec Buys Angola Stake; Sees refining ‘Challenges’ (Update 3), „Bloomberg Businessweek”, 28.03.2010, http://www.businessweek.com/news/2010-03-28/sinopec-buys-angolan-field--stake-warns-of-refining-challenges.html (10.09.2010).
• Sino-Trojan horse, „The Economist”, 28.05.2009, http://www.economist.com/businessfinance/displaystory.cfm?story_id=E1_TPSVTVQR (20.09.2010).
• Smith P., Waidmeir P., Chiński Sinopec wezwał władze Chin do walki z zagranicznymi łapówkarzami, „Forsal.pl”, 29.03.2010, http://forsal.pl/artykuly/409807,chinski_sinopec_wezwal_wladze_chin_do_walki_z_zagranicznymi_lapowkarzami.html (15.09.2010).
• Szymczyk J., O przekształceniach energetyki i problemach handlu energią na przykładzie USA, „Rynek Energii” 2006, nr 3.
• Szyp S., Powrót monopolu w energetyce?, „Gazeta Finansowa”, 27.09.2010, http://gf24.pl/index.php/wydarzenia/kraj/4288-po-wrot-monopolu-w-energetyce.html (17.10.2010).
• Tatarzyński M., OPEC a niezależni producenci ropy naftowej, „Bezpieczeństwo Międzynarodowe” 2006, nr 2.
• The New Energy Security Paradigm, „World Economic Forum”, Spring 2006.
• Tokarski S., Janikowski J., Trzeci pakiet liberalizacyjny, „Koncern” – Gazeta PKE SA, październik 2007, http://www.cire.pl/pliki/2/trzecipakiet.pdf.
• Topolewski F., Exxon Mobil, „Psz.pl”, 13.10.2010, http://www.psz.pl/tekst-24070/Exxon-Mobil (12.08.2010).
• Unia liberalizuje rynek energii, „Money.pl”, 23.04.2009, http://news.money.pl/artykul/unia;liberalizuje; rynek;energii,127,0,445823.html (12.08.2010).
• Vladimir Putin may become Dmitri Medvedev’s successor at Gazprom, „Pravda”, 30.01.2008, http://english.pravda.ru/russia/kremlin/30-01-2008/103745-putin_medvedev_gazprom-0 (12.09.2010).
• Waligórski M. A., Polityka energetyczna państwa jako sektorowa polityka administracyjna, http://www.ure.gov.pl/portal/pl/393/2721/Polityka_energetyczna_panstwa_jako_sektorowa_polity-ka_administracyjna.html (12.09.2010).
• Winiecki J., Nowe kolory Czarnej Afryki, „Polityka”, 30.03.2010.
• Wiśniewska I., „Niewidzialna ręka...Kremla”. Kapitalizm państwowy po rosyjsku, „Punkt Widzenia”, 15.02.2007, http://www.osw.waw.pl/pl/pu-blikacje/punkt-widzenia/2007-02-15/niewidzialna-reka-kremlakapitalizm-panstwowy-po-rosyjsku (12.09.2010).
• Woehrel S., Russian Energy Policy Toward Neighboring Countries, CRS Report for Congress, March 2008, http://www.fas.org/sgp/crs/row/RL34261.pdf (12.09.2010).
• Yukos declared bankrupt by court, „BBC News”, 1.08.2006, http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/5233664.stm (12.09.2010).
• Yukos oil boosts profits, „BBC News”, 13.02.2006, http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/4708056.stm (12.09.2010).
• Zhdannikov D., Gazprom debt burden to speed up gas crisis end, 12.01.2009, http://www.reu-ters.com/article/GCA-Oil/idUSTRE50B4JR20090112 (2.09.2010).
• Zjadler R., Finansowanie inwestycji w energetyce – test prywatnego inwestora a pomoc publiczna, „Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki” 2010, nr 2.
• Bania R., Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Bliskiego Wschodu za prezydentury Dwighta D. Eisenhowera, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000.
• Brańka T., Lorenc M., Osiewicz P., Potyrała A., Irak między wojną a pokojem, Wydawnictwo MADO, Toruń 2010.
• Irak. Dylematy amerykańskiej interwencji, red. W. Dzielski, W. Michnik, Księgarnia Akademicka, Kraków 2007.
• Kisielewski T. A., Wojna Imperium. Większy Bliski Wschód w amerykańskiej wojnie z terroryzmem, Wydawnictwo Sprawy Polityczne, Elbląg 2008.
• Łukaszewicz A., Afganistan i Irak: ekonomiczny bilans wojny z terroryzmem, Instytut Stosunków Międzynarodowych UW, Warszawa 2010.
• Wróblewski B., Polityka Stanów Zjednoczonych wobec sojuszu egipsko-radzieckiego w latach 1971–1976, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002.
• Zając J., Środki i metody oddziaływania USA w bliskowschodnim procesie pokojowym (1991–2000), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.

Identifiers

DOI

10.14746/ps.2011.2.18