THE DIVISION OF COMPETENCE IN THE AREAS OF STATE SECURITY AND FOREIGN AFFAIRS WITHIN THE EXECUTIVE BRANCH IN LIGHT OF THE 1997 CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF POLAND

• Authors: Krzysztof Urbaniak

Title variants

PL

PODZIAŁ KOMPETENCJI WEWNĄTRZ WŁADZY WYKONAWCZEJ W SFERZE BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA ORAZ SPRAW ZAGRANICZNYCH W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP Z 1997 ROKU

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Pursuant to Article 10 of the Constitution of the Republic of Poland, executive power is vested in the President of the Republic of Poland and the Council of Ministers. Implemented in Poland, the dualism of the executive branch creates a problem with the division of duties and competence between the cabinet and the head of state.  This paper analyses the division of powers within the executive branch in the areas of state security and foreign policy. The analysis of the constitutional provisions and the political practice indicates that the model of cooperation between the President and the cabinet as adopted in the Constitution of 1997 is ineffective and leads to political conflicts. In view of the Polish political conditions, it is advisable to amend the Constitution in order to move away from the mixed model towards either the presidential model or the parliamentary-cabinet model of the executive branch of government.

PL

Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej oraz Rada Ministrów zgodnie z art. 10 Konstytucji RP stanowią władze wykonawczą w Rzeczpospolitej Polskiej. Występujący w Polsce dualizm egzekutywy stwarza problem podziału zadań i kompetencji między rządem a głową państwa. Publikacja poddaje analizie podział kompetencji wewnątrz władzy wykonawczej w sferze bezpieczeństwa państwa oraz w sferze prowadzenia polityki zagranicznej. Analiza przepisów konstytucyjnych oraz praktyka ustrojowa skłaniają do konkluzji, że przyjęty w Konstytucji z 1997 roku model kooperacji Prezydenta i rządu w sferze wykonawczej jest nieefektywny i prowadzi do konfliktów politycznych. Biorąc pod uwagę polskie warunki polityczne wskazanym jest przeprowadzenie nowelizacji konstytucji, w wyniku którego odejdziemy od mieszanego modelu i opowiemy się za prezydenckim lub parlamentarno-gabinetowym modelem egzekutywy.

Keywords

EN

Council of Ministers; President; Constitution; security; foreign policy; Council of Ministers; President; Constitution; security; foreign policy

PL

Rada Ministrów; Prezydent; Konstytucja; bezpieczeństwo; polityka zagraniczna

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Strategiczny
• Year: 2017
• Issue: 10
• Pages: 209-222

Dates

published

2017-12-15

Contributors

author

Krzysztof Urbaniak

References

• Balicki R. (1998), Uprawnienia Prezydenta w nowej Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej – zagadnienia podstawowe, „Przegląd Prawa i Administracji – Acta Universitatis Wratislaviensis”, Vol. XL.
• Balicki R. (2014 I), Zwierzchnictwo prezydenta RP nad Siłami Zbrojnymi (wybrane problemy), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, No. 2 (18).
• Balicki R. (2014 II), Komentarz do art. 136 Konstytucji, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, (ed.) M. Haczkowska, Warszawa.
• Banaszak B. (2002), Kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące orderów i odznaczeń, „Przegląd Sejmowy”, No. 4.
• Banaszak B. (2009), Kompetencje Prezydenta RP w zakresie spraw zagranicznych i ich realizacja, in: Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz, (eds.) J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Warszawa.
• Banaszak B. (2012), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, 2 ed., Warszawa.
• Bożek M. (2011), Współdziałanie Prezydenta RP i Rady Ministrów jako konstytucyjny warunek zapewnienia bezpieczeństwa państwa w czasie stanu szczególnego zagrożenia, „Przegląd Sejmowy”, No. 2.
• Chojan A. (2013), Polityka zagraniczna współczesnej Polski w świetle uwarunkowań instytucjonalno-prawnych, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna”, No. 1 (40).
• Chorążewska A. (2008), Model prezydentury w praktyce politycznej po wejściu w życie Konstytucji RP z 1997 r., Warszawa.
• Chruściak R. (2010), Prezydent jako najwyższy przedstawiciel państwa i gwarant ciągłości władzy państwowej – z dyskusji konstytucyjnej nad art. 126 Konstytucji RP z 1997 r. (zarys), in: Prawa człowieka – społeczeństwo obywatelskie – państwo demokratyczne. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Pawłowi Sarneckiemu, (eds.) P. Tuleja, M. Florczak-Wątor, J. Kubas, Warszawa.
• Chruściak R. (2011), Spór o konstytucyjne kompetencje Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, „Studia Politologiczne”, Vol. 19.
• Ciapała J. (1999), Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989–1997), Warszawa.
• Czupryk M., Dunaj K., Karpiuk M., Prokop K. (2016), Bezpieczeństwo państwa. Zagadnienia prawne i administracyjne, Olsztyn.
• Dudek D. (2013), Autorytet Prezydenta a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin.
• Działocha K. (1996), O podziale kompetencji konstytucyjnych organów państwa w sprawach obronności i bezpieczeństwa zewnętrznego, in: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania.
• Księga pamiątkowa ku czci prof. Janiny Zakrzewskiej, „Studia i Materiały TK”, T. 4, (eds.) J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa.
• Eckhardt K. (2012), Stan nadzwyczajny jako instytucja polskiego prawa konstytucyjnego, Przemyśl–Rzeszów.
• Frankiewicz A. (2009), Elementy ustrojowej pozycji Prezydenta RP decydujące o sposobie realizacji jego kompetencji, in: Pozycja ustrojowa prezydenta na przykładzie wybranych państw Europy Środkowo-Wschodniej i Niemiec, (eds.) A. Frankiewicz, S. Stadniczenko, Opole.
• Garlicki L. (2007), Konstytucja a „sprawy zewnętrzne”, „Przegląd Sejmowy”, No. 4.
• Gdulewicz E. (1997), Model francuski (V Republiki), in: Konstytucyjne systemy rządów, (ed.) M. Domagała, Warszawa.
• Gebethner S. (1982), Stany szczególnego zagrożenia jako instytucja prawa konstytucyjnego, No. 8.
• Gebethner S. (1997 I), Modele systemów rządów a ich regulacja konstytucyjna, in: Demokratyczne modele ustrojowe w rozwiązaniach konstytucyjnych, (eds.) S. Gebethner, R. Chruściak, Warszawa.
• Gebethner S. (1994), Parlamentarne i prezydenckie systemy rządów, „Państwo i Prawo”, No. 7–8.
• Gebethner S. (1997 II), System rządów parlamentarno-gabinetowych, system rządów prezydenckich oraz rozwiązania pośrednie, in: Konstytucyjne systemy rządów, (ed.) M. Domagała, Warszawa.
• Glajcar R. (2006), Relacje Prezydenta z Radą Ministrów, in: Prezydent w Polsce po 1989 r. Studium politologiczne, (eds.) R. Glajcar, M. Migalski, Warszawa.
• Grzybowski M. (2004), System rządów Rzeczypospolitej Polskiej – model konstytucyjny a praktyka ustrojowa (Prezydent RP – Rada Ministrów), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, No. 1.
• Grzybowski M. (2012), System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, No. 1.
• Grzybowski M. (2006), Władza wykonawcza w Konstytucji RP, in: O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Krasiczyn-Rzeszów 19–21 IX 2005, (eds.) K. Eckhardt, W. Skrzydło, W. Szapował, Przemyśl.
• Haczkowska M. (2014), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa.
• Jamróz A. (2013), Status konstytucyjny Prezydenta RP w świetle funkcji określonych w art. 126 Konstytucji (propozycje wykładni), in: Aktualne problemy reform konstytucyjnych, (ed.) S. Bożyk, Białystok.
• Jaskiernia J. (2008), Konstytucyjna konstrukcja kompetencyjna organów władzy wykonawczej w obszarze bezpieczeństwa państwa a propozycje zmian polskiej ustawy zasadniczej, „Bezpieczeństwo i Ochrona”, No. 1–2.
• Jaskiernia J. (2010 I), Charakterystyka prawna funkcji Prezydenta RP czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji, in: Prawa człowieka – społeczeństwo obywatelskie – państwo demokratyczne. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Pawłowi Sarneckiemu, (eds.) P. Tuleja, M. Florczak-Wątor, J. Kubas, Warszawa.
• Jaskiernia J. (2010 II), Współdziałanie Prezydenta i Rady Ministrów w sferze polityki zagranicznej, „Państwo i Prawo”, No. 6.
• Juchniewicz J., Dąbrowski M. (2015), Kompetencyjny charakter art. 126 Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy”, No. 4.
• Masternak-Kubiak M., Preisner A. (2006), Realizacja podziału kompetencji organów państwa w stosunkach zewnętrznych, in: Otwarcie Konstytucji RP na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne, (ed.) K. Wójtowicz, Warszawa.
• Mażewski L. (2009), Prowadzenie polityki zagranicznej w Rzeczpospolitej Polskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, No. 3.
• Mojak R. (1997), Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo”, No. 11–12.
• Opaliński B. (2012), Rozdzielenie kompetencji władzy wykonawczej między Prezydenta RP oraz Radę Ministrów na tle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., Warszawa.
• Opaliński B. (2013), Kompetencje Rady Ministrów w zakresie bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej. Przyczynek do rozważań, „Polityka i Społeczeństwo”, No. 2 (11).
• Patyra S. (2015), Egzekutywa w Konstytucji z 1997 r.: model zracjonalizowany czy dysfunkcjonalny? (przyczynek do dyskusji), in: Ustroje, tradycje i porównania. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Marianowi Grzybowskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, (eds.) P. Mikuli, A. Kulig, G. Kuca, Warszawa.
• Podgórski P. (2012), Pozycja prezydenta w ustroju politycznym III RP, „Acta Pomerania”, No. 4.
• Prokop K. (2005), Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Białystok.
• Rydlewski G. (2009 I), Prezydent RP w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego, in: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, (eds.) S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa.
• Rydlewski G. (2009 II), Rada Ministrów i inne naczelne organy administracji rządowej w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego, in: Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, (eds.) S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa.
• Safjan M., Bosek L. (2016), Konstytucja RP. Komentarz. Tom II. Art. 87-243, Warszawa.
• Sarnecki P. (2000), Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, Kraków.
• Sarnecki P. (2001), Komentarz do art. 146, in: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, (ed.) L. Garlicki, Warszawa.
• Sarnecki P. (2002), Zakres działania i funkcje Rady Ministrów, in: Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, (ed.) A. Bałaban, Kraków.
• Skrzydło W. (2000), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa.
• Słomka T. (2005), Prezydent Rzeczypospolitej po 1989 roku. Ujęcie porównawcze, Warszawa.
• Socha R. (2004), Cywilna kontrola nad wojskiem, „Wojskowy Przegląd Prawniczy”, No. 2.
• Sokolewicz W. (1993), Korzystanie z obcych wzorów przy projektowaniu nowej konstytucji: konieczność czy możliwość, in: Zagadnienia współczesnego prawa konstytucyjnego, (ed.) A. Pułło, Gdańsk.
• Steinborn S. (2016), Objaśnienia do art. 229 Konstytucji, in: Konstytucja RP. Komentarz. Tom II. Art. 87-243, (eds.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa.
• Surmański M. (2013), Bezpieczeństwo i obronność państwa w świetle kompetencji Prezydenta RP i Rady Ministrów, „Bezpieczeństwo Narodowe”, No. 1 (25).
• Szymanek J. (2009), Arbitraż polityczny głowy państwa, Warszawa.
• Świtała S. (2009), Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej w świetle konstytucji z 1997 roku. Regulacja i jej oceny, „Dialogi Polityczne”, No. 11.
• Szczurowski B. (2016 I), Objaśnienia do art. 133 Konstytucji, in: Konstytucja RP. Komentarz. Tom II. Art. 87-243, (eds.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa.
• Szczurowski B. (2016 II), Objaśnienia do art. 136 Konstytucji, in: Konstytucja RP. Komentarz. Tom II. Art. 87-243, (eds.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa.
• Szewczyk M. (2015), Zwierzchnictwo prezydenta nad Siłami Zbrojnymi RP w czasie wojny, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”, No. 2.
• Trzeciakowski R. (2016), Delimitacja zadań i kompetencji Rady Ministrów i Prezydenta RP oraz ich współdziałanie w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego, „Białostockie Studia Prawnicze”, No. 20.
• Winczorek P. (2008), Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa.
• Wiśniewski L. (1997), Stany nadzwyczajne w projekcie nowej konstytucji RP, in: Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych ze szczególnym uwzględnieniem prawa i praktyki polskiej, (ed.) T. Jasudowicz, Toruń.
• Witkowski Z. (2006), Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, in: Prawo konstytucyjne, (ed.) Z. Witkowski, Toruń.
• Witkowski Z. (2009), Dyrektywa “współdziałania władz” jako element organizujący życie wspólnoty państwowej w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., in: Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk- Jarosz, (eds.) J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Warszawa.
• Wojciszko M. (2011), Kompetencje naczelnych organów państwa w dziedzinie obronności, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, No. 4 (187).
• Wojciszko M. (2012), Pozycja ustrojowa wybranych organów państwa w kontekście realizacji przez nie zadań w obszarze obronności, „Zeszyty Naukowe Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych”, No. 1 (163).
• Wołpiuk W. (1998), Siły zbrojne w regulacjach konstytucyjnych, Warszawa.
• Żebrowski W. (2010), Propozycje modyfikacji systemu politycznego Polski współczesnej, „Szkice Humanistyczne”, No. 1.

Identifiers

DOI

10.14746/ps.2017.1.11