CHIŃSKI MODEL ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO I JEGO POTENCJALNA ADAPTACJA W EUROPIE

• Authors: Maciej Walkowski

Title variants

EN

CHINESE MODEL OF SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENT AND ITS POTENTIAL ADAPTATION IN EUROPE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nagłaśniane od ponad trzech dekad sukcesy gospodarcze ChRL spowodowały, że w ostatnich latach znaczenia nabrała debata nie tylko na temat specyficznych cech, ale i potencjalnej uniwersalności tzw. chińskiego modelu rozwoju, zwanego najczęściej Konsensusem Pekińskim lub autorytarnym modelem kapitalizmu państwowego (state capitalism). Model ten ostatnimi laty stał się bardzo atrakcyjny dla wielu rządów, głównie słabiej rozwiniętych państw w świecie. Szczególnie widoczne jest to w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji Centralnej, gdzie wyjątkowo aktywne są chińskie przedsiębiorstwa i politycy. Trwający od 2008 r. globalny kryzys finansowy i ekonomiczny w wielu regionach świata podważył zaufanie do anglosaskiego modelu gospodarki wolnorynkowej i towarzyszącej mu ideologii neoliberalnej. Szybkość, z jaką Chiny przeszły ze statusu biednego kraju rolniczego do globalnej potęgi gospodarczej, budzi podziw w wielu społeczeństwach. Także w Unii Europejskiej trwa debata na temat kształtowania prawidłowych relacji handlowo-inwestycyjnych z Chinami i oceny chińskiej formuły rozwojowej. Dyskusja dotyczy korzyści i kosztów społeczno ekonomicznych chińskiej formuły rozwojowej oraz jej adaptowalności. Zauważalnej intensyfikacji uległa ona w kontekście realizacji i popularyzacji chińskiej koncepcji połączenia Azji z Europą, czyli projektu Pasa i Drogi (One Belt One Road). Autor w prezentowanym artykule pragnie przybliżyć specyfikę chińskiego modelu rozwoju, przedstawić jego silne i słabe strony na poszczególnych etapach rozwoju i dać odpowiedź na pytanie na ile użyteczny byłby on w Unii Europejskiej, zarówno na poziomie porozumień bilateralnych, jak i strategicznego partnerstwa Chin z całą UE.

EN

For the last three decades the economic success enjoyed by the People’s Republic of China has been closely followed around the world. Lately it has fuelled the debate about not only particular characteristics, but also potential universality of the so-called Chinese development model, often described as the Beijing Consensus or an authoritarian model of state capitalism. This model has lately become attractive for many governments, especially of the less developed states. It is especially visible in Africa, Latin America and Central Asia where Chinese companies and politicians are very active. Since 2008, in many regions of the world, global financial and economic crisis has eroded trust in the Anglo-Saxon model of free market economy and the accompanying neoliberal ideology. The speed with which China moved from a status of a poor agricultural country to one of a global economic power has elicited admiration in many societies. In the European Union there is also a debate about an appropriate shape of trade investment relations with China and evaluation of the Chinese development formula. The socioeconomic costs and benefits of the Chinese development formula, as well as its adaptability are being discussed. This debate has visibly intensified in the context of implementation and popularization of the Chinese concept concerning connecting Asia with Europe through the One Belt One Road project. In this article the author aims to describe the characteristics of the Chinese development model, present its strengths and weaknesses in different states of development and answer the question of how useful it could be for the European Union, both on the level of bilateral agreements and of a strategic partnership between China and the EU as a whole.

Keywords

PL

Chiny; gospodarka rynkowa; model rozwoju; kapitalizm konfucjański; wartości azjatyckie; wzrost ekonomiczny

EN

China; market economy; development model; Confucian capitalism; Asian values; economic growth; China; market economy; development model; Confucian capitalism; Asian values; economic growth

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Strategiczny
• Year: 2017
• Issue: 10
• Pages: 335-366

Dates

published

2017-12-15

Contributors

author

Maciej Walkowski

References

• Allison G., Blackwill R. D., Wyne A. (2013), Chiny, Stany Zjednoczone i świat w oczach Wielkiego Mistrza Lee Kuan Yewa, Warszawa.
• Avanzini F. (2004), Religie Chin, Kraków.
• Bolesta A. (2006), Chiny w okresie transformacji, Warszawa.
• Brunet A., Guichart J-P. (2011), Chiny światowym hegemonem. Imperializm ekonomiczny Państwa Środka, Warszawa.
• Chołaj H. (2014), Kapitalizm konfucjański. Chińskie reformy ekonomiczne a globalizacja, Warszawa.
• Cohen D. (2011), Prosperity słabości, Warszawa.
• Corruption Perceptron Index 2015, Transparency International – The global coalition against corruption, http//transparency.org (16.09.2016).
• Dillon M. (2014), Chiny. Historia współczesna, Warszawa.
• Fenby J. (2014), Will China Dominate the 21st Century?, Cambridge.
• Giford R. (2013), Chińska droga. Podróże w głąb Państwa Środka, Warszawa.
• Gittings J. (2010), Historia współczesnych Chin. Od Mao do gospodarki rynkowej, Kraków.
• Góralczyk B. (2010), „Chiński feniks”. Paradoksy wschodzącego mocarstwa, Warszawa.
• Góralczyk B. (2010), Wokół chińskiego modelu rozwojowego. W odpowiedzi R. Pyfflowi, http//polska-azja.pl (9.08.2016).
• Gradziuk A., Szczudlik-Tatar J. (2012), Perspektywy rozwoju współpracy gospodarczej Polski z Chińską Republiką Ludową, Warszawa.
• Halper S. (2010), The Beijing Consensus: How China’s Authoritarian Model Will Dominate the Twenty-first Century, New York.
• Inwestowanie w Chinach, KPMG China Practice w Polsce, http//kpmg.pl (7.09.2016).
• Jacques M. (2012), When China Rules the World: The End of the Western World and the Birth of a New Global Order, Second Edition 2, New York.
• Jak zrobić biznes w Chinach. Rozmowa z Mariuszem Jawoszkiem, współwłaścicielem Pronox Technology, http://www.goldenline.pl/grupy/Przedsiebiorcy_biznesmeni/bizneschiny-com/jakzrobic-biznes-w-chinach,355998/ (9.08.2016).
• Kagan R. (2009), Powrót historii i koniec marzeń, Poznań.
• Kaliński A. (2014), Chiny: obywatel ze wsi obywatelem I kategorii, http://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/chiny-obywatel-ze-wsi-obywatelem-i-kategorii/ (14.09.2016).
• Kamiński T. (2014), Po pierwsze gospodarka. Narzędzia polityki zagranicznej ChRL wobec Unii Europejskiej, w: Narzędzia polityki zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej, (red.) M. Pietrasiak, D. Mierzejewski, K. Żakowski, Łódź.
• Kamiński T. (2014b), Chińska soft power a ambicje globalne Unii Europejskiej, w: Współczesne Chiny w kontekście stosunków międzynarodowych, (red.) J. Wardęga, Kraków.
• Kissinger H. (2014), O Chinach, Wołowiec.
• Kłosiński K. (2008), Chiny polityka otwartych drzwi «China OpenDoor Policy», „Annals of Social Sciences” („Roczniki Nauk Społecznych”), nr 3.
• Lampton D. M. (2014), Following the Leader. Ruling China, from Deng Xiaoping to Xi Jinping, Berkeley, Los Angeles, London.
• Leonard M. (2009), Zrozumieć Chiny (wstęp od wydawcy), Warszawa.
• Liberska B. (2010), Perspektywy rozwojowe chińskiej gospodarki do 2050 roku «Prospects for Development of Chinese Economy Till Year 2050, „Economic Studies” („Studia Ekonomiczne”), nr 4.
• Liberska B., Czy Beijing consensus zastąpi waszyngtoński?, http://www.obserwatorfinansowy.pl/2010/03/11/.
• Mann J. (2007), The China Fantasy. Why Capitalism Will Not Bring Democracy to China, New York.
• Musiałek A. (2010), Konfucjanizm, w: Globalizacja – motor czy hamulec w stosunkach międzynarowych?, (red.) B. Bednarczyk, nr 3 (VII), Kraków.
• Pieczonka A. (2012), Chińskie „Go Global”. Dylematy i wyzwania dla Chińskiego Smoka, Szanghaj, http://www.gochina.gov.pl/ (17.09.2016).
• Płowiec U. (2008), Czynniki wzrostu i ekspansji Chin, w: Chiny – Indie. Ekonomiczne skutki rozwoju, (red.) K. Kłosiński, Lublin.
• Puślecki Z. W., Walkowski M., Szymczyński T. R. (2011), Unia Europejska wobec wzrostu konkurencyjności Brazylii, Rosji, Indii i Chin (BRIC), Warszawa.
• Pyffel R. (2013), Chiny a kryzys demokracji. Czy model chiński zagrozi demokracji?, http.polskaazja.pl (9.08.2016).
• Rowiński J. (2008), Chiny. Nowa globalna potega, w: Dokąd zmierza świat, (red.) A. D. Rotfeld, Warszawa.
• Sachs J. D. (2005), The End of Poverty. How We Can Make it Happen in Our Lifetime, New York.
• Seintz K. (2013), Chiny. Powrót olbrzyma, Warszawa.
• Schell O., Delury J. ( 2013), Wealth and Power. China’s Long March to the Twenty-First Century, New York.
• Sławiński R. (red.) (2013), Konfucjanizm i jego współczesne interpretacje, Warszawa.
• Słowniczek pojęć, http://www.gochina.gov.pl/ (5.05.2016).
• Tomalin B., Nicks M. (2014), Światowe kultury biznesu, Warszawa.
• Weggel O. (2006), Chiny, Warszawa.
• Yao X. (2009), Konfucjanizm. Wprowadzenie, Kraków.
• Zwoliński A. (2007), Chiny – historia, teraźniejszość, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/ps.2017.1.19