„Święte życie” na Lizbońskiej. Architektura i sacrum w poezji Mirona Białoszewskiego

• Authors: Joanna Grądziel-Wójcik

Title variants

EN

„Sacred life” at the Lizbońska Street. Architecture and sacrum in the poetry of Miron Białoszewski

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the late authorship of Miron Białoszewski, especially his poems collected in the book Odczepić się (1978) and a diary Chamowo (2009) that are a document of the poet’s life in the block of flats after his removal to the flat in a tower block at the Lizbońska Street in Warsaw in 1975. In these texts we may notice the new way of writing that was formed by new accommodation and living arrangement that influenced the poets’ life. On the other hand the room on the ninth floor occurs the place that was marked with sacrum and it puts an impact on the poets’ metaphysical and supernatural experience. The flat in the tower block has also influenced the author’s perspective and the way of writing, so that Białoszewski has experienced terminal situation – being between the two forms of living, balancing between the earth and heaven, profanum and sacrum. The removal starts to resemble a ferry across Styx, and the ninth floor becomes an unwanted porch of eternity. The titled word odczepianie się (disconnecting, separating) from the past and being at the top of the tower block means the new beginning for the poet, and writing becomes an imitation of the God’s act of creation that helps Białoszewski to accommodate in the world after heart attack and removal.

Keywords

PL

Miron Białoszewski; architecture; sacrum

EN

Miron Białoszewski; architecture; sacrum; Miron Białoszewski; architecture; sacrum

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2015
• Issue: 30

Dates

published

2015-02-05

Contributors

author

Joanna Grądziel-Wójcik

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

References

• Barańczak S., 1974, Język poetycki Mirona Białoszewskiego, Warszawa.
• Basista A., 2001, Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasów komunizmu, Warszawa–Kraków.
• Białoszewski M., 1976, Poezje wybrane. Wiersze wybrane przez autora, Warszawa.
• Białoszewski M., 1980, Rozkurz, Warszawa.
• Białoszewski M., 1987, Obroty rzeczy, Warszawa.
• Białoszewski M., 1988, Obmapywanie Europy, czyli dziennik okrętowy. AAAmeryka. Ostatnie wiersze, Warszawa.
• Białoszewski M., 1991, Listy do Eumenid, „Teksty Drugie”, nr 6.
• Białoszewski M., 1994, „Odczepić się” i inne wiersze opublikowane w latach 1976–1980, Warszawa.
• Białoszewski M., 2000, „Oho” i inne wiersze opublikowane po roku 1980, Warszawa.
• Białoszewski M., 2009, Chamowo, Warszawa.
• Białoszewski M., 2012, Tajny dziennik, Kraków.
• Brzozowski J., 1993, Wiersze ostatnie Mirona Białoszewskiego, w: Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, M. Łapiński, Warszawa, s. 201–225.
• Eliade M., 1993, Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa.
• Friedrich H., 1978, Struktura nowoczesnej liryki. Od połowy XIX Do połowy XX wieku, przeł. E. Feliksiak, Warszawa.
• Giedion S., 1928, Bauen in Frankreich, Berlin; cyt. za: Benjamin W., 2005, Pasaże, red. R. Tiedemann, przeł. I. Kania, Kraków.
• Gleń, A., 2004, „W tej latarni…”. Późna twórczość Mirona Białoszewskiego w perspektywie hermeneutycznej, Opole.
• Grądziel-Wójcik J., 2010, „Piękno zamieszkałe”? Architektoniczne wizualizacje doświadczenia w poezji Mirona Białoszewskiego, w: Kulturowe wizualizacje doświadczenia, red. W. Bolecki, A. Dziadek, Warszawa, s. 415–428.
• Grądziel-Wójcik J., 2011, „Blok, ja w nim”. Doświadczenie architektury a rewolucja formy w późnej poezji Mirona Białoszewskiego, w: W kręgu literatury i języka. Analizy i interpretacje, red. M. Michalska-Suchanek, Gliwice, s. 11–31.
• Gutowski W., 1994, Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w literaturze polskiej XX wieku, Toruń.
• Hall E. T., Reed Hall M., 2001, Czwarty wymiar w architekturze. Studium o wpływie budynku na zachowanie człowieka, przeł. R. Nowakowski, Warszawa.
• Klamecka A., 2007, Lingwistyczne przydechy – refleksje nad późną twórczością Mirona Białoszewskiego, w: Starość raz jeszcze… (szkice), red. J. Olejniczak, S. Zając, Katowice, s. 182–193.
• Kwiatkowski J., 1982, Felietony poetyckie, Kraków.
• Legeżyńska A., 1999, Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Poznań.
• Marzec S., 1998, Obraz jako metafora, w: Formy estetyzacji przestrzeni publicznej, red. J.S. Wojciechowski, A. Zaidler-Janiszewska, Warszawa, s. 175–189.
• Nycz R., 1993, „Szare eminencje zachwytu”. Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego, w: Pisanie Białoszewskiego Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, M. Łapiński, Warszawa, s. 179–190.
• Rewers E., 2005, Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków.
• Rosiek S., 1993, Pamiętnik z półgrobu, w: Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, M. Łapiński, Warszawa, s. 130–143.
• Sobolewska A., 1993, „Lepienie widoku z domysłu”. Percepcja świata w prozie Mirona Białoszewskiego, w: Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, M. Łapiński, Warszawa, s. 114–129.
• Sobolewska A., 1997, Maksymalnie udana egzystencja. Szkice o życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego, Warszawa.
• Stala M., 1993, Czy Białoszewski jest poetą metafizycznym?, w: Pisanie Białoszewskiego. Szkice, red. M. Głowiński, M. Łapiński, Warszawa, s. 96–113.
• Tanalski D., 1998, Katolickie sacrum w epoce postchrześcijańskiej, w: Człowiek – dzieło – sacrum, red. S. Gajda, H.J. Sobeczko, Opole, s. 63–76.
• Utracka D., 2001, Mistyczno-symboliczna przestrzeń katedry. Wokół tradycji gotyku francuskiego, w: Obraz świątyni w kulturze i literaturze europejskiej, t. II, cz. 2, Prace interdyscyplinarne, red. L. Rożek, Częstochowa, s. 73–88.
• Zarębianka Z., 1992, Poezja wymiaru sanctum. Kamieńska, Jankowski, Twardowski, Lublin.
• Zielińska M., 1995, Warszawa – dziwne miasto, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2015.30.2