Zmiany znaczeniowe wybranych czasowników mówienia zanikających w dobie nowopolskiej

• Authors: Ewelina Kwapień

Title variants

EN

Semantic changes of selected verbs of speech disappearing in the new Polish period

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy zmian znaczeniowych wybranych czasowników mówienia, określonych w źródłach leksykograficznych jako nacechowane chronologicznie dawnością. Podstawę badawczą stanowią wyekscerpowane na podstawie Słownika języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1–11, PAN, Warszawa 1958–1969 (reprint) czasowniki z kwalifikatorami dawne, przestarzałe, wychodzące z użycia. Analizie leksykograficznej zostało poddanych 25 jednostek leksykalnych uznanych za czasowniki mówienia, które oprócz kwalifikatorów chronologicznych miały także inne kwalifikatory wskazujące na jakieś ograniczenia związane z ich użyciem (np. gwarowe, potoczne, żartobliwe itp.). Informacje leksykograficzne potwierdzają istnienie różnorodnych procesów związanych z kształtowaniem się nowych i zanikaniem już niepotrzebnych znaczeń.

EN

The paper presents semantic changes to verbs of speech. These verbs are identified as obsolete in the lexicographical sources. The material was collected from Słownik języka polskiego, ed. W. Doroszewski, vol. 1–11, PAN, Warszawa 1958–1969 (reprint) and contains verbs qualified as: archaic, obsolete and getting out of use. 25 lexical units considered verbs of speech were analysed. These units have chronological and other qualifiers (e.g. dialectal, colloquial, humorous). Lexicographic data confirms the presence of various processes associated with the emergence of new and disappearance of unwanted meanings.

Keywords

PL

czasowniki mówienia; zmiany znaczeniowe; doba nowopolska

EN

verbs of speech; semantic changes; the new Polish period; verbs of speech; semantic changes; the new Polish period

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2016
• Issue: 32
• Pages: 183-208

Dates

published

2016-12-15

Contributors

author

Ewelina Kwapień

• Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

References

• Chojak J., 2006, Semantyka i składnia czasowników oznaczających reakcje słowne, Warszawa.
• Duraj-Nowosielska I., 2007, Czasowniki nazywające czynności mowy i ich nieagentywne odpowiedniki. Wstęp do analizy semantycznej z perspektywy opozycji agentywności i kauzatywności, „Prace Filologiczne”, t. 52, s. 59–88.
• Kierkowicz M., 2011, „Verba dicendi” w „Sprawie chędogiej” i „Rozmyślaniu przemyskim”, „Kwartalnik Językoznawczy”, 1 (5), s. 13–22.
• Kleszczowa K., 1989, „Verba dicendi” w historii języka polskiego. Zmiany znaczeń, Katowice.
• Kleszczowa K., 1991, Historyczna motywacja refleksywnych postaci czasowników, „Prace Językoznawcze. Studia Polonistyczne”, 19, s. 91–99, http://www.sbc.org.pl/Content/82432/13.pdf [dostęp: 14.04.2015].
• Kozarzewska E., 1990, Czasowniki mówienia we współczesnym języku polskim: studium semantyczno-składniowe, Warszawa.
• Stępień M., 2009, Mówienie i prawda. O czasownikowych wykładnikach wiedzy niezweryfikowanej przez mówiącego, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2016.32.15