Про православне монастирське життя в Патериконі Сильвестра Косова (1635). Лексичне дослідження

• Authors: Jolanta Klimek-Grądzka
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule została poddana analizie związana z życiem monastycznym leksyka pierwszego przekładu Paterykonu S. Kossowa (1635 r.). Wydzielone trzy duże kręgi semantyczne: 1. Budownictwo sakralne, 2. Życie zakonne, 3. Życie duchowe, zostały podzielone na szczegółowe pola, a ich leksyka skonfrontowana z odnośnymi dla epoki opracowaniami i leksykonami. W ten sposób ujawniono nieznane dotychczas XVII-wieczne polskie słownictwo prawosławne, przybliżono realia życia i strukturę monasteru kijowskiego, a także wskazano sposoby udostępniania leksyki konfesyjnej czytelnikom innego języka i wyznania.

Keywords

PL

Kossow; Paterykon; monastycyzm; leksyka prawosławna; cerkiewizmy; Ławra kijowsko-pieczerska; XVII wiek

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 33

Dates

published

2018-11-26

Contributors

author

Jolanta Klimek-Grądzka

• Katedra Języka Polskiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

References

• Джерело
• [PK] S. Kossow, Paterikon abo żywoty ss. Oycow pieczarſkich…, Kijów 1635 (перше видання: Biblioteka Śląska w Katowicach, nr 220218 I).
• Бібліографічний список
• Domitrak Y., 2016, Słownictwo kościelno-religijne w XVII-wiecznej polszczyźnie Joannicjusza Galatowskiego, „Prace Filologiczne”, s. 91–114.
• Dylągowa H., 1994, Unia brzeska – pojednanie czy podział?, w: Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, red. R. Łużny, F. Ziejka, A. Kępiński, Kraków, s. 45–53.
• Karpluk M., 1996, Z polsko-ruskich związków językowych. Słownictwo cerkiewne w polszczyźnie XVI wieku, Warszawa.
• Karpluk M., 2010, Z prawosławnego słownictwa ruskiego w polszczyźnie XVI wieku, w: tejże, Staropolskie studia językoznawcze, Kraków, s. 227–233.
• Klimek J., 2013, Jana Herbiniusa uwagi o Słowianach i ich języku, w: Cum reverentia, gratia, amicitia… Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Walczakowi, red. J. Migdał, A. Piotrowska-Wojaczyk, t. 2, Poznań, s. 63–76.
• Klimek-Grądzka J., 2015, Definiowanie pojęć religijnych w „Lithosie” Piotra Mohyły, w: Ватрослав Ягич і проблеми слов’янознавства, Kiev, s. 91–101.
• Knapiusz G., 1643, Thesaurus Polonolatinogræcus, t. 1, Kraków, http://www.mimuw.edu.pl/polszczyzna/Knapski/Knapski_DjVu/t1kk.html [dostęp: 5.11.2017].
• Leszczyński Z., Religijne słownictwo i frazeologia w Kronice mohylowskiej z 1747 roku, 1998, w: Czterechsetlecie unii brzeskiej. Zagadnienia języka religijnego, red. Z. Leszczyński, Lublin, s. 83–98.
• Minikowska T., 1980, Wyrazy ukraińskie w polszczyźnie literackiej XVI w., Warszawa.
• Nodzyńska L., 1989, O pierwszym polskim opracowaniu „Pateryku kijowsko-pieczerskiego”, w: Chrześcijański Wschód a kultura polska, red. R. Łużny, Lublin, s. 219–227.
• Smykowska E., 2008, Liturgia prawosławna. Mały słownik, Warszawa.
• Соболевский A.И., [1901–1902] 2005, Славяно-русская палеография, Москва.
• SPXVI – Mayenowa M.R., Pepłowski F., Mrowcewicz K. (red.), 1956–2012, Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• ESJP – Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII w., M. Bańko i in. (red.), www.sxvii.pl [dostęp: 5.11.2017].
• Witkowski W., 2000, Dzieje przenikania terminologii religijnej Kościoła bizantyjskiego do języka polskiego, tudzież terminologii Kościoła rzymskiego do języka ukraińskiego, w: Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, t. 5. Miejsce i rola kościoła grekokatolickiego w kościele powszechnym, red. Stanisław Stępień, Przemyśl, http://www.pwin.webfabryka.pl/Publikacje/pol_ukr5.html [dostęp: 5.11.2017].
• Wysocka D., 2005, O tradycji postrzyżyn na Wschodzie i Zachodzie, „Przegląd Prawosławny” 11, s. 24–26.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2017.33.2