O zapomnianym polskim tłumaczeniu tzw. Parafrazy Modlitwy Pańskiej Ludolfa z Saksonii

• Authors: Dorota Masłej

Title variants

EN

On a forgotten Polish translation of the Paraphrase of Pater Noster by Ludolphus of Saxony

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza nieznanego tłumaczenia parafrazy Modlitwy Pańskiej Ludolfa z Saksonii na język wernakularny. Autor proponuje odmienny sposób spojrzenia na glosy do łacińskiego tekstu: nie są one jedynie pojedynczymi dopiskami, ale tworzą artystyczne tłumaczenie łacińskiej podstawy. Całość zapisków jest interpretowana jako tekst otwarty, możliwy do realizacji na kilka sposobów: w całości po łacinie, w całości po polsku oraz jako tekst dwujęzyczny.

EN

The aim of the article is to analyse an unknown vernacular translation of the Paraphrase of Pater noster by Ludolphus of Saxony. The author proposes a new way of thinking about glosses to the Latin text. It is believed that glosses are not only singular words but they form the artistic translation of the Latin base. The jottings can be interpreted as an open text, which could have been realised in many ways: as a Latin text, a Polish text or a bilingual, Polish-Latin text.

Keywords

PL

Ludolf z Saksonii; Ludolf Kartuz; parafraza Modlitwy Pańskiej; Vita Ihesu Christi; tekst otwarty; wersja interlinearna; glosa; tłumaczenie w średniowieczu

EN

Ludolphus of Saxony; Ludolph the Carthusian; paraphrase of Pater noster; Vita Ihesu Christi; open text; interlinear version; gloss; translation in the Middle Ages; Ludolphus of Saxony; Ludolph the Carthusian; paraphrase of Pater noster; Vita Ihesu Christi; open text; interlinear version; gloss; translation in the Middle Ages

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 33

Dates

published

2018-11-26

Contributors

author

Dorota Masłej

• Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Fredry 10, 61-701 Poznań, Polska

References

• Bielawski K., 2002, Ludolf z Saksonii i jego dzieło, „Terminus”, nr 1–2, s. 229–257.
• Bracha K., 2010, Noty łacińskie w „Kazaniach świętokrzyskich”, ,,Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, t. 4, s. 91–109.
• Brückner A., 1897, Drobne zabytki języka polskiego, „Rozprawy Akademii Umiejętności”, seria II, t. X, Kraków, s. 206–291.
• Brückner A., 1900, Apokryfy średniowieczne. Część pierwsza, Kraków.
• Dobrzeniecki T., 1965, „Rozmyślania dominikańskie” na tle średniowiecznej literatury pasyjnej, w: Rozmyślania dominikańskie, t. 1, red. K. Górski, W. Kuraszkiewicz, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 39–42.
• Gesner A., 2011, Glosy w Rozmyślaniu przemyskim. Wyniki analizy formalnej i perspektywy badań, „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 3, s. 89–96.
• Heinimann S., 1988, Oratio Dominica romanice. Das Vaterunser in den romanischen Sprachen von den Anfängen bis ins 16. Jahrhundert, Tübingen.
• Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny. Część I.
• Konteksty – metody – tendencje, Poznań.
• Leńczuk M., 2010, Problemy terminologiczne w opisywaniu glos polskich na przykładzie XV–wiecznych tłumaczeń kanonu mszy św., „Kwartalnik Językoznawczy”, nr 2, s. 19–36.
• Masłej D., w druku, Glosa – problemy definicyjne i terminologiczne.
• Masłej D., 2015, Średniowieczna pomoc dydaktyczna. Studium jednej karty z rękopisu Jakuba z Piotrkowa, „Terminus”, z. 2, s. 219–240.
• Masłej D., 2016, Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów, Poznań.
• Masłej D., 2017a, Głos w dyskusji o tekście staropolskim. Znad kanonów mszy św., „Ling-Varia”, nr 2 (24), s. 93–111.
• Masłej D., 2017b, Zbiór glos czy tekst? Kazania augustiańskie jako problem edytorski i naukowy, w: Staropolskie spotkania językoznawcze, t. 2: Jak wydawać teksty dawne, red. K. Borowiec, D. Masłej, T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, s. 185–202.
• Mika T., 2012, „Kazania świętokrzyskie” – od rękopisu do zrozumienia tekstu, Poznań.
• Mika T., 2013, Genetyczna wielowarstwowość i złożoność tekstów staropolskich a ich badania historycznojęzykowe. Rekonesans, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, t. LXVIII, s. 131–145.
• Mika T., 2015a, Tekst staropolski jako odmienny obiekt badań? W poszukiwaniu narzędzi opisu, „LingVaria”, nr 2 (20), s. 235–250.
• Mika T., 2015b, Problemy z Rozmyślaniem przemyskim. Formułowanie sądów ogólnych a wielowarstwowość średniowiecznego tekstu, „LingVaria”, nr specjalny, s. 87–104.
• Mika T., Twardzik W., 2011, Jak zagadkowe cztery tytuły rozdziałów w Rozmyślaniu przemyskim pozwalają wyobrazić sobie jego zagubiony autograf, „Język Polski”, z. 5, s. 321–334.
• Opalińska M., 2010, Średniowieczne rękopisy i fałszywi pośrednicy. O edycjach i przekładach staroangielskich parafraz Pater Noster, „Przekładaniec. A Journal of Literary Translation”, t. 24, s. 291–326.
• Rzepka W.R., Wydra W., 2004, Chrestomatia staropolska: teksty do 1543 r., Wrocław.
• Skwara M., 2009, Struktura i sposoby argumentacji w Kazaniu na dzień św. Katarzyny, w: Kazania świętokrzyskie. Nowa edycja. Nowe propozycje badawcze, red. P. Stępień, s. 153–166.
• Stramczewska O., 2015, Ślady wielowarstwowości w „Rozmyślaniach dominikańskich”.
• Studium przypadku, w: Staropolskie spotkania językoznawcze, t. 1: Jak badać teksty staropolskie, red. T. Mika, D. Rojszczak-Robińska, O. Stramczewska, Poznań, s. 191–202.
• Twardzik W., 1994, Glosy w „Rozmyślaniu przemyskim”, „Teksty Drugie”, nr 3, s. 155–165.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2017.33.5