Eksklamacje (wykrzyknienia) o funkcji emotywnej w dawnych i współczesnych tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej

• Authors: Agnieszka Sieradzka-Mruk

Title variants

EN

Emotive Exclamations in Older and Contemporary Texts of the Stations of the Cross

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia porównanie dawnych i współczesnych tekstów pod względem funkcji i częstości występowania eksklamacji. Analiza opiera się 100 tekstach nabożeństwa drogi krzyżowej wydanych przed soborem watykańskim II i 100 współczesnych tekstach. Okazuje się, że liczba wykrzyknień znacząco spada w ciągu ostatniego stulecia. W dawnym nabożeństwie eksklamacje są liczne i urozmaicone pod względem struktury. Obecnie pojawiają się pojedynczo i w specjalnych kontekstach, zwłaszcza w stylizacji i w użyciach ironicznych. Widoczny jest wpływ innych dyskursów i gatunków oraz sytuacji komunikacyjnej. Artykuł porusza także problem wyznaczników eksklamacji w tekstach pisanych i mówionych.  

EN

The article presents a comparison of older and more contemporary texts in respect of the functions and frequency of exclamations. The analysis is based on about 100 Polish texts used in Catholic ceremonies of the Stations of the Cross, published before the Second Vatican Council and 100 contemporary texts of the same devotional practice. It appears that the number of exclamations in contemporary texts has decreased radically. In the older material exclamations are numerous and have a variety of structures. In contemporary texts we find far fewer, usually in special contexts, especially in highly stylised and ironic ones. One can see the influence of other discourses and genres and the communicative situation as well. The paper also deals with indicators of exclamations in spoken and written texts.

Keywords

PL

eksklamacja; funkcja emotywna; droga krzyżowa; dyskurs religijny

EN

exclamation; emotive function; Stations of the Cross; religious discourse; exclamation; emotive function; Stations of the Cross; religious discourse

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 34
• Pages: 141-152

Dates

published

2018-11-29

Contributors

author

Agnieszka Sieradzka-Mruk

• Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński ul. Gołębia 20, 30-007 Kraków

References

• Bühler K., 1934/2004, Teoria języka. O językowej funkcji przedstawiania, Kraków.
• Fros H., Sowa F., 1998, Księga imion i świętych, t. 3, Kraków.
• Grochowski M., 1986, Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia, Wrocław.
• Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków.
• Grzegorczykowa R., 1996, Wykłady z polskiej składni, Warszawa.
• Grzesiuk A., 1995, Składnia wypowiedzi emocjonalnych, Lublin.
• Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, z. 51, s. 431–473.
• Jodłowski S., 1976, Podstawy polskiej składni, Warszawa.
• Klemensiewicz Z., 1969, Zarys składni polskiej, Warszawa.
• Kopeć J.J., 1994, Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów.
• Laskowski R., 1984, Podstawowe pojęcia morfologii, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. R. Grzegorczykowa i in., Warszawa, s. 9–57.
• Makuchowska M., Przyczyna W., 2004, Przed nową edycją „Mszału Rzymskiego” w Polsce.
• O języku przekładu tekstów liturgicznych, w: Kościół w życiu publicznym. Teologia polska i europejska wobec nowych wyzwań, t. 2: Materiały spotkań sekcyjnych, Lublin, s. 309–322.
• Okopień-Sławińska A., 1988, Anafora [hasło], w: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław, s. 28.
• Polański E., 2006, Zasady pisowni i interpunkcji, w: Wielki słownik ortograficzny PWN, red. E. Polański, Warszawa, s. 9–151.
• Saloni Z., 1993, Eksklamacja (wykrzyknienie) [hasło], w: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław, s. 127.
• Sieradzka-Mruk A., 2014a, Innowacje gatunkowe współczesnej drogi krzyżowej, w: Bogactwo współczesnej polszczyzny, red. P. Żmigrodzki, S. Przęczek-Kisielak, Kraków, s. 309–316.
• Sieradzka-Mruk A., 2014b, Zmiany w funkcjonowaniu i częstości występowania wykrzykników
• (interiekcji) w rozważaniach drogi krzyżowej w ciągu ostatniego stulecia, „Język Polski”, z. 1, s. 37–50.
• Sieradzka-Mruk A., 2015, Przemiany schematu kompozycyjnego drogi krzyżowej w XX wieku, w: Dialog z tradycją. Język, komunikacja, kultura, t. IV, red. R. Dźwigoł, I. Steczko, Kraków, s. 339–352.
• Sieradzka-Mruk A., 2016, „Radość i nadzieja, smutek i trwoga” w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć, Kraków.
• Smereka W., 1980, Drogi krzyżowe. Rys historyczny i teksty (studium pasyjne), Kraków.
• Wojtak M., 2011, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2017.34.10