Wielka wiara, wielka miłość… Sacrum w kinie na przykładzie Matki Joanny od Aniołów Jerzego Kawalerowicza (1960)

• Authors: Iwona Grodź

Title variants

EN

Great Faith, Great Love The Sacrum in the film Mother Joan of the Angels by Jerzy Kawalerowicz (1960)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest film Matka Joanna od Aniołów w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1960 roku, zrealizowany na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza (wyd. 1943). Nazwisko tego reżysera jest przywoływane przy okazji mówienia o nurcie psychologiczno-egzystencjalnym „polskiej szkoły filmowej”. Historycy filmu umieszczają je w jednym szeregu z działalnością artystyczną: Wojciecha Jerzego Hasa i Tadeusza Konwickiego. Celem tekstu jest zastanowienie się nad sposobem „opisywania” / przedstawiania przez Jerzego Kawalerowicza sacrum we wskazanym powyżej filmie.

EN

The theme of the text is the film Mother Joan of the Angels by Jerzy Kawalerowicz (1960) based on the novel by Jarosław Iwaszkiewicz (ed. Warsaw, 1943). The director’s name is part of the mainstream “psychological-existential” Polish film school, together with Wojciech Has and Tadeusz Konwicki. The purpose of the text is to consider the way in which Jerzy Kawalerowicz “describes” the sacrum in the film.

Keywords

PL

sacrum w kinie; Jerzy Kawalerowicz; adaptacja; Matka Joanna od Aniołów z 1960 roku

EN

sacrum in the cinema; Jerzy Kawalerowicz; adaptation; Mother Joan of the Angels from 1960; sacrum in the cinema; Jerzy Kawalerowicz; adaptation; Mother Joan of the Angels from 1960

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 34
• Pages: 85-96

Dates

published

2018-11-29

Contributors

author

Iwona Grodź

• Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ul. Fredry 10, 61-701 Poznań

References

• (www 1) http://classiques.uqac.ca/classiques/Durkheim_emile/durkheim.html [dostęp: 26.12.2016].
• (www 2) http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=122211 [dostęp: 26.12.2016].
• (www 3) http://www.levinas.nl [dostęp: 26.12.2016].
• (www 4) https://pl.wikipedia.org/wiki/Nathan_S%C3%B6derblom [dostęp: 22.05.2018].
• Chmielewski M., Jodkowski M., Sonak D., Woźniak J., red., 2015, Sacrum w mediach, Lublin.
• Dipont M., Zawiśliński S., 1997, Faraon kina, Warszawa.
• Dudley A.J., 1995, Główne teorie filmu. Wprowadzenie, tłum. A. Kołodyński, Łódź.
• Durkheim E., 1903, Próba określenia zjawisk religijnych, tłum. S. Brzozowski, Warszawa.
• Dymarski Z., 2013, Między sacrum a sanctum, czyli o pewnej próbie uchwycenia rzeczywistości religijnej w erze ponowoczesnej, w: Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, red. S.J. Konefał, M. Zelent, K. Kornacki, Gdańsk, s. 11–24.
• Eliade M., 1970, Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wyboru dokonał i wstępem opatrzył M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz, wyd. II: 1974; wyd. III: 1993, Warszawa.
• Eliade M., 1993, Traktat o historii religii, tłum. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa.
• Fabiś P., 2008, Emile Durkheim jako teoretyk kultury, Poznań.
• Grodź I., 2016, Miłość jest na dnie wszystkiego. Sacrum w kinie na przykładzie „Matki Joanny od Aniołów” Jerzego Kawalerowicza (1960), w: Blask religii. Media w poszukiwaniu sacrum i autorytetów, red. M. Sokołowski, Toruń, s. 71–90.
• Helman A., 1986, Matka Joanna od Aniołów. Przesłanie, którego nie ma w opowiadaniu, „Kino” 1986, nr 4, s. 1–28.
• Helman A., 1988, Pod znakiem formy, „Film”, nr 9, s. 4–5, 17.
• Helman A., 1997, Mistrz psychologicznej gry, „Kino”, nr 3, s. 21–22.
• Helman A., 2005, Jerzy Kawalerowicz – wirtuoz kamery, w: Kino polskie w trzynastu sekwencjach, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków, s. 79–92.
• Hendrykowski M., 1994, Film religijny [hasło], w: tegoż, Słownik terminów filmowych, Poznań, s. 250.
• Hopfinger M., 1971, Perspektywa moralna „polskiej szkoły filmowej”, „Kino”, nr 11, s. 12–20.
• Iwaszkiewicz J., 1980, Matka Joanna od Aniołów, w: tegoż, Opowiadania, t. 3, Warszawa.
• Jackiewicz A., 1961, Matka Joanna od Aniołów, „Film”, nr 8, s. 4–5.
• Jackiewicz A., 1965, Zapiski krytyczne. Matka Joanna od Aniołów w telewizji (felieton), „Film”, nr 41, s. 14.
• Kawalerowicz J. i in., 2012, Jerzy Kawalerowicz. Malarz X Muzy (katalog wystawy), Łódź.
• Kawalerowicz J., Chrostowski W., Słowiński M., 2008, Nie powtarzałem siebie. Z Jerzym Kawalerowiczem rozmawiali W. Chrostowski i M. Słowiński, Warszawa.
• Kawalerowicz J., Konwicki T., 1965, Matka Joanna od Aniołów. Scenariusz i scenopis filmu „Matka Joanna od Aniołów”, Filmoteka Narodowa, Warszawa, S-9278, S-1165.
• Kawecki W., Wojciechowski J.S., Żukowska-Gadzińska D., red. 2011, Kultura wizualna – teologia wizualna, Warszawa 2011.
• Kolasińska-Pasterczyk I., 2007, Piekła Luisa Buñuela: wokół problematyki sacrum i profanum, Kraków.
• Konefał S.J., Zelent M., Kornacki K., red., 2013, Sacrum w kinie dekadę później. Szkice, eseje, rozprawy, Gdańsk.
• Kornacki K., 2005, Kino polskie wobec katolicyzmu, Gdańsk.
• Kuśmierczyk S., 1999, Zagubieni w drodze, Warszawa.
• Kuśmierczyk S., 2012, Forma obrazu, w: Jerzy Kawalerowicz. Malarz X muzy, Łódź, s. 19–24.
• Lévinas E.,1994, O Bogu, który nawiedza myśl, tłum. M. Kowalska, Kraków.
• Lévinas E., 2008, Bóg, śmierć i czas, tłum. J. Margański, Kraków.
• Lis M., red., 2002, Ukryta religijność kina, Opole.
• Lubelski T., 2009, Historia kina polskiego. Twórcy. Filmy. Konteksty, Katowice 2009.
• Luter A., 2007, Matka Joanna od Aniołów, w: Światowa encyklopedia filmu religijnego, red. M. Lis, A. Garbicz, Kraków, s. 307.
• Majewski J., 2010, Religia, media, mitologia, Gdańsk.
• Marczak M., 1995, Kino a transcendencja. Rozważania ks. Amédeé Ayfre, „Przegląd Powszechny”, nr 10, s. 68–76.
• Marczak M., 2002, Film religijny czy duchowość w kinie?, „Dekada Literacka”, nr 3/4, s. 28–33.
• Marczak M., 2013, Między kontemplacją a dramatem. O pewnej tendencji w kinie religijnym i metafizycznym ostatnich lat, w: Konefał i in. red., s. 25–49.
• Matka Joanna od Aniołów. Protokół z Komisji Oceny Scenariuszy w dniu 26 I 1960 (przedruk), „Iluzjon” 1993, nr 3–4, s. 65–72.
• Morstin-Popławska A., 2010, Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym, Kraków.
• Piłat R., 2000, Wartość milczenia, „Kwartalnik Filmowy”, nr 29–30, s. 10–19.
• Przylipiak M., Kornacki K., red., 2002, Poszukiwania i degradowania sacrum w kinie, Gdańsk.
• Rek J., 2008, Matka Joanna od Aniołów, czyli jak „szkoła polska” stała się ciężarem, w: Kino Jerzego Kawalerowicza i jego konteksty, Łódź, s. 95–114.
• Sobolewski T., red., 2004, Odwieczne od nowa. Wielkie tematy w kinie przełomu wieków, Kraków.
• Sokołowski M., 2002, Kościół, kino, sacrum. W poszukiwaniu definicji filmu o tematyce religijnej, Olsztyn.
• Stanzel F., 1980, Typowe formy powieści, w: Teoria formy narracyjnych w niemieckim kręgu językowym, red. R. Handke, Warszawa, s. 229–244.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2017.34.6