Neurośrodowiskowe przyczyny opóźnionego rozwoju mowy w wieku niemowlęcym

• Authors: Jagoda Cieszyńska-Rożek

Title variants

EN

The Neuro-Environmental Causes of Speech and Language Delays in Infancy

Abstracts

EN

The article presents the results of the experimental studies conducted so far on the devel- opment of infants’ primary communicative abilities, carried out in vivo. The findings of neurobiologists on the formation of the structures of the social brain not only influ- ence the process of early diagnosis of developmental disorders, but also allow for the construction of principles of early intervention. The article discusses the results of our own study of thirteen infants born in Poland and abroad, conducted by means of par- ticipant observation (online). The aim was to reveal the disturbances in shaping social responses in a lockdown situation and to define a pattern for preventive interventions.

Keywords

EN

child development; neuro-environment; social brain; language acquisition

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
• Year: 2022
• Volume: 29
• Issue: 1
• Pages: 117-196

Dates

published

2022

Contributors

author

Jagoda Cieszyńska-Rożek

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Katedra Logopedii i Zaburzeń Rozwoju

• https://orcid.org/0000000244111568

References

• Allen John S. (2011), Życie mózgu. Ewolucja człowieka i umysłu, przeł. Katarzyna Dzię- cioł, Warszawa.
• Antas Jolanta (2013), Semantyczność ciała. Gesty jako znaki myślenia, Kraków.
• Baker Colin (2007), A Parents' and Teachers' Guide to Bilingualism, wyd. 3, Buffalo.
• Bauer Joachim (2005), Warum ich fühle was du fühlst - Intuitive Kommunikation und das Geheimnis der Spiegelneurone, Hamburg.
• Bauer Joachim (2008), Empatia. Co potrafią lustrzane neurony, przeł. Małgorzata Guzowska, Warszawa.
• Błasiak-Tytuła Marzena (2018), Wczesne wspomaganie rozwoju mowy dziecka dwujęzycznego. Profilaktyka logopedyczna w sytuacji dwujęzyczności klasycznej, w: Neurologopedia, t. 1: Neurologopedyczne podstawy wczesnej terapii zaburzeń rozwojowych, red. Marzena Błasiak-Tytuła, Anna Siudak, Kraków, s. 95-111.
• Błasiak-Tytuła Marzena, Ślęzak Agnieszka (2018), Dwujęzyczne dzieci dyslektyczne w polskiej szkole za granicą na przykładzie polskiej szkoły sobotniej w Plymouth, w: Neurologopedia, t. 2: Glottodydaktyka i logopedia z perspektywy neurobiologicznej, red. Marzena Błasiak-Tytuła, Zdzisława Orłowska-Popek, Anna Siudak, Kraków, s. 85-100.
• Chrościńska-Krawczyk Magdalena, Jasiński Mirosław (2010), Autyzm dziecięcy - współ-zesne spojrzenie, "Neurologia Dziecięca", nr 38, s. 75-98.
• Cieszyńska Jadwiga (2003), O dwujęzyczności polskich dzieci urodzonych w Austrii,"Język Polski", z. 2, s. 116-122.
• Cieszyńska Jadwiga (2006), Dwujęzyczność, dwukulturowość - przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków.
• Cieszyńska Jagoda (2012), Rozwój mowy polskich dzieci na obczyźnie - zjawiska nor- matywne czy zaburzenia rozwojowe?, w: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. Mirosław Michalik, Anna Siudak, Zdzisława Orłowska-Popek, Nowa Logopedia, t. 3, s. 58-72.
• Cieszyńska Jagoda, Korendo Marta (2007), Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6. roku życia, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2014a), Metoda krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2014b), Wpływ wysokich technologii na rozwój poznawczy dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym, w: Człowiek, technologia, media. Konteksty kulturowe i psychologiczne, red. Agnieszka Ogonowska, Grzegorz Ptaszek, Kraków, s. 11-22.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2017a), Stimulation of development among bilingual children. The Krakow Method, "Acta Neuropsychologica", nr 1, s. 69-79. https://doi.org/10.5604/12321966.1237452
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2017b), Stymulacja rozwoju polskich dzieci za granicą, w: Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga Jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edwarda Łuczyńskiego, red. Stanisław Milewski, Katarzyna Kaczorowska-Bray, Barbara Kamińska, Gdańsk, s. 83-107.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2017c), Wczesna diagnoza nieprawidłowości rozwoju dzieci. Spektrum autyzmu, w: Neuropsychologia, neurologopedia i neurolingwistyka in honorem Maria Pąchalska, red. Grażyna Jastrzębowska, Jolanta Góral-Półrola, Agnieszka Kozołub, Opole, s. 459-476.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2018a), Jak kształtować dwujęzyczność zrównoważoną: biografia językowa Julii, w: Sprachbildung und Sprachkontakt im deutsch-polnischen Kontext, red. Britta Hufeisen i in., Berlin, s. 139-160.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2018b), Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Słuch, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2019), Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Wzrok, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda (2020), Neurobiologiczne podstawy rozwoju poznawczego. Ruch, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda, Korendo Marta (2021), Dymensjonalna diagnoza rozwoju dziecka, Kraków.
• Cieszyńska-Rożek Jagoda, Orłowska-Popek Zdzisława, Błasiak-Tytuła Marzena (2018), Norma czy zaburzenia rozwoju dzieci dwujęzycznych, w: Neurologopedia, t. 1: Neurologopedyczne podstawy wczesnej terapii zaburzeń rozwojowych, red. Marzena Błasiak-Tytuła, Anna Siudak, Kraków, s. 9-26.
• Damasio Antonio (2011), Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. Maciej Karpiński, Poznań.
• Eliot Lise (2010), Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia, przeł. Andrzej Jankowski, Poznań.
• Everett Daniel L. (2019), Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości, przeł. Adam Tuz, Warszawa.
• Gazzaniga Michael S. (2013), Kto tu rządzi - ja czy mój mózg? Neuronauka a istnienie wolnej woli, przeł. Agnieszka Nowak, Sopot.
• Johnson Mark H., de Haan Michelle (2018), Neurokognitywistyka rozwoju. Wprowadzenie, przeł. Alicja Niedźwiecka, Gdańsk.
• Kandel Eric. R. (2020), Zaburzony umysł. Co nietypowe mózgi mówią o nas samych, przeł. Dariusz Rossowski, Kraków.
• Kim Heejung S. i in. (2010), Culture, serotonin receptor polymorphism and locus of attention, "Social Cognitive and Affective Neuroscience", t. 5, s. 212-218 https://doi.org/10.1093/scan/nsp040
• Lévi-Strauss Claude (1993) Spojrzenie z oddali, przeł. Wincenty Grajewski i in., Warszawa.
• Leonard Laurence (2006), SLI - specyficzne zaburzenie rozwoju językowego, przeł. Mikołaj Hernik, Gdańsk.
• Nisbett Richard E. (2010), Inteligencja. Sposoby oddziaływania na IQ, przeł. Magdalena Szymczukiewicz, Sopot.
• Paradis Johanne, Genesee Fred, Crago Martha (2011), Dual Language Development and Disorders. A handbook on Bilingualism & Second Language Learning, Baltimore. Patzlaff Rainer (2008), Zastygłe spojrzenie. Fizjologiczne skutki patrzenia na ekran a rozwój dziecka, przeł. Barbara Kowalewska, Kraków
• Respondek Michalina, Buszman Ewa (2015), Regulacja procesu neurogenezy: czynniki wpływające na powstawanie nowych komórek nerwowych w mózgu dorosłych ssaków, "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej", nr 69, s. 1451-1461.
• Rostowski Jan, Rostowska Teresa (2014), Rola systemów lustrzanych neuronów w rozwoju języka i komunikacji interpersonalnej, "Psychologia Rozwojowa", nr 2, s. 49-65. Sejnowski Terry, Delbruck Tobby (2012), Język mózgu, "Świat Nauki", nr 11, s. 38-43. Small Garry, Vorgan Gigi (2011), iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości, przeł. Sy Borg, Poznań.
• Spitzer Manfred (2013), Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, przeł. Andrzej Lipiński, Słupsk.
• Spitzer Manfred (2021), Epidemia smartfonów. Czy jest zagrożeniem dla zdrowia, edukacji, społeczeństwa?, przeł. Małgorzata Guzowska, Słupsk.
• Tomalski Przemysław, Dopierała Aleksandra (2018), Rozwój funkcjonalny mózgu na przykładzie korowych mechanizmów percepcji twarzy i mowy u niemowląt, "Polskie Forum Psychologiczne", nr 1, s. 64-77.
• Tomasello Michael (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, przeł. Joanna Rączaszek, Warszawa.
• Tomasello Michael (2003), Czy małe dzieci posiadają składniową kompetencję osób dorosłych?, w: Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, red. Ewa Dąbrowska, Wojciech Kubiński, Kraków, s. 144-222.
• Wysocka Joanna, Golec Karolina, Pluta Agnieszka (2020), Zastosowanie techniki fNIRS w badaniach mechanizmów neuronalnych poznania społecznego. Przegląd najważniejszych badań, "Polskie Forum Psychologiczne", nr 1, s. 21-39.

Identifiers

DOI

10.14746/pspsj.2022.29.1.11

Biblioteka Nauki

2135457