Język „młodzieńczego Weltschmerzu”. O skutkach i korektach „gnostyckiego doświadczenia egzystencji”

• Authors: Agata Stankowska

Title variants

EN

The Language of “Juvenile Weltschmerz”. On the Results and Corrections of the “Gnostic Experience of Existence”

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is about the ro numerous researchers, and the direct stimulus for the present author was an extensive and well-informed study by Zbigniew Kaźmierczyk, Dzieło demiurga [Demiurge’s Work], where the critic interprets one of Miłosz’s juvenile collection Trzy zimy [Three Winters] as a record of gnostic experience of existence. Kaźmierczyk, who is a convinced proponent, and competent practitioner of the gnostic key to interpreta­tion of Miłosz’s poetry, presents a highly coherent of Miłosz’s second book of poetry, read through complicated gnostic metaphors, which prevents the critic from a definite description of Miłosz as a gnosticist. The poet is rather describes as only (or so much as) a consciously selec­tive user of imagery typical for gnosticism. Incisive analyses of topics in Trzy zimy, which fill chapter after chapter of Dzieło demiurga, convinc­ingly argue that Miłosz’s juvenile foray into the world of dualistic images was not ephemeric or accidental, but rather had lasting and important consequences. Simultaneously, because of their purity and specific inwardness, they provoke a discussion of the role of this imagery, and the related convictions, in Miłosz’s post-war work, when he wrote Rescue; this issue is presented extensively in the article. The absorbing and fascinating description, fascinating in itself, of Miłosz’s juvenile imagination, presented by the author of Dzieło demiurga, is presented as a perfect background for discussion of further Manichean themes in Miłosz’s poetry. In a wider context, the article presents also the basic anthropological problems in Miłosz’s work, problems that arise from his juvenile experience of Weltschmerz, and which he radically overcame in his later years.

Keywords

PL

Czesław Miłosz; Zbigniew Kaźmierczyk; Polish poetry of the inter-war period; Gnosticism; gnostic experience of existence

EN

Czesław Miłosz; Zbigniew Kaźmierczyk; Polish poetry of the inter-war period; Gnosticism; gnostic experience of existence; Czesław Miłosz; Zbigniew Kaźmierczyk; Polish poetry of the inter-war period; Gnosticism; gnostic experience of existence

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
• Year: 2012
• Issue: 20
• Pages: 167-185

Dates

published

2012-01-01

Contributors

author

Agata Stankowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Instytut Filologii Polskiej.

References

• Błoński J., Epifanie Miłosza, w: Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety, red. J. Kwiatkowski, Kraków 1985.
• Czarnecka E. [Gorczyńska R.], Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze, New York 1983.
• Jonas H., Religia gnozy, przeł. M. Klimowicz, Liszki 1994.
• Kaźmierczyk Z., Dzieło demiurga. Zapis gnostyckiego doświadczenia egzystencji we wczesnej poezji Czesława Miłosza, Gdańsk 2011.
• Miłosz C., Czego nauczyłem się od Jeanne Hersch?, w: Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
• Miłosz C., Notatnik: Brzegi Lemanu, w: Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
• Miłosz C., Po odcierpieniu, w: Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
• Miłosz C., Postscriptum, „Teksty Drugie” 1990, nr 5/6.
• Miłosz C., Saligia, w: Ogród nauk, Lublin 1991.
• Miłosz C., Zdarzenie, w: Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
• Miłosz C., Zejście na ziemię, „Pióro” 1938, nr 1.
• Miłosz C., Ziemia Ulro, Kraków 1994.
• Opacka-Walasek D., Apokatastaza w poezji Czesława Miłosza, w: Chwile i eony. Obrazy czasu w polskiej poezji drugiej połowy XX wieku, Katowice 2005.
• Sienkiewicz B., Wątki manichejskie w poezji katastrofistów lat trzydziestych. „Przegląd Religioznawczy. The Religiosus Studies Review” 2008, nr 3 (229).
• Wittlin J., Blaski i nędze wygnania, w: Orfeusz w piekle XX wieku, Kraków 2000.
• Wyka K., Ogrody lunatyczne i ogrody pasterskie, w: Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety, red. J. Kwiatkowski, Kraków 1985.

Identifiers

DOI

10.14746/pspsl.2012.20.10