W rokokowym blasku podróży na Cyterę… Dramaturgiczne antecedencje formowania koncepcji postaci w XVIII-wiecznej operze seria na przykładzie Alciny Georga Friedricha Händla

• Authors: Katarzyna Lisiecka

Title variants

EN

In the Rococo Glow of a Journey to Kythira. The Dramaturgic Antecedents to the Formation of the Concept of a Character in eighteenth-century Opera Seria as in Alcina by Georg Friedrich Händel

Abstracts

EN

This study presents the effect of the principles of dramatic poetics with regard to the way the concept of a character in eighteenth-century opera seria was formed. Similarly to the rococo message of Antoine Watteau’s paintings, this genre of opera was characterised by melancholic sophistication, the rule of the artificiality of the presented world and an allegorical plan of reference that assumed an intellectualised strategy of reception of a work of art. The article presents the path to the formation of a model eighteenth-century-opera character, from the transformation of the principles of Aristotelian poetics due to the influence of the rhetorical and scholastic tradition and later due to that of the poetics of French classicism. Händel’s Alcina serves as an example of the superiority of ethos and pathos, i.e. of the presentation of the affects and internal states of the titular character, over other elements of the drama. It is also used to explain to what extent the project of the rococo opera, artificial and challenging the probability rule, practises the mimetic postulates of artistics presentation.

Keywords

EN

tragedy; poetics; French classicism; Aristotle; opera seria; Rococo; Watteau; Händel

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
• Year: 2022
• Issue: 42
• Pages: 33-56

Dates

published

2022

Contributors

author

Katarzyna Lisiecka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Polskiej

• https://orcid.org/000000019912406X

References

• Arystoteles ( 1988 ), O duszy, przeł. Paweł Siwek, PWN, Warszawa.
• Arystoteles ( 1989 ), Poetyka, przeł. i oprac. Henryk Podbielski, Ossolineum, Wrocław.
• Arystoteles ( 2009 ), Retoryka, w: tegoż, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, oprac. i przeł. Henryk Podbielski, PWN, Warszawa, s. 8–221.
• Aubignac François Hédelin d’ ( 2010 ), Praktyka teatru, w: Trzy poetyki z czasów Richelieu. Francuski klasycyzm o dramacie, wstęp, przekład i opracowanie Michał Bajer, słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 119–260.
• Baetjer Katherine, red. ( 2009 ), Watteau, Music, and Theater, wstęp Pierre Rosenberg, esej Georgia J. Cowart, The Metropolitan Museum of Art, New York.
• Bajer Michał, red. ( 2010 ), Trzy poetyki z czasów Richelieu. Francuski klasycyzm o dramacie, wstęp, przekład i opracowanie Michał Bajer, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Białostocki Jan ( 1978 ), Rokoko: ornament, styl i postawa, w: tegoż, Refleksje i syntezy ze świata sztuki, PWN, Warszawa, s. 158–177.
• Chapelain Jean ( 2010 ), Przemowa o poezji przedstawiającej, w: Trzy poetyki z czasów Richelieu. Francuski klasycyzm o dramacie, wstęp, przekład i opracowanie Michał Bajer, słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 41–48.
• Dubos Jean-Baptiste ( 1745 ), Réflexions critiques sur la peinture et la poésie, t. 1, Paris.
• Fubini Enrico ( 1997 ), Historia estetyki muzycznej, przeł. Zbigniew Skowron, Musica Iagellonica, Kraków.Fumaroli Marc, red. ( 1999 ), Histoire de la rhétorique dans l’Europe moderne. 1450–1950, PUF, Paris.
• Händel Georg Friedrich ( 2009 ), Alcina, CD + DVD, Agora.
• Hénin Emmanuelle ( 2003 ), „Ut pictura theatrum”. Théâtre et peinture de la Renaissance italienne au classicisme français, Librairie Droz, Genève.
• Hogwood Christopher ( 2010 ), Händel, przeł. Barbara Świderska, Astraia, Kraków.
• Igielska Anna ( 2012 ), Tradycje opery, tradycje sztuki. Szaleństwo i patos w utworach scenicznych Georga Friedricha Händla, Wydawnictwo PTPN, Poznań.
• Kamiński Piotr ( 2008 ), Tysiąc i jedna opera, t. 1, PWM, Kraków.
• Kapłon Andrzej ( 1979 ), Opera włoska w Warszawie 1784–1793. ( Na tle europejskim ), „Prace Literackie”, nr 20, s. 13–47.
• Lisecka Małgorzata ( 2016 ), Staropolska melopoesis: słowo i muzyka w poezji polskiej 1600–1750 wobec refleksji teoretycznej, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
• Lisiecka Katarzyna ( 2019 ), Fuzja sztuk i horyzontów. Arystotelesowski paradygmat opery, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Mesnardière Jules Pilet de la ( 2010 ), Poetyka, w: Trzy poetyki z czasów Richelieu. Francuski klasycyzm o dramacie, wstęp, przekład i opracowanie Michał Bajer, słowo/obraz terytoria, Gdańsk, s. 49–117.
• Mianowski Jarosław ( 2004 ), Afekt w operach Mozarta i Rossiniego, Rhytmos, Poznań.
• Miszalska Jadwiga, Surma-Gawłowska Monika ( 2008 ), Historia teatru i dramatu włoskiego od XIII do XVIII wieku, t. 1: Od XVIII do XVIII wieku, Universitas, Kraków.
• Paczkowski Szymon ( 1998 ), Nauka o afektach w myśli muzycznej I połowy XVII wieku, Polihymnia, Lublin.
• Peyre Henri ( 1985 ), Co to jest klasycyzm?, przeł. Maciej Żubrowski, PWN, Warszawa.
• Rosales Rodríguez Agnieszka ( 2018 ), Gamy miłości – muzyka we francuskich ‘fêtes galante’s, w: Μέλος – τεκτονική – είκασία. Mit jedności sztuk czy prawda wyobraźni? Architektura, muzyka i sztuki plastyczne jako sztuki siostrzane, red. Ryszard Kasperowicz, Aleksandra Skrabek, Galeria Labirynt, Lublin, s. 25–40.
• Starobinski Jean ( 1974 ), Racine i poetyka spojrzenia, w: Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji, oprac. Wojciech Karpiński, Czytelnik, Warszawa, s. 240–257.
• Starobinski Jean ( 2000 ), Wynalezienie wolności 1700–1789, przeł. Maryna Ochab, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.Starobinski Jean ( 2011 ), Czarodziejki, przeł. Maryna Ochab, Tadeusz Swoboda, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Tomkiewicz Władysław ( 1988 ), Rokoko, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Wieczorek Ryszard ( 1995 ), Ut cantus consonet verbis: związki muzyki ze słowem we włoskiej refleksji muzycznej XVI wieku, Ars Nova, Poznań.

Identifiers

DOI

10.14746/pspsl.2022.42.3

Biblioteka Nauki

2135522