Georgiego Gospodinowa zmagania z kategorią czasu w dobie kryzysu

• Authors: Grażyna Szwat-Gyłybowa

Title variants

EN

Georgi Gospodinov’s Struggle with the Category of Time During the Crisis Period

Abstracts

EN

The article is devoted to a reflection on the category of time in Georgi Gospodinov’s novel Vremeubežiŝte (2020), where the author undertakes a reflection on the processes of culpable and non-culpable self-destruction of societies that have rejected the rules of Enlightenment rationalism. Using the tools of dystopia, he creates a world gripped by collective madness, the sources of which he derives from extra-literary reality and links to contemporary political and cultural processes. Leszek Kolakowski’s concept of time as the vault of the human home, which is based on four pillars: reason, God, love, death, remains the philosophical point of reference for my deliberations. In turn, the concept of retroutopia of the sociologist of culture Zygmunt Bauman provided me with tools to reflect on a new type of rationalism after the conservative turn. René Girard’s concept of mimetic competition was helpful in considering the structure of the world presented in the novel.

Keywords

EN

Gospodinov; Bulgarian literature; dystopia; imitation; pop-nationalism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Slawistyczne
• Year: 2022
• Issue: 23
• Pages: 295-320

Dates

published

2022

Contributors

author

Grażyna Szwat-Gyłybowa

• Polish Academy of Sciences

• https://orcid.org/0000000339302084

References

• Améry, J. (2007). O starzeniu się. Bunt i rezygnacja, Podnieść na siebie rękę. Dyskurs o dobrowolnej śmierci. Przeł. B. Baran. Warszawa: Czytelnik.
• Anonim. (2021). Obłok niewiedzy. Przeł. W. Unolt. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
• Ariès, P. (2011). Człowiek i śmierć. Przeł. E. Bąkowska. Warszawa: Aletheia.
• Bauman, Z. (2018). Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość. Przeł. K. Lebek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. DOI: https://doi.org/10.14515/monitoring.2018.6.22
• Benjamin, W. (1996). Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty. Przeł. K. Krzemieniowa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Bois, J.-P. (1996). Historia starości. Od Montaigne’e do pierwszych emerytur. Przeł. K. Marczewska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Buck-Morss, S. (2013). Hegel, Haiti i historia uniwersalna. Przeł. K. Bojarska. Warszawa: Krytyka Polityczna. DOI: https://doi.org/10.36854/widok/2013.3.1281
• Buczyńska-Garewicz, H. (2003). Metafizyczne rozważania o czasie. Kraków: Universitas.
• Burszta, W. J. (2015). Preteksty. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Burszta, W.J. (2010). Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Iskry.
• Burszta, W.J. (2015). Kultura pragnień i horyzonty neoliberalizmu. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
• Czaplińska, J. (2001). Dziedzictwo robota. Współczesna czeska fantastyka naukowa. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Dyczewski, L. (1994). Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Foucault, M. (1999). Narodziny kliniki. Przeł. P. Pieniążek. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Girard, R. (1993). Sacrum i przemoc. Przeł. M. i J. Plecińscy. Poznań: Wydawnictwo Brama.
• Girard, R. (1991). Kozioł ofiarny. Przeł. M. Goszczyńska, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie. Girard R. (2018). Apokalipsa tu iteraz. Rozmawiał Benoit Chantre. Przeł. C. Zalewski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Gomóla, A., Rygielska, M. (red). (2013). Starość jako wyobrażenie kulturowe. Katowice: grupakulturalna.pl. (30.06.2022).
• Jakubowska, H., Racinlewska, A., Rogowski, Ł. (red). (2009). Patrząc na starość. Kultura wizualna starości. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kiossev, A. (1999). Notes on Self-Colonizing Cultures. W: After the Wall: Art. And Culture in post-Communist Europe. Red. B. Pejic, D. Eliot. Stockholm. http://ica.cult.bg/images/razni/File/A_Kiossev_en.doc (22.01.2016).
• Kołakowski, L. (2009). Kompletna i krótka metafizyka. Innej nie będzie. Innej nie będzie. W: Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 297.
• Krastew I., Holmes S. (2020). Światło, które zgasło. Jak Zachód zawiódł swoich wyznawców. Przeł. A. Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Minois, G. (1995). Historia starości od antyku do renesansu. Przeł. K. Marczewska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Napiórkowski, M. (2019). Turbopatriotyzm. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Ravasi, G. (2002). Apokalipsa. Przeł. K. Stopa. Kielce: Jedność. Skotnicka-Palka, M. (2014). Powtarzam powtórzone. Rekonstrukcje historyczne, „Kwartalnik Pamięć i Przyszłość”, nr 4 (26), s. 62–69.
• Szlendak T. (2012). Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru, https://tinyurl.com/n86jtace (20.06.2022)
• Szwat-Gyłybowa, G. (2020). Doganianie (Bułgaria). W: Leksykon idei wędrownych na słowiańskich Bałkanach. XVIII–XXI wiek. Tom 10. Hasła podporządkowane. Red. G. Szwat-Gyłybowa, D. Gil i L. Miodyński. Warszawa: SOW, s. 77–82.
• Szwat-Gyłybowa, G. (2020). Преход (Bułgaria). W: Leksykon idei wędrownych na słowiańskich Bałkanach. XVIII–XXI wiek. Tom 10. Hasła podporządkowane. Red. G. Szwat-Gyłybowa, D. Gil i L. Miodyński. Warszawa: SOW, s. 278–280.
• Ангелов, З. (2020). Влечението на антикваря се среща с яснотата на поета, Акцент, Анализ, Прочетено за вас | Marginalia. https://tinyurl.com/34t7tzdj (30.09.2022).
• Аретов, Н.Два погледа към миналото: Pleasantville и „Времеубежище”. https://tinyurl.com/vcdk8cet (10.08.2022).
• Атанасова, К. (2020). За времето и паметта. „Култура”, бр. 6 (2969). https://kultura.bg/article/487-za-vremeto-i-pametta (14.04.2022).
• Господинов, Г. (2020а). Времеубежище. София: Издателство Жанет 45. Господинов Г. (2020b) Протестът е за изгубения смисъл, https://tinyurl.com/yc37as3r (21.07.2022).
• Калинова, Е., Баева, И. (2011). Българските преходи 1939–2010. София: Парадигма. Пенчев, В. (2005). Историческата приемственост в глобализиращото догонване, София: АИ „Проф. Марин Дринов”.
• Проданов, В. (ред.). (2007). Догонващото развитие в глобализираното информационно общество. София: Институт за философски изследвания БАН.
• Тодорова, М. (2009). Георги Господинов – от Гаустин до Градинаря. София. Карина М.
• Шумелов, В. (2020). За „Времеубежище“ на Георги Господинов, kadar25.com (10.08.2022).
• Хранова А. (2003). Моят живот с Гаустин. „Култура”, бр. 24 (2544), https://newspaper.kultura.bg/bg/article/view/8470 (13.06.2022).
• Angelov, Z. (2020). Vlečenieto na antikvarâ se sreŝa s âsnotata na poeta, Akcent, Analiz, Pročeteno za vas | Marginalia. https://tinyurl.com/34t7tzdj (30.09.2022).
• Aretov, N. Dva pogleda kʺm minaloto: Pleasantville i „Vremeubežiŝe”. https://tinyurl .com/vcdk8cet (10.08.2022). Atanasova, K. (2020). Za vremeto i pametta. „Kultura”, br. 6 (2969). https://kultura.bg/article/487-za-vremeto-i-pametta (14.04.2022).
• Gospodinov, G. (2020a). Vremeubežiŝe. Sofiâ: Izdatelstvo Žanet 45.
• Gospodinov G. (2020b) Protestʺt e za izgubeniâ smisʺl, https://tinyurl.com/yc37as3r (21.07.2022).
• Kalinova, E., Baeva, I. (2011). Bʺlgarskite prehodi 1939–2010. Sofiâ: Paradigma.
• Penčev, V. (2005). Istoričeskata priemstvenost v globaliziraŝoto dogonvane, Sofiâ: AI „Prof. Marin Drinov”.
• Prodanov, V. (red.). (2007). Dogonvaŝoto razvitie v globaliziranoto informacionno obŝestvo. Sofiâ: Institut za filosofski izsledvaniâ BAN.
• Todorova, M. (2009). Georgi Gospodinov – ot Gaustin do Gradinarâ. Sofiâ: Karina M.
• Šumelov, V. (2020). Za „Vremeubežiŝe“ na Georgi Gospodinov, kadar25.com (10.08.2022).
• Hranova A. (2003). Moât život s Gaustin. „Kultura”, br. 24 (2544), https://newspaper.kultura.bg/bg/article/view/8470 (13.06.2022).

Identifiers

DOI

10.14746/pss.2022.23.14

Biblioteka Nauki

15582235