Rozpaczając jak Skandynawowie – estetyka romantyczna Karin Boye i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

• Authors: Maria Skoczyńska

Title variants

EN

Despairing Like the Scandinavians – the Romantic Aesthetics of Karin Boye and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

Abstracts

EN

In Romantic aesthetics there is an interpretive category of the poetry of the cultures of the North – including the Scandinavians, who were familiar with the “poetry of the night and the graves” – which expressed ferocity, gloom, harshness, melancholy, internal tensions. Maria Janion repeatedly referred to the parallel between Polish and Scandinavian literatures, writing: “It is good that there are despairing Scandinavians in the world.” This article will focus precisely on the aesthetics of Romantic “existential despair” and “gender despair” in the context of the poetry created by a Swedish woman, Karin Boye, and a Polish woman, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, with particular emphasis on their last poems, written in the late 1920s and early 1930s. And although they do not create in the Romantic era – they implement Romantic aesthetics in their poetic program.

Keywords

EN

romanticism; Boye; Pawlikowska-Jasnorzewska; despair; literature of the North; war experience

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Slawistyczne
• Year: 2023
• Issue: 25
• Pages: 321-337

Dates

published

2023

Contributors

author

Maria Skoczyńska

• Adam Mickiewicz University in Poznań

• https://orcid.org/000000017138621X

References

• Boye, K. (1994). Completed poems. Przeł. D. McGuff. Northumberland: Bloodaxe Books.
• Boye, K. (2019). Dikter. Stockholm: Books on Demand, s. 224–225.
• Boye, K. Jul 1939, https://tinyurl.com/y69abhm7 (22.11.2022).
• Boye, K. Rädda barnen, https://tinyurl.com/mpp62394 (22.11.2022).
• Doxtater, A. (2021). Karin Boye As Ambivalent Spectator of Fascism. W: Nordic War Stories: World WarII as History, Fiction, Media and Memory. Washington: Berghahn Books, s. 101–106.
• Eliade, M. (1974). Sacrum, mit, historia. Wybór esejów. Wyd. 2. Przeł. A. Tatarkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Forsås-Scott, H. (2001). Swedish Women Writing 1850–1995. London: The Athlone Press.
• Herder, J.G. (1987). Wybór pism. Oprac. T. Namowicz. Wrocław: Ossolineum.
• Hurnikowa, E. (1999). Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Katowice: Śląsk Wydawnictwo Naukowe.
• Janion, M. (1991a). Skald jako poeta romantyczny. W: Zwierciadła Północy. Związki i paralele literatur polskiej iskandynawskiej. T. 1. Red. M.Janion. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, s. 11–32.
• Janion, M. (1991b). Wprowadzenie. W: Zwierciadła Północy. Związki i paralele literatur polskiej i skandynawskiej. T. 1. Red. M. Janion. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, s. 7–10.
• Janion, M. (2001). Prace wybrane. Red. M.Czermińska, t.IV: Romantyzm i jego media. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 7–88.
• Janion, M., Żmigrodzka, M. (2001). Romantyzm i historia. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Joczowa, M. (1991). Literatura Północy i Literatura Południa. W: Słownik literatury polskiej XIX wieku. Red. J. Bachórz, A.Kowalczykowa. Wrocław: Ossolineum, s. 500–504.
• Kaftański, W. (2012). Rozpacz jako życie w śmierci w myśli Sørena Kierkegaarda, s. 81–95.
• Kierkegaard, S. (2008). Choroba na śmierć. Przeł. J.Iwaszkiewicz. Kraków: Wydawnictwo Homini.
• Kopaliński, W. (2012). Słownik symboli. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm. Kubiak Z. (1972), Szkoła stylu. Eseje o tradycji poezji europejskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kuncewicz, P. (1982). Biologia czuła i okrutna – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. W: Poeci dwudziestolecia międzywojennego. Red. I. Maciejewska. Warszawa: Wiedza Powszechna, s. 7–54.
• Kwiatkowski, J. (1980). Wstęp. W: M. Pawlikowska-Jasnorzewska. Wybór poezji. Wrocław–Warszawa: Ossolineum, s.III–CX.
• Ljung, P.E. (1991). Poetyka w okresie międzywojennym jako sposób obrony ludzkich wartości. W: Zwierciadła Północy. Związki i paralele literatur polskiej i skandynawskiej. T. 2. Red. M. Janion. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, s. 87–98.
• McDuff, D. (1994). Karin Boye: A Biographical Profile. W: K. Boye. Completed poems. Przeł. D. McDuff. Newcastle upon Tyne: Bloodaxe Books, s. 24–31.
• Morzyńska-Wrzosek, B. (2011). Redefiniowanie tożsamości a rytuały wyłączenia, na przykładzie liryki emigracyjnej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. W: Język, rytuał, płeć. Red. M. Cieszkowski, J. Szczepaniak. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, s. 237–253.
• Nasiłowska, A.(2010). Maria Pawlikowska-Jasnorzewska czyli Lilka Kossak. Biografia poetki. Toruń: Algo.
• Nawarecki, A. (2013). Romantyzm dziś: zapiski współautora podręcznika szkolnego W: Nowe odsłony klasyki w szkole: literatura XIX wieku. Red. E. Jaskóła, K. Jędrych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 217–230.
• Pawlikowska-Jasnorzewska, M. (2012). Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939–1945. Warszawa: Agora.
• Pawlikowska-Jasnorzewska, M. (2019). Złote myśli kobiety. Kraków: Prószyński i S-ka.
• Płaszczewska, O. (2010). Cienie Południa i blaski Północy, czyli o literaturze i geografii. W: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości. Red. M. Cieśla-Korytowska, M. Sokalska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 247–263.
• Ruta-Rutkowska, K. (2004). Historia dramatu naturalistycznego według Gabrieli Matuszek. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 84–90.
• Słowacki, J. (1986). Lilla Weneda. Oprac. M.Ursel. Wrocław: Ossolineum.
• Staël-Holstein de, A.L. (1954). Wybór pism krytycznych. Przeł. A. Jakubiszyn-Tatarkiewicz. Wrocław: Ossolineum.
• Stanisz, M. (2017), Kraina Południa? Włochy Cypriana Norwida wperspektywie geopoetyki, „Studia Norwidiana”, nr 35, s. 73–93.
• Svenska Akademiens Ordbok, https://tinyurl.com/z7t73d4x (20.02.2023).
• Śliwiński, M. (1973). Opozycja Południa i Północy wkrytyce literackiej Maurycego Mochnackiego, „Zeszyty Naukowo-Dydaktyczne Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku”, z. 6, t.II, s. 229–244.
• Wójtowicz, A. (2015). Doświadczenie kobiece w twórczości wojennej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. W: Reinterpretacje. Red. M. Tramer, A. Wójtowicz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 301–309.

Identifiers

DOI

10.14746/pss.2023.25.15

Biblioteka Nauki

30148671