Biskup poznański Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski w obronie Stanisława Konarskiego i polskich pijarów – nieznany list z grudnia 1769 roku

• Authors: Paweł Zając

Title variants

EN

Bishop of Poznań Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski in Defense of Stanisław Konarski and the Polish Piarists – an Unknown Letter of December 1769

Abstracts

EN

Hitherto unknown sources concerning the trial against Stanisław Konarski in the Holy Office, allow to describe more accurately the dispute between nuncio Angelo Maria Durini and the Piarists of the Polish Province. One of such sources is a letter written by Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski, bishop of Poznań, in defense of the Piarists. The article analyzes its contents, confronting it with the archival documentation of the Warsaw Nuntiature. While defending the Polish religious, the bishop of Poznań emphasized their orthodoxy, the special merits of S. Konarski, as well as the falsity of the slander directed at them by one of the insubordinate religious. He drew attention to the fact that Warsaw belongs to his ecclesiastical jurisdiction and that, in the first place, he himself supervises the discipline of clergy. Perhaps this intervention was not of key importance for the defense of the Piarists against the allegations of the nuncio, however the Holy See, following its own procedures, has eventually lifted the allegations against the Piarists.

PL

Nuncjusz Angelo Maria Durini bardzo krytycznie oceniał polskich pijarów. W serii depesz do sekretariatu stanu opisał ich domniemane nadużycia oraz negatywny wpływ, jaki na zakonników oraz młodzież im powierzoną wywierał Stanisław Konarski. Ponieważ w Rzymie zaczęto publicznie powtarzać te opinie, pijarzy podjęli się obrony swego dobrego imienia. Poparli ich w tym niektórzy polscy biskupi. W artykule omówiony został nieznany dotąd list biskupa poznańskiego Andrzeja Stanisława Kostki Młodziejowskiego, który pozwala na ukazanie konfliktu nuncjusza z pijarami z perspektywy jednej z najważniejszych osób w Rzeczypospolitej.

Keywords

EN

Piarists; Nuntiature; Młodziejowski; Konarski; Durini; Holy Office

PL

pijarzy; nuncjatura; Młodziejowski; Konarski; Durini; Święte Oficjum

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Teologiczne
• Year: 2021
• Issue: 39
• Pages: 61-83

Dates

published

2021

Contributors

author

Paweł Zając

• Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska, Wydział Teologiczny

• https://orcid.org/0000000317649976

References

• Archivio della Congregazione per la Dottrina della Fede – Censurae Librorum 1770 [5].
• Archivio Apostolico Vaticano – Archivio della Nunziatura Varsavia 282. – Segreteria dello Stato Polonia 240A.
• Archivio Generale delle Scuole Pie (Roma) – Memoria eorum quos vere fratres in Christo habuimus et dormiunt in somno pacis, 1760-1779.
• Buchwald-Pelcowa P., Cenzura w dawnej Polsce. Między prasą drukarską a stosem, Warszawa 1997.
• Chachulski T., Stanisław Konarski, Warszawa 2000.
• Delpiano P., Il governo della lettura. Chiesa e libri nell’Italia del Settecento, Bologna 2007.
• Dzieduszycki M., Rzut oka na stan religijno obyczajowy Polski w ośmnastym wieku, „Czas. Dodatek miesięczny”, R. 1857, listopad, s. 291-370.
• Konopczyński W., Stanisław Konarski, Warszawa 1926.
• Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych, t. III, Gniezno 1883.
• Krupiński F., Pijarzy w Łukowie, „Pamiętnik religijno-moralny”, R. 1859, nr 11, listopad, s. 528-547 [w serwisie https://polona.pl/, dostęp 1.08.2021].
• Książka polska w ogłoszeniach prasowych XVIII wieku. Źródła, red. Z. Goliński, t. IV, cz. 2, Kraków 2000.
• Łossowska I., Michał Dymitr Krajewski. Zarys monograficzny, Warszawa 1980.
• Łukaszewicz J., Wiek Stanisława Augusta uważany pod względem religii i obyczajów w porównaniu z wiekiem Wazów i Sobieskiego, „Biblioteka Warszawska”, R. 1858, t. IV, grudzień, s. 513-556.
• Müller W., Szczygielski W., Młodziejowski (Młodziejewski) Andrzej Mikołaj, Polski słownik biograficzny, t. XXI, Warszawa-Kraków 1976, s. 428-432.
• Nowak-Dłużewsk i J., Stanisław Konarski, Warszawa 1989.
• Pamiętniki ks. Pstrokońskiego, z rękopisu wydane przez Edwarda Raczyńskiego, Wrocław 1844.
• Systematisches Repertorium zur Buchzensur 1701-1813. Inquisition, red. B. Boute, C. Cristellon, V. Dinkels [seria Römische Inquisition und Indexkongregation. Grundlagenforschung II: 1701-1813, red. H. Wolf], Paderborn i in. 2009.
• Theiner A., Histoire du pontificat de Clément XIV, d’après des documents inédits, [traduite de l’allemand sous les yeux de l’auteur par Paul de Geslin], t. I, Paris 1852.
• Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentique finitimarum historiam illustrantia, red. A. Theiner, t. IV, cz. 2, Romae 1864.
• Wolf H., Schmidt B., Benedikt XIV. und die Reform des Buchzensurverfahrens. Zur Geschichte und Rezeption von „Sollicita ac provida”, Paderborn i in. 2010.
• Wolf H., Storia dell’indice. Il Vaticano e i libri proibiti, Roma 2006.

Identifiers

DOI

10.14746/pst.2021.39.04

Biblioteka Nauki

2038431