W poszukiwaniu autentyczności: kultura polska i natura teorii postkolonialnej

• Authors: Stanley Bill

Title variants

EN

Seeking the Authentic: Polish Culture and the Nature of Postcolonial Theory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Polsce, teoria postkolonialna okazała się bardzo atrakcyjna dla myślicieli związanych z konserwatywną prawicą. Jest to zaskakujące, gdy wziąć pod uwagę fakt, że w swoich kanonicznych formach teoria postkolonialna bardzo dużo zawdzięcza teoriom marksistowskim, postmodernistycznym czy feministycznym. Autor rozpoczyna ten artykuł od zbadania owego paradoksu, dociekając, dlaczego omawiana teoria jest tak atrakcyjna dla konserwatywnych intelektualistów i jaki czynią z niej użytek. Teoria postkolonialna pojawiła się jednak w Polsce także w bardzo odmiennym kontekście ideologicznym – a mianowicie w pracach Marii Janion, która sytuuje się raczej na przeciwległym ideologicznym biegunie współczesnych polskich „wojen kulturowych”. W proponowanej analizie autor sugeruje, że podstawowy repertuar wyobrażeniowy, stojący za pozornie sprzecznymi wizjami polskiej przeszłości i przyszłości, może się okazać w dużej mierze wspólny. Mając to na uwadze, odnosi on omawiany przypadek do szerszych dyskusji dotyczących samej natury teorii postkolonialnej.

EN

In Poland, postcolonial theory has proven especially attractive to various thinkers associated with the conservative right. This is surprising when we consider that postcolonial theory in its canonical forms owes a great deal to Marxist, postmodernist and feminist theories. The author begins by examining this paradox, assessing why the theory might be so appealing to conservative intellectuals and how they have employed it. Yet postcolonial theory has also appeared in a very different ideological context – namely, in the work of Maria Janion, who belongs to the opposing side of the ideological divide in Poland’s contemporary “culture wars” between “traditionalist” and “progressive” factions. The author suggests that the fundamental imaginative repertoires fueling quite disparate visions of Poland’s past and future may turn out to have a great deal in common. On this basis, he brings the Polish case into broader discussions on the very nature of postcolonial theory.

Keywords

PL

teoria postkolonialna; polski konserwatyzm; autentyczna kultura; Ewa Thompson; Maria Janion; Vivek Chibber

EN

postcolonial theory; Polish conservatism; authentic culture; Ewa Thompson; Maria Janion; Vivek Chibber; postcolonial theory; Polish conservatism; authentic culture; Ewa Thompson; Maria Janion; Vivek Chibber

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2014
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 107-127

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Stanley Bill

• Sidney Sussex College Sidney Street Cambridge CB2 3HU United Kingdom

References

• Borkowska Grażyna. 2010. „Perspektywa postkolonialna na gruncie polskim: Pytania sceptyka, Teksty Drugie 5.
• Chibber Vivek. 2013a. „How Does the Subaltern Speak?”, Jacobin (kwiecień).
• Chibber Vivek. 2013b. Postcolonial Theory and the Specter of Capital (London: Verso).
• Danius Sara, Jonsson Stefan, Spivak Gayatri Chakravorty. 1993. „An Interview with Gayatri Chakravorty Spivak”, boundary 2 2.20.
• Gombrowicz Witold. 2004. Dziennik 1953-1969. Tom I (Kraków: Wydawnictwo Literackie).
• Janion Maria. 2006. Niesamowita słowiańszczyzna: Fantazmaty literatury (Kraków: Wydawnictwo Literackie).
• Koczanowicz Leszek. 2010. „Post-postkomunizm a kulturowe wojny”, Teksty Drugie 5.
• Kołodziejczyk Dorota. 2010. „Postkolonialny transfer na Europę Środkowo-Wschodnią,” Teksty Drugie 5.
• Michaels Walter Benn. 1992. „Race into Culture: A Critical Genealogy of Cultural Identity”, Critical Inquiry 18.4.
• Nycz Ryszard. 2010. „Możliwa historia literatury”, Teksty Drugie 5.
• Rymkiewicz Jarosław Marek. 2010a. „Czy to już koniec Jarosława Kaczyńskiego? Rymkiewicz woli wierzyć w niepodległości”, Newsweek (22 listopada).
• Rymkiewicz Jarosław Marek. 2010b. „Elity nie potrzebują Polski – wywiad z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem”, Bibuła: Pismo niezależne (11 grudnia).
• Skórczewski Dariusz. 2008. „Trudności z tożsamością. Na marginesie Niesamowitej słowiańszczyzny”, Porównania 5.
• Skórczewski Dariusz. 2009a. „Polska skolonizowana, polska zorientalizowana: Teoria postkolonialna wobec »Innej Europy«”, Porównania 6.
• Skórczewski Dariusz. 2009b. „Towards a Better Understanding of the Self: Polish Literature in the Light of Postcolonial Theory”. W The Task of Interpretation: Hermeneutics, Psychoanalysis and Literary Studies, red. Dariusz Skórczewski, Andrzej Wierciński i Edward Fiała (Lublin: The John Paul II Catholic University of Lublin).
• Smith Anthony D. 2009. Ethno-Symbolism and Nationalism: A Cultural Approach (London: Routledge).
• Sowa Jan. 2011. Fantomowe ciało króla: Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą (Kraków: Universitas).
• Spivak Gayatri Chakravorty. 1987. In Other Worlds: Essays in Cultural Politics (New York: Methuen).
• Swain Tony. 1993. A Place for Strangers: Towards a History of Australian Aboriginal Being (Cambridge: Cambridge University Press).
• Thompson Ewa. 2007a. „Sarmatyzm i postkolonializm: o naturze polskich resentymentów”, Dziennik (11 maja).
• Thompson Ewa. 2007b. „W kolejce po aprobatę”, Dziennik (11 maja).
• Thompson Ewa. 2008. „Postkolonialne refleksje: Na marginesie pracy zbiorowej »From Sovietology to Postcoloniality: Poland and Ukraine from a Postcolonial Perspective« pod redakcją Janusza Korka”, Porównania 5
• Thompson Ewa. 2011. „A jednak kolonializm: Uwagi epistemologiczne”, Teksty Drugie 6.
• Thompson Ewa. 2012. „Stefan Żeromski’s Ashes as a Postcolonial Narrative”, Historyka: Studia Metodologiczne T. XLII.
• Wilson Reul K. 1977. „Kochanowski and Ronsard: Contemporaries and Kindred Spirits”, Polish Review 22.1
• Ziemkiewicz Rafał. 2011. „W Polsce, jak w krajach postkolonialnych, funkcjonuje podział na »kreoli« i »tubylców«”, Polska Times (10 lipca).

Identifiers

DOI

10.14746/pt.2014.1.5