„Śmierć w starych dekoracjach”, czyli „aisthesis” według Tadeusza Różewicza

• Authors: Irena Górska

Title variants

EN

Death in the Old Decorations, i.e. aisthesis, according to Tadeusz Różewicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of this article is to present Różewicz’s way of thinking about the concept of aisthesis based on his short story Śmierć w starych dekoracjach [Death in the Old Decorations]. Różewicz, who follows current trends in aesthetics which appreciate the role that the body and all of the senses play in an aesthetic experience, ennobles the very body that remains a center of sensory and aesthetic perception, in accordance with Richard Shusterman’s somatic philosophy. However, Różewicz’s character, who starts with simple sensory impressions, constantly goes beyond the senses and provides a commentary on each new ordinary, everyday experience as well as an experience of art. These commentaries are constructed from memories, images, reflections or free digressions which are often very remote from what they were triggered by. Różewicz emphasizes both the importance of what is rational and what is sensory for an aesthetic experience, thus overcoming a belief which was promoted by traditional aesthetics, i.e. about the exceptionality of psychological attitudes to aesthetic experiences. He extends aestheticism to include areas that are traditionally considered to be unaesthetic in order to capture the full essence of aisthesis. Therefore, he does not differentiate between the experience of art and ordinary, everyday experiences. This is because aisthesis in Śmierć w starych dekoracjach is a force that merges all these experiences into one whole, thus turning an experience of art into an experience of existence.

Keywords

PL

Tadeusz Różewicz; literatura; estetyka; doświadczenie zmysłowe; aisthesis

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przestrzenie Teorii
• Year: 2014
• Issue: 21
• Pages: 181-194

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Irena Górska

References

• T. Różewicz, Oko poety (notatka z roku 1964), [w:] tenże, Proza, t. 3, Wrocław 2004.
• A. Berleant, Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka, przeł. S. Stankiewicz, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2011.
• R. Shusterman, Somatoestetyka a problem ciało/media, [w:] tenże, O sztuce i życiu. Od poetyki hip-hopu do filozofii somatycznej, przeł. W. Małecki, współpraca naukowa
• A. Chmielewski, Wrocław 2007.
• J. Dewey, Sztuka jako doświadczenie, przeł. A. Potocki, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1975.
• A. Bandura, Aisthesis. Zmysłowość i racjonalność w estetyce tradycyjnej i współczesnej, Kraków 2013.
• R. Shusterman, Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki, przeł. W. Małecki, S. Stankiewicz, Kraków 2010.
• T. Różewicz, Śmierć w starych dekoracjach, [w:] tenże, Proza, t. 2, Wrocław 2004.
• M. Łuszczyńska, Ciało jako granica – wypiski z Lévinasa, [w:] Wizje i re-wizje. Wielka księga estetyki w Polsce, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2007.
• R. Shusterman, Myślenie poprzez ciało, [w:] Wizje i re-wizje. Wielka księga estetyki w Polsce, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2007.
• S. Stankiewicz, Estetyka pragmatyczna – projekt otwarty, Kraków 2012.
• J. Kristeva, Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.
• A. Berleant, Prze-myśleć estetykę. Niepokorne eseje o estetyce i sztuce, przeł. M. Korusiewicz, T. Markiewka, Kraków 2007.
• J. Łukasiewicz, TR, Kraków 2012.
• M. Merleau-Ponty, Widzialne i niewidzialne, przeł. J. Migasiński, M. Kowalska, R. Lis, I. Lorenc, Warszawa 1996.
• T. Różewicz, zadanie domowe, [w:] tenże, zawsze fragment. recycling, Wrocław 1998.
• R. Bubner, Doświadczenie estetyczne, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2005.
• J. Starobinski, Wskazówki do historii pojęcia wyobraźni, przeł. W. Kwiatkowski, „Pamiętnik Literacki” 1972, nr 4.
• R. Cieślak, Oko poety. Poezja Tadeusza Różewicza wobec sztuk wizualnych, Gdańsk 1999.

Identifiers

DOI

10.14746/pt.2014.21.11