Zwroty ku przestrzeni w badaniach literackich – próba uporządkowania pojęć i podstawowe rozróżnienia

• Authors: Kamila Gieba

Title variants

EN

Shifts to space in literary research: An attempt at organizing concepts and making basic distinctions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

An increased interest in space in the humanities can be referred to as a spatial, topographic or topological shift. This article is an attempt at organizing these concepts and defining the fundamental differences between them. Based on the findings of European and American researchers (including Edward Soja, Sigrid Weigel, Ernest W.B. Hess-Lüttich, and Joseph Hillis Miller) and a Polish literary scholar (Elizabeth Rybicka), the author tries to distinguish, and define the relationship, between spatial, topographic and topological shifts. This article was inspired by the terminological chaos in the Polish humanities.

EN

An increased interest in space in the humanities can be referred to as a spatial, topographic or topological shift. This article is an attempt at organizing these concepts and defining the fundamental differences between them. Based on the findings of European and American researchers (including Edward Soja, Sigrid Weigel, Ernest W.B. Hess-Lüttich, and Joseph Hillis Miller) and a Polish literary scholar (Elizabeth Rybicka), the author tries to distinguish, and define the relationship, between spatial, topographic and topological shifts. This article was inspired by the terminological chaos in the Polish humanities.

Keywords

PL

literturoznawstwo; przestrzeń; zwrot przestrzenny; zwrot topograficzny; zwrot topologiczny

EN

literary study; space; spatial turn; topographical turn; topological turn; literary study; space; spatial turn; topographical turn; topological turn

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przestrzenie Teorii
• Year: 2015
• Issue: 23

Dates

published

2015-11-24

Contributors

author

Kamila Gieba

References

• Atlas literatury, red. M. Bradbury, przeł. A. Błasiak, D. Gostyńska, M. Jędrzejak,I. Libucha, Warszawa 2002.
• Czermińska M., Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
• Dajnowski M., Kilka uwag o domniemanym związku map i pejzażu literackiego, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2012, nr 3.
• Gosk H., Opowieści skolonizowanego / kolonizatora. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku, Kraków 2010.
• Hess-Lüttich E.W.B., Spatial Turn. On the Concept of Space in Cultural Geography and Literary Research, „Meta-Carto-Semiotics. Journal for Theoretical Cartography” 2012, vol. 5.
• Hillis Miller J., Topographies, Stanford University Press, 1995.
• Jaskóła Z., Górska B., Literacki atlas Polski – przewodnik turystyczny, Kraków 2007.
• Konończuk E., Mapa w interdyscyplinarnym dialogu geografii, historii i literatury, „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
• Kowalewski J., Piasek W., Wprowadzenie, [w:] „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, red. J. Kowalewski, W. Piasek, Olsztyn 2010.
• Kubicka H., Literatura i mapy. Modele kartograficzne w badaniach nad literaturą popularną, [w:] Kody kultury. Interakcja, transformacja, synergia, red. H. Kubicka, O. Taranek, Wrocław 2009.
• J. Łotman, Problem znaczenia w tekście artystycznym, [w:] tenże, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.
• Łotman J., Problem znaczenia w tekście artystycznym, [w:] J. Łotman, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984.
• Markowski M.P., O reprezentacji, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2012.
• Mikołajczak M., „Szli na Zachód osadnicy…”. Rola metaforyki przestrzennej w tworzeniu mitologii Ziemi Lubuskiej, [w:] Od poetyki przestrzeni do geopoetyki, red.E. Konończuk, E. Sidoruk, Białystok 2012.
• Mikołajczak M., Tropy topografii. Związki między regionalizmem i miejscem w twórczości lubuskiej, „Ruch Literacki” 2010, z. 1.
• Moretti F., Atlas of European novel, 1800–1900, London 1999.
• Nijakowski L.M., Domeny symboliczne, Warszawa 2006.
• Rybicka E., Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych), [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy,t. I, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2012.
• Rybicka E., Mapy. Od metafory do kartografii krytycznej, „Teksty Drugie” 2013, nr 4.
• Rybicka E., Od poetyki przestrzeni do poetyki miejsca. Zwrot topograficzny w badaniach literackich, „Teksty Drugie” 2008.
• Rybicka E., Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca, [w:] Kulturowa teoria literatury. Poetyki, problematyki, interpretacje, t. II, red. R. Nycz, T. Walas, Kraków 2013.
• Soja E.W., Postmodern Geographies, New York 1989.
• Weigel S., On the „Topographical Turn”: Concept of Space in Cultural Studies and Kulturwissenschaften. A Cartigraphic Feud, przeł. M. Kyburz, U. Kornmeier, „European Review” 2009, vol. 17, nr 1.
• Weigel S., Zum „topographical turn”. Kartographie, Topographie und Raumkonzepte in den Kulturwissenschaften, „KulturPoetik” 2002, nr 2.

Identifiers

DOI

10.14746/pt.2015.23.2