Nieprzezroczystość ekfrazy: reprezentowanie, zapośredniczanie i przekład w opisach artefaktów

• Authors: Rozalia Słodczyk

Title variants

EN

The non-transparency of ekphrasis: representation, mediation and translation in description of artefacts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The article concentrates on the non-transparency of ekphrasis, including the relevance - in the case of a full, in-depth analysis of particular ekphrasis - not only of the description but also of the artefact itself. The text reflects upon subjects rarely dealt with in ekphrasis research, such as on the meaning and relations of the concepts ‘presentation’ and ‘representation’. There is a focus on the question of multi-layered mediation, which is related to this discourse figure: through language, through the viewer’s perspective who writes about the work, through the reader themself, and also, or perhaps first and foremost, through the work itself. This all results in ekphrasis being treated as a representation of representation. This also gives rise to thoughts on the problem of translating the visual system to verbal and the issues related to this.

EN

The article concentrates on the non-transparency of ekphrasis, including the relevance - in the case of a full, in-depth analysis of particular ekphrasis - not only of the description but also of the artefact itself. The text reflects upon subjects rarely dealt with in ekphrasis research, such as on the meaning and relations of the concepts ‘presentation’ and ‘representation’. There is a focus on the question of multi-layered mediation, which is related to this discourse figure: through language, through the viewer’s perspective who writes about the work, through the reader themself, and also, or perhaps first and foremost, through the work itself. This all results in ekphrasis being treated as a representation of representation. This also gives rise to thoughts on the problem of translating the visual system to verbal and the issues related to this.

Keywords

PL

ekphrasis; presentation; representation; mediation; intersemiotic translation

EN

ekphrasis; presentation; representation; mediation; intersemiotic translation; ekphrasis; presentation; representation; mediation; intersemiotic translation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przestrzenie Teorii
• Year: 2018
• Issue: 29
• Pages: 153-178

Dates

published

2019-01-31

Contributors

author

Rozalia Słodczyk

References

• Bal M., Light in painting: Dis-seminating art history, [w:] Deconstruction and the Visual Arts: Art, Media, Architecture, ed. by P. Brunette, D. Wills, Cambridge 1994.
• Bartsch S., Decoding the Ancient Novel. The Reader and the Role of Description in Heliodorus and Achilles Tatius, Princeton 1989.
• Baxandall M., Giotto and the Orators. Humanist Observers of Painting in Italy and the Discovery of Pictorial Composition, Oxford 1971.
• Baxandall M., Patterns of Intention. On the Historical Explanation of Pictures, New Haven–London 1985.
• Bilczewski T., Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków 2010.
• Boehm G., Opis obrazu. O granicach obrazu i języka, przeł. M. Łukasiewicz, [w:] G. Boehm, O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, red. D. Kołacka, Kraków 2014.
• Carrier D., Writing about Visual Art, New York 2003.
• Carroll N., Philosophy of Art. A Contemporary Introduction, London–New York 2002.
• Cheeke S., Writing for Art. The Aesthetics of Ekphrasis, Manchester–New York 2008.
• Clüver C., On intersemiotic transposition, „Poetics Today” 1989, Vol. 10, No. 1, s. 55–90.
• Clüver C., Quotation, enargeia, and the functions of ekphrasis, [w:] Pictures into Words. Theoretical and Descriptive Approaches to Ekphrasis, ed. by V. Robillard, E. Jongeneel, Amsterdam 1998.
• Dziadek A., Interpretant – zarys zagadnienia, [w:] Znajomym gościńcem. Prace ofiarowane Profesorowi Ireneuszowi Opackiemu, red. T. Sławek, Katowice 1993.
• Dziadek A., Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej, Katowice 2004.
• Dziadek A., Rolanda Barthes’a lektury obrazów (oraz to, co dla metodologii z nich wynika), [w:] Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), pod red. S. Balbusa, A. Hejmeja, J. Niedźwiedzia, Kraków 2004.
• Eco U., Teoria semiotyki, przekł. M. Czerwiński, Kraków 2009.
• Eldridge R., An Introduction to the Philosophy of Art, Cambridge 2003.
• Elsner J., Art history as ekphrasis, „Art History” 2010, Vol. 33, Iss. 1, s. 11–27.
• Glossary of Greek Rhetorical Terms Connected to Methods of Argumentation, Figures And Tropes From Anaximenes to Quintilian, ed. R.D. Anderson Jr., Leuven 2000.
• Göpferich S., Transfer and transfer studies, [w:] Handbook of Translation Studies, Vol. 1, ed. by Y. Gambier and L. van Doorslaer, Amsterdam–Philadelphia 2010.
• Harrow S., New ekphrastic poetics, „French Studies” 2010, Vol. LXIV, No. 3, s. 255–264.
• Heffernan J.A.W., Museum of Words. The Poetics of Ekphrasis from Homer to Ashbery, Chicago 1993.
• Hoek L.H., Image and word: An exciting relationship…, „Interactions – The Bulletin of International Association of Word and Image Studies” 1994, No. 12.
• Holländer H., Literatura – malarstwo – grafika. Interakcje, funkcje i konkurencja, przeł. K. Lukas, [w:] Ut pictura poesis, pod red. M. Skwary, S. Wysłouch, Gdańsk 2006.
• Hollander J., The Gazer’s Spirit: Poems Speaking to Silent Works of Art, Chicago 1995.
• Jankowicz G., Nieobecna ekfraza, [w:] Kulturowe wizualizacje doświadczenia, pod red. W. Boleckiego, A. Dziadka, Warszawa 2010.
• Kultura w stanie przekładu: translatologia – komparatystyka – transkulturowość, pod red. W. Boleckiego i E. Kraskowskiej, Warszawa 2012.
• Lefevere A., Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame, London–New York 1992.
• Malraux A., Muzeum wyobraźni (fragmenty), przekład A. Dziadek, [w:] Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Kraków 2005.
• Marin L., O przedstawieniu, przekład P. Pieniążek et al., Gdańsk 2011.
• Markowski M.P., O reprezentacji, [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2010.
• Markowski M.P., Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza, Gdańsk 1999.
• Mitchell W.J.T., Ekphrasis and the other, [w:] W.J.T. Mitchell, Picture Theory. Essays on Verbal and Visual Representation, Chicago 1994.
• Mitchell W.J.T., Representation, [w:] Critical Terms for Literary Study, ed. by F. Lentricchia, T. McLaughlin, Chicago 2010.
• Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, pod red. T. Bilczewskiego, Kraków 2010.
• Nycz R., Tezy o mimetyczności, [w:] R. Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1993.
• Oxford Latin Dictionary, ed. by P.G.W. Glare et al., Oxford 1968.
• Panofsky E., Ikonografia i ikonologia, [w:] E. Panofsky, Studia z historii sztuki, wybrał, oprac. i posłowiem opatrzył J. Białostocki, Warszawa 1971.
• Peirce Ch.S., Logic as semiotic: The theory of signs, [w:] Semiotics. An Introductory Anthology, ed. by R.E. Innis, Bloomington 1985.
• Peirce Ch.S., The icon, index and symbol, [w:] Collected Papers of Charles Sanders Peirce. Vol. II. Element of Logics, ed. by Ch. Hartshorne and P. Weiss, Cambridge (MA) 1931.
• Rewriting Texts, Remaking Images. Interdisciplinary Perspectives (Studies on Themes and Motifs in Literature, vol. 103), ed. by L. Boldt, C. Federici, E. Virgulti, New York 2010.
• Riffaterre M., L’illusion d’ekphrasis, [w:] La pensée de l’image. Signification et figuration dans le texte et dans la peinture, sous le direction de G. Mathieu-Castellani, Saint-Denis 1994.
• Riffaterre M., Sémiotique de la poésie, Paris 1983.
• Riffaterre M., Semiotyka intertekstualna: interpretant, przeł. K. i J. Faliccy, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 1, s. 297–314.
• Riffaterre M., Textuality. W.H. Auden’s „Musée des Beaux Arts”, [w:] Textual Analysis, ed. M.A. Caws, New York 1986.
• Riffaterre M., The referential fallacy, „Columbia Review” 1978, Vol. 57, No. 2, s. 21–35.
• Ruskin J., Niewinne oko. Szkice o sztuce, wybór i przekł. J. Szczuka, wstęp R. Kasperowicz, Gdańsk 2011.
• Salwa M., Iluzja w malarstwie. Próba filozoficznej interpretacji, Kraków 2010.
• Schapiro M., Niektóre problemy semiotyki sztuk plastycznych: pole i nośniki znaków obrazowych, tłum. E. König-Krasińska, [w:] Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, wybrał, przekłady przejrzał, wstępem opatrzył J. Białostocki, Warszawa 1976.
• Scott G.F., The rhetoric of dilation: ekphrasis and ideology, „Word & Image” 1991, Vol. 7, No. 4, s. 301–310.
• Shapiro G., The absent image: Ekphrasis and the ‘infinite relation’ of translation’, „Journal of Visual Culture” 2007, Vol. 6, No. 1, s. 13–24.
• Spitzer L., The “Ode on a Grecian Urn” or content vs. metagrammar, „Comparative Literature” 1955, Vol. 7, No. 3, s. 203–225.
• Summers D., Representation, [w:] Critical Terms for Art History, ed. by R.S. Nelson, R. Shiff, Chicago–London 1996.
• Tabakowska E., Między obrazem a tekstem, czyli o przekładzie intersemiotycznym, [w:] Między obrazem a tekstem, pod red. A. Kwiatkowskiej, J. Jarniewicza, Łódź 2009.
• Ulicka D., Granice literatury i pogranicza literaturoznawstwa. Fenomenologia Romana Ingardena w świetle filozofii lingwistycznej, Warszawa 1999.
• Venuti L., Ekphrasis, translation, critique, „Art in Translation” 2010, Vol. 2, Iss. 2, s. 131–152.
• Venuti L., The Translator’s Invisibility. A History of Translation, London–New York 1995.
• Vinay J.-P., Darbelnet J., A methodology for translation, trans. by J.C. Sager and M.-J. Hamel, [w:] The Translation Studies Reader, ed. by L. Venuti, London–New York 2000.
• Wagner P., Ekphrasis, iconotexts, and intermediality – the state(s) of the art(s), [w:] Icons, Texts, Iconotexts. Essays on Ekphrasis and Intermediality, ed. by P. Wagner, Berlin–New York 1996.
• Wilss W., Übersetzungswissenschaft: Probleme und Methoden, Stuttgart 1977.
• Współczesne teorie przekładu. Antologia, pod red. P. Bukowskiego, M. Heydel, Kraków 2009.
• Wysłouch S., Ekfraza czy przekład intersemiotyczny?, [w:] Ruchome granice literatury. W kręgu teorii kulturowej, pod red. S. Wysłouch, B. Przymuszały, Warszawa 2009.
• Yacobi T., The ekphrastic model: forms and functions, [w:] Pictures into Words. Theoretical and Descriptive Approaches to Ekphrasis, ed. by V. Robillard, E. Jongeneel, Amsterdam 1998.
• Ziomek J., Przekład – rozumienie – interpretacja, [w:] Powinowactwa literatury. Studia i szkice, Warszawa 1980.

Identifiers

DOI

10.14746/pt.2018.29.5