Historiografia wobec poetyzacji słowa. Znaczenie literatury kontrfaktycznej dla popularyzacji wiedzy historycznej

• Authors: Krystian Saja

Title variants

EN

Historiography in the Face of the Poetization of the Word. The Importance of Counterfactual Literature for the Popularization of Historical Knowledge

Abstracts

EN

The search for connections between history and literature has been going on continuously since antiquity. Interference between disciplines is obvious today, due to the narrative form of application, bringing the stories told closer to the novel. The search for non-narrative connections continues to this day. The main task of this article is to conduct a brief analysis of the basic interpretations of both disciplines and to indicate their role in building alternative literary stories. It also serves to show that categories such as narrative, imagery, truth and fiction play a pivotal role in the historiographic teaching process through alternative literary histories.

Keywords

EN

historiography; literature; historical fact; narration; counterfactual literature

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przestrzenie Teorii
• Year: 2022
• Issue: 37
• Pages: 201-221

Dates

published

2022

Contributors

author

Krystian Saja

• Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000255806218

References

• Anderson B., Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. S. Amsterdamski, Kraków 1997.
• Bakuła B., Postmodernizm a współczesna (polska) powieść historyczna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Scientiae Artium et Litterarum”, z. 8: Postmodernizm po polsku? (Materiały konferencyjne), red. A. Izdebska, D. Szajnert, Łódź 1998.
• Brożek B., Hohol M., Umysł matematyczny, Kraków 2014.
• Certeau M. de, Historie et psychanalyse entre science et fiction, Paris 2002.
• Chladenius J.M., Allgemeine Geschichtswissenschaft, 1752.
• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 22 grudnia 1944 r. o orderach, odznaczeniach oraz medalach (Dz.U. z 1944 r. nr 17, poz. 91).
• Demandt A., Historia niebyła, przeł. M. Skalska, Warszawa 1999.
• Górecka M., Impuls kontrfaktyczny a pamięć kulturowa. Historie alternatywne jako narodowe imaginarium, „Creatio Fantastica” 2019, nr 2 (60), s. 59-73.
• Górecka M., Polityczne afiliacje fantastyki. Historie alternatywne jako dyskurs ideologiczny, „Literaturoznawstwo: historia, teoria, metodologia, krytyka” 2012–2013, 1(6)–2(7), s. 195-207.
• Jagodzińska M., Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania, Gliwice 2008.
• Janion M., Gorączka romantyczna, Warszawa 1975.
• Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków 2006.
• Kałążny J., Do kogo należy historia? Refleksja literaturoznawcy, „Przegląd Zachodni” 2014, nr 2, s. 7–22.
• Kłoś A., Qualia z punktu widzenia Peirce’owskich kategorii, „Studia Kulturoznawcze” 2015, 7 (1), s. 113–124.
• Kognitywizm w poetyce i stylistyce, red. G. Habrajska, J. Ślósarska, Kraków 2006.
• Kwintylian M.F., Kształcenie mówcy. Księgi I, II i X., przeł. i oprac. M. Brożek, Wrocław 1951.
• Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przeł., oprac., wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
• Lemann N., Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo-interpretacyjne, Łódź 2019.
• Macaulay Th., Hallam, [w:] Critical and Historical Essays, t. 1, London 1907.
• Mann G., Ludzie myśli, ludzie władzy, historia, wybór, przeł., oprac., posł. E. Paczkowska-Łagowska, Kraków 1997.
• Markiewicz H., Historia a literatura, „Pamiętnik Literacki” 2006, XCVII, z. 3, s. 5–28.
• Metodologiczne i teoretyczne problemy kognitywistyki, red. J. Woleński, A. Dąbrowski, Kraków 2014.
• Moje herezje antynarodowe – rozmowa z Marią Janion, wywiad J. Kurskiego, <http://wyborcza.pl/1,76842,3374302.html> [dostęp: 10.03.2021].
• Nadolski A., Grunwald 1410, Warszawa 2003.
• Narracje fantastyczne, red. K. Olkusz, K.M. Maj, Kraków 2017.
• Nietzsche F., Niewczesne rozważania, przeł. M. Łukasiewicz, Kraków 1996.
• Nora P., Między pamięcią i historią: Les Lieux de Mémoire, „Tytuł roboczy: Archiwum” 2009, nr 2, s. 4–12.
• Nünning A., Von historischer Fiktion zu historiografischer Metafiktion, Id. 1: Theorie, Typologie und Poetik des historischen Romans, Trier 1995.
• Opowiadanie historii w niemieckiej refleksji teoretyczno-historycznej i literaturoznawczej od oświecenia do współczesności, wybór, przeł., oprac. J. Kałążny, Poznań 2003.
• Polsko-niemieckie miejsca pamięci, t. 3: Paralele, red. R. Traba, H.H. Hahn, Warszawa 2012.
• Profilowanie pojęć. Wybór prac, red. J. Bartmiński, Lublin 1993.
• Ricoeur P., Temps et récit, t. 3, Paris 1985.
• Sainte-Beuve Ch.-A., Portraits contemporains, t. 4, Paris 1871.
• Schopenhauer A., Świat jako wola i przedstawienie, przeł. J. Garewicz, t. 2, Warszawa 1995.
• Searle J.R., Umysł. Krótkie wprowadzenie, przeł. J. Karłowski, Poznań 2010.
• Simmel J., Zagadnienia filozofii dziejów, przeł. W.M. Kozłowski, Warszawa 1902.
• Spitzer M., Jak uczy się mózg?, przeł. M. Guzowska-Dąbrowska, Warszawa 2007.
• Stopa J., Prawda czasu, prawda fantazji – historia a literatura fantasy, s. 99, <https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/6107/1/J_Stopa_Prawda_czasu_prawda_fantazji_%E2%80%93_historia_a_literatura_fantasy.pdf> [dostęp: 05.03.2021].
• Szarek J., 1920 Prawdziwy Cud nad Wisłą. Przebudzenie Polaków, Kraków 2015.
• Szczerek Z., Rzeczpospolita zwycięska. Alternatywna historia Polski, Kraków 2020.
• Tabaszewska J., Przeszłe przyszłości. Afektywne fakty i historie alternatywne, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” 2017, nr 5, s. 49. https://doi.org/10.18318/td.2017.5.4
• Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. 2, Wrocław 1960.
• Thierry A., Considérations sur l ’histoire de France, Paris 1840.
• Virtual History, red. N. Ferguson, London 2011.
• Voß T., Auch Kalliope schreibt Geschichte, oder: Von neuen Dialogen zweier Disziplinen.
• Conference Proceedings of: Text, Literatur, Geschichte. Perspektiven für das 21. Jahrhundert, „Literatur Geschichte” 2010, November, s. 11–13, Zentrum für interdisziplinäre Forschung der Universität Bielefeld, <http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0222-001693> [dostęp: 29.01.2021].
• Wackernagel W., Poetik, Retorik und Stilistik, Halle a/S. 1906.
• White H., An Old Question Raised Again. Is Historiography Art or Science?, „Rethinking History” 2000, 4, s. 391-406. https://doi.org/10.1080/136425200456958a
• White H., Przeszłość praktyczna, przeł. E. Domańska, Kraków 2014.
• White H., Tropics of Discourse, Baltimore–London 1978. https://doi.org/10.56021/9780801821271
• White H., Tropics of Discourse. Essays in Cultural Criticism, Baltimore 1978. https://doi.org/10.56021/9780801821271
• Woleński J., Jaka jest kognitywistyka każdy(?) widzi, [w:] Metodologiczne i teoretyczne problemy kognitywistyki, red. J. Woleński, A. Dąbrowski, Kraków 2014, s. 9–26.

Identifiers

DOI

10.14746/pt.2022.37.11

Biblioteka Nauki

32049431