Granice rozwoju systemu politycznego UE po traktacie z Lizbony: pytanie o złożoność i odporność europejskiego systemu instytucjonalnego

• Authors: Anna Wierzchowska

Title variants

EN

Limits of the Development of the EU Political System after the Lisbon Treaty: the Question of the Complexity and Resilience of the European Institutional System

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

System polityczny Unii Europejskiej jest przykładem rządzenia odbywającego się w silnie zróżnicowanym środowisku kulturowym, społecznym i politycznym. Jego rozwój jest nielinearny, a wyznaczenie jego granic okazuje się bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Traktat z Lizbony nie określił w sposób jednoznaczny dalszego kierunku rozwoju UE, a wręcz przyczynił się do pogłębienia złożoności systemowych. W sposób szczególny zjawisko to zarysowało się w obszarze rozwiązań instytucjonalnych, które kumulują wszelkie napięcia i kryzysy pojawiające się w procesie integracji. W wyjątkowy sposób do zwiększenia niespójności w systemie integracyjnym przyczyniła się komasacja zjawisk kryzysowych po 2009 roku. Jednocześnie obserwujemy specyficzne właściwości towarzyszące kształtowaniu się mechanizmów instytucjonalnych, które w odpowiedzi na powtarzające się trudności wykształciły zachowania elastyczne i odpornościowe. Efektem są przeobrażenia systemu instytucjonalnego, które kreują niejednorodne rozwiązania o tendencjach zarówno integrujących, jak i dezintegrujących system.

EN

The political system of the European Union is an example of governance realised in a highly diversified cultural, social and political environment. Its development is non-linear and determining its boundaries turns out to be very difficult or even impossible. The Treaty of Lisbon did not clearly define the further direction of the EU’s development, and even contributed to the deepening of systemic complexities. This phenomenon is particularly visible in the area of institutional solutions that accumulate all tensions and crises that appear in the integration process. The amalgamation of crisis phenomena after 2009 contributed to an exceptional increase in inconsistencies in the integration system. At the same time, we observe specific properties accompanying the shaping of institutional mechanisms, which in response to repeated difficulties have developed flexible and resilient behaviors. The effect is transformations of the institutional system, which create heterogeneous solutions with both integrating and disintegrating tendencies.

Keywords

PL

system polityczny UE; system instytucjonalny; złożoność procesu integracji europejskiej; demokracja; resilience; traktat z Lizbony

EN

Political system of the European Union; institutional system; complexity of the European integration process; democracy; resilience; Lisbon Treaty; Political system of the European Union; institutional system; complexity of the European integration process; democracy; resilience; Lisbon Treaty

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rocznik Integracji Europejskiej
• Year: 2020
• Issue: 14
• Pages: 65-83

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Anna Wierzchowska

• Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0002-4340-9418

References

• Albert D., Kreutzer M., Lechner C. (2015), Resolving the paradox of interdependency and strategic renewal in activity systems, “Academy of Management Review”, vol. 40, nr 2.
• Barcz J. (2011), Inicjatywa obywatelska – aspekty prawne i instytucjonalne, „Europejski Przegląd Sądowy”, nr 10.
• Barcz J. (2017), Ustrój lizbońskiej Unii Europejskiej. Podstawy traktatowe, struktura, instytucje i prawo, Piaseczno.
• Barosso J. M. (2011), The European Union after the the Treaty of Lisbon, w: The European Union after the Treaty of Lisbon. Visions of Leading Policy-makers, Academics and Journalists, autor zbiorowy Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture (European Commission) Luxembourg.
• Bickerton Ch., Hodson D., Puetter U. (2015), The New Intergovernmentalism: European integration in the Post-Maastricht era, “Journal of Common Market Studies”, vol. 53, nr 4.
• Biernat S. (2011), Zasada pierwszeństwa prawa unijnego po traktacie z Lizbony, „Gdańskie Studia Prawnicze”, vol. 25.
• Boal K. B., Schultz P. L. (2007), Storytelling, time, and evolution: The role of strategic leadership in complex adaptive systems, “The Leadership Quarterly”, vol. 18.
• Borg J. (2012), Is “Multi-Level Governance” a Victim of Conceptual Overstretch?, https://www.e-ir.info/2012/08/27/is-multi-level-governance-a-victim-of-conceptual-overstretch/, 13.08.2020.
• Cuyvers A. (2017), The Road to European Integration, w: East African Community Law, red. E. Ugirashebuja, J. E. Ruhangisa, T. Ottervanger, A. Cuyvers, Brill.
• Dinan D. (2005), Ever Closer Union: An Introduction to European Integration, Palgrave Macmillan.
• Fabbrini S., Puetter U. (2016), Integration without supranationalisation: studying the lead roles of the European Council and the Council in post-Lisbon EU politics, “Journal of European Integration”, vol. 38, nr 5.
• Jordan A. (2009), The European Union: an evolving system of multi-level governance…or government?, “Policy and Politics”, vol. 29, nr 2.
• Kabat-Rudnicka D. (2016), Zmiana systemu rządzenia w Unii Europejskiej w świetle działań antykryzysowych, „Studia Europejskie”, nr 1.
• Kelemen D. R. (2019), The Impact of the Lisbon Treaty: From Misdiagnosis to Ineffective Treatment, w: The Lisbon Treaty 10 years on: Success or Failure?, red. A. Södersten, Swedish Institute for European Policy Studies.
• Leonard M. (2000), Sposób na Europę. Pomiędzy federalizmem a Europą narodów, Warszawa.
• Marks G., Hooghe L. (1996), European Integration from the 1980s: State Centric v. Multi-level Governance, “Journal of Common Market Studies”, vol. 34, nr 3.
• Mieńkowska R. (2013), Wielopoziomowe rządzenie w przestrzeni ponadnarodowej – charakterystyka w kontekście globalizacji i europeizacji, „Studia Politologiczne”, vol. 27.
• Młyńczyk Ł. (2005), „Zarządzanie ryzykiem opuszczania pociągu w trakcie biegu” – jeszcze bardziej polityczna integracja czy dezintegracja europejska?, „Studia Europejskie”, nr 2.
• Monar J. (2011), The European Union’s institutional balance of power after the Treaty of Lisbon, w: The European Union after the Treaty of Lisbon. Visions of Leading Policy-makers, Academics and Journalists, autor zbiorowy Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture (European Commission) Luxembourg.
• Nugent N. (2012), Unia Europejska. Władza i polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Parol A. (2020), The European Citizens’ Initiative Reform: Does it matter?, “Review of European and Comparative Law”, vol. XL.
• Pernice I. (2009), The Treaty of Lisbon: multilevel constitutionalism in action, “Columbia Journal of European Law”, vol. 15.
• Rothert A. (2010), Dezagregacja polityki, Warszawa.
• Rothert A. (2017), Odporność i szok. Polityka r/ewolucji, Scholar.
• Schout A., Wolff S. (2012), The „Paradox of Lisbon”: Supranationalizm-Intergovernmentalism as an Administrative Concept, w: The EU’s Lisbon Treaty. Institutional Choices and Implementation, red. F. Laursen, Ashgate Publishing Limited.
• Schimmeleninng F. (2014), European Integration in the Euro Crisis: The Limits of Postfunctionalism, “Journal of European Integration”, vol. 36, nr 3.
• Södersten A. (red.) (2019), The Lisbon Treaty 10 years on: Success or Failure?, Swedish Institute for European Policy Studies.
• Stein M., Turkewitsch L. (2010), Multilevel Governance and Federalism: Closely Linked or Incompatible Concepts, „Participation Bulletin of the International Political Science Association”, vol. 34, nr 2 – October/Octobre.
• Szczerski K. (2011), Unia Europejska jako polityczny oksymoron. Wewnętrzne sprzeczności integracji: siła czy słabość?, w: Unia Europejska. Dylematy XXI wieku, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Kraków; publikacja stanowi pokłosie ogólnopolskiej Czwartej Konferencji Krakowskiej „Unia Europejska. Dylematy XXI wieku”, która odbyła się w Krakowie w dniach 13–14 czerwca 2011 r.
• Tomkin J. (2013), Wpływ przyjęcia traktatu o Europejskim Mechanizmie Stabilności na stan europejskiej demokracji: sprzeczności wewnętrzne, obchodzenie prawa i gimnastyka pojęciowa, „Nowa Europa. Przegląd Natoliński”, vol. 16, nr 3.
• Węc J. (2012), Spór o kształt ustrojowy Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej w latach 1950–2010, Kraków.
• Wierzchowska A. (2016), Wpływ modernizacji i kryzysu na dynamikę zmiany w Unii Europejskiej, Elipsa, Warszawa.
• Wierzchowska A. (2017), The European Union in search of systemic balance. An analysis involving the concept of resilience, „Przegląd Europejski”, vol. 46, nr 4.
• Wierzchowska A. (2020), Complexity of the European Union System and its Adaptation Abilities, “International Journal of Innovation, Creativity and Change”, vol. 13, nr 5.
• Wiszniowski R. (2008), Europejska przestrzeń polityczna. Zachowania elektoratu w wyborach do Parlamentu Europejskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Zajączkowski K. (2014), O brakach i niedostatkach w polityce zagranicznej UE, „Studia Europejskie”, nr 3.
• Zdanowicz M. (2018), Europejska inicjatywa obywatelska. Nieefektywnie wykorzystane pokłady społecznej aktywności, „Przegląd Europejski”, nr 2.
• Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, Dz. U. C 306 z 17.12.2007.
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012 r.
• Laeken Declaration on the Future of the European Union, Bulletin of the European Union. Presidency Conclusions of the Laeken European Council (14 and 15 December 2001), Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
• Traktat o Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z dnia 26 października 2012 r.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2011/211 z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie inicjatywy obywatelskiej.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/788 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie europejskiej inicjatywy obywatelskiej.

Identifiers

DOI

10.14746/rie.2020.14.4