Społeczne zróżnicowanie umiejętności informatycznych. Redukcja czy reprodukcja nierówności społecznych?

• Authors: Michał Cebula

Title variants

EN

Social stratification of IT skills. Reduction or reproduction of social inequalities?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza kwestię relacji między korzystaniem z globalnej sieci internetowej a stratyfikacją społeczną. Wbrew wielu utopijnym twierdzeniom korzystanie z technologii jest raczej osadzone w już istniejących społecznych podziałach i stosunkach dominacji, niż przyczynia się do ich zniwelowania. Problem ten, zwany „cyfrowym podziałem”, ewoluował od prostych rozróżnień na użytkowników i nieużytkowników sieci w stronę ujęć wielowymiarowych, wskazujących na nierówności wśród samych internautów. Czerpiąc z teorii Pierre’a Bourdieu, autor artykułu analizuje dane na temat aktywności internetowych mieszkańców Wrocławia. Wyniki wskazują, że nawet przy kontroli zmiennej „dostęp do Internetu”, status socjoekonomiczny (i pozycja klasowa) jest istotnym predykatorem sposobu wykorzystania sieci w życiu codziennym. To osoby uprzywilejowane społecznie w większej mierze angażują się w czynności zwiększające ich zasoby. Zidentyfikowano dwa typy orientacji internetowych: informacyjno-utylitarny i komunikacyjno-rozrywkowy, oba skorelowane z takimi wskaźnikami struktury społecznej, jak: pozycja klasowa, kapitał kulturowy czy ekonomiczny. Wszystko to prowadzi do wniosku, że korzystanie z omawianej technologii nie może być analizowane w oderwaniu od kontekstu społecznego i kulturowego, w którym jest ona osadzona.

EN

This paper revolves around questions whether the advent of global Web has challenged social stratification. Contrary to many utopian claims it is argued that technology is embedded in existing social cleavages and relations of power, rather than contributing to redressing them. This problem, called ‘digital divide’ has evolved from a simple distinction between users and non-users to more refined understandings including inequalities, also among Internet users themselves. Informed by Bourdieu’s theory of capital, the paper analyses the data collected on the Internet activities of Wrocław inhabitants. The findings suggest that even if the basic Internet access iscontrolled, the socioeconomic status (and class position) is an important predictor of how people incorporate the Web into their everyday lives. As has been shown, those from more privileged backgrounds use it in a more ‘capital-enhancing’ way. Two main Internet orientations have been identified: informational-utilitarian and communicational-recreational, both correlated with social position markers such as class, cultural and economic capital. This all leads to the conclusion that technology can never be detached from its place in a social and cultural context.

Keywords

PL

Internet; cyfrowe nierówności; teoria Pierre’a Bourdieu; klasa społeczna; aktywności online

EN

Internet; digital inequalities; Pierre Bourdieu’s social theory; social class; online activities; Internet; digital inequalities; Pierre Bourdieu’s social theory; social class; online activities

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 1
• Pages: 255-268

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Michał Cebula

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Batorski D., Internet a nierówności społeczne, Studia Socjologiczne 2005, nr 2: 107-131.
• Batorski D., Korzystanie z technologii informacyjno – komunikacyjnych, [w:] J. Czapiński, T. Panek (red.), Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, Contemporary Economics 5, 2011.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, WN Scholar, Warszawa 2005.
• Bourdieu P., The Forms of Capital, [w:] A.H. Halsey et al. (red.), Education: Culture, Economy, Society, Oxford University Press, Oxford 1997.
• Castells M., Społeczeństwo sieci, WN PWN, Warszawa 2007.
• Cebula M., Internet a struktura społeczna - problem cyfrowego podziału, [w:] A. Dytman-Stasieńko, J.
• Stasieńko (red.), Język @ multimedia 3. Dialog – konflikt, WN DSW, Wrocław 2012.
• DiMaggio P. at el., Digital Inequality: From Unequal Access to Differentiated Use, [w:] K. Neckerman (red.), Social Inequality, Russell Sage Foundation, New York 2004.
• DiMaggio P. at el., Social Implications of the Internet, Annual Review of Sociology 27, 2001: 307-336.
• DiMaggio P., Bonikowski B., Make Money Surfing the Web? The Impact of Internet Use on the Earnings of U. S. Workers, American Sociological Review 73, 2008: 227-250.
• Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M., Nowa klasyfikacja i skale zawodów. Socjologiczne wskaźniki pozycji społecznej w Polsce, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2007.
• Filiciak M., Hofmokl J., Tarkowski A., Obiegi kultury. Społeczna cyrkulacja treści. Raport z badań, Centrum Cyfrowe, Warszawa 2012.
• Hargittai E., Digital Na(t)ives? Variation in Internet Skills and Uses among Members of the “Net Generation”, Sociological Inquiry 80, 2010: 93-113.
• Hargittai E., The Digital Reproduction of Inequality, [w:] D. Grusky (red.), Social Stratification, CO: Westview Press, Boulder 2008.
• Kozinets R.V., Netnografia. Badania etnograficzne online, WN PWN, Warszawa 2012.
• Nawojczyk M., Czas wolny – pochodna czy determinanta pozycji społecznej, [w:] D. Mroczkowska (red.), Czas wolny. Refleksje, dylematy, perspektywy, Difin, Warszawa 2011.
• North S., Snyder I., Bulfin S., Digital Tastes. Social Class and Young People’s Technology Use, Information, Communication & Society 11, 2008: 895-911.
• Prensky M., Digital Natives, Digital Immigrants, On the Horizon 9, 2001: 1-6.
• Prensky M., Do they Really Think Differently, On the Horizon 9, 2001: 7-15.
• Prieur A., Rosenlund L., Skjott-Larsen J., Cultural Capital Today. A Case Study from Denmark, Poetics 36, 2008: 45-71.
• Prieur A., Savage M., Updating Cultural Capital Theory: A Discussion Based on Studies in Denmark and in Britain, Poetics 39, 2011: 566-580.
• Słomczyński K.M., Janicka K., Dychotomie w strukturze klasowej: o efekcie świętego Mateusza i pogłębiających się nierównościach społecznych, [w:] J. Mucha, E. Narkiewicz-Niedbalec, M. Zielińska (red.), Co nas łączy, co nas dzieli?, OW Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2008.
• van Deursen A.J.A.M., van Dijk J.A.G.M., Peters O., Rethinking Internet skills: The contribution of gender, age, education, Internet experience, and hours online to medium- and content-related Internet skills, Poetics 39, 2011:125-144.
• van Dijk J., Hacker K., The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon, The Information Society 19, 2003: 315-326.
• Zarycki T., Społeczne konsekwencje rozwoju Internetu – rewolucja czy reprodukcja struktur społecznych?, [w:] D. Batorski, M. Marody, A. Nowak (red.), Społeczna przestrzeń Internetu, Wyd. SWPS Academica, Warszawa 2006.
• Zillien N., Hargittai E., Digital Distinction: Status-Specific Types of Internet Usage, Social Science Quarterly 90, 2009: 274-291.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.1.19