Megaceremoniały i subświaty. O potransformacyjnych przemianach uczestnictwa Polaków w kulturze

• Authors: Tomasz Szlendak , Krzysztof Olechnicki

Title variants

EN

Megaceremonials and sub-worlds: post-transformation transformations in Poles’ participation in culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł ma na celu wstępną diagnozę nowych wzorców aktywności kulturalnej Polaków, którzy po 1989 r. znaleźli się w sytuacji silnej dominacji kultury konsumpcyjnej i presji nowego modelu czasu kulturowego. Obserwowana ewolucja zachowań kulturowych ma charakter dwutorowy. Pierwszy kierunek to nurt wielozmysłowej konsumpcji kultury popularnej, dla którego charakterystyczne jest rutynizowanie kultury karnawału, zamykanie się w kulturalnych kapsułach czasu i nacisk na z efektywność gospodarowania czasem wolnym (jego efektem jest presja na koncentrację „wydarzeniowości”). Drugi kierunek to działania wewnątrzwirtualnych subświatów kulturowych, mające bardziej aktywny i twórczy stosunek do współtworzenia kultury, w wielu przypadkach tworzące autonomiczne uniwersum intelektualno-poznawcze, także w wymiarze aksjonormatywnym. Obie nowe formy uczestnictwa w kulturze stają się w Polsce dominujące i przechodzą do głównego nurtu praktyk kulturowych, wypierając inne/starsze formy uczestnictwa.

EN

This paper is an attempt to describe new cultural activity models which have developed in Poland after 1989 when Poles found themselves in a situation of strong dominance of the consumption culture and the pressure of a new cultural time model. The evolution of cultural behaviours has a two-direction character. One reflects a multi-sensual consumption of popular culture, the characteristic features of which include a routine-approach to carnival culture, closing in cultural time capsules, and focusing on efficient free time management (resulting in placing emphasis on eventfulness) while the other centres around the activities of inter-virtual cultural sub-worlds, which manifest a much more active and creative attitude to the participation in culture formation, frequently creating autonomous intellectual and cognitive universe, also in the axio-normative dimension. Both forms of participation in culture are becoming dominant in Poland and move towards the main trend of cultural practices, replacing their earlier forms.

Keywords

PL

czas kulturowy; kultura konsumpcji; karnawalizacja; kultura popularna; subświat kulturowy; uczestnictwo w kulturze; czas wolny

EN

cultural time; consumption culture; carnivalisation; cultural sub-world; participation in culture; free time; cultural time; consumption culture; carnivalisation; cultural sub-world; participation in culture; free time

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 2
• Pages: 293-308

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Tomasz Szlendak

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

author

Krzysztof Olechnicki

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Berger, Peter (1988). Zaproszenie do socjologii. Warszawa, PWN.
• Brose, Hanns-Georg (2004). An Introduction towards a Culture of Non-Simultaneity?. Time & Society, 13(1): 5-26.
• Bukraba-Rylska, Izabella, Burszta, Wojciech (red.) (2011). Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
• Burszta, Wojciech Józef et al. (2010). Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych. Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
• Castells, Manuel (2012). Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age. University of California, Berkeley.
• DiMaggio, Paul, Eszter, Hargittai, Russell, Neuman, John, P. Robinson (2001). Social Implications of the Internet. Annual Review of Sociology 27: 307-336.
• Kossakowski, Radosław (2013). Kultura na dwóch stopach – karnawałowa rutynizacja i alternatywne subświaty kulturowe. Desk research projektu W jakim czasie kultury żyją Polacy? Nowy rytualizm i budowanie alternatywnych subświatów jako dominujące praktyki kulturowe.
• Kozinets, Robert V. (2012). Netnografia. Badania etnograficzne online. Warszawa: PWN.
• Krajewski, Marek (2003). Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kubicki, Paweł (2011). Nowi mieszczanie w nowej Polsce. Instytut Obywatelski, Warszawa, http://www.instytutobywatelski.pl/wp-content/uploads/2011/05/Ksie%CC%A8ga_mieszcz.pdf [dostęp: 10.11.2012].
• Olechnicki, Krzysztof (2009). Fotoblogi, pamiętniki z opcją przekazu. Fotografia i fotoblogerzy w kulturze konsumpcyjnej. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Hartmut, Rosa, Michał, Kaczmarczyk, Tomasz, Szlendak (2010). Głód czasu w kulturze przyspieszenia [wywiad z Hartmutem Rosą]. Studia Socjologiczne 4: 237-244.
• Hartmut, Rosa (2013). Social Acceleration: A New Theory of Modernity. New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press.
• Smith, Thomas Spence (1974). Aestheticism and Social Structure: Style and Social Network in the Dandy Life. American Sociological Review 39(5): 725-743.
• Szlendak, Tomasz (2010). Wielozmysłowa kultura iwentu. Skąd się wzięła, czym się objawia i jak w jej ramach oceniać dobra kultury? Kultura Współczesna nr 4: 92-109.
• Szlendak, Tomasz, Jacek, Nowiński, Krzysztof, Olechnicki, Arkadiusz, Karwacki, Wojciech, J. Burszta (2012). Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• Webb, Darren (2005). Bakhtin at the Seaside: Utopia, Modernity and the Carnivalesque. Theory, Culture & Society 22(3): 121-138.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.2.21