Kogo „uleczy” Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym?

• Authors: Maciej Bocheński

Title variants

EN

Who will be ‘healed’ by the National Centre for the Prevention of Dissocial Behaviour?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka prawnej reakcji wobec sprawców przestępstw seksualnych jest obecna w dyskursie społecznym i naukowym od dłuższego czasu. Pomimo druzgocącej krytyki, jaka spadała na polskiego ustawodawcę po uchwalaniu kolejnych regulacji dotyczących zwalczania przestępstw seksualnych, prezydent podpisał ustawę o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Instytucje prawne przewidziane przez ten akt prawny wpisują się w rozwiązania nazywane zbiorczo Prawem o postępowaniu ze szczególnie niebezpiecznymi sprawcami przemocy seksualnej (ang. Sexually Violent Predator (SVP) Legislation). O ile sama idea takich regulacji nie jest oceniana jednoznacznie negatywnie, o tyle istotnym problemem, który może pojawić się w Polsce na gruncie realizowania zapisów tej ustawy, jest brak stosowania w polskiej praktyce penitencjarnej i sądowo-psychiatrycznej nowoczesnych narzędzi oceny ryzyka recydywy. Z tego względu musi budzić wątpliwości kwalifikowanie sprawców przestępstw jako osób stwarzających zagrożenie, szczególnie zważywszy na znaczny zakres planowanej ingerencji w prawa i wolności obywatelskie tych osób. W artykule przedstawiono podstawowe założenia regulacji SVP, jak również podstawowe informacje dotyczące oceny ryzyka recydywy wśród przestępców seksualnych. Wskazane kwestie teoretyczne zestawiono następnie z polskimi rozwiązaniami, a także z polską praktyką dokonywania oceny ryzyka recydywy.

EN

The issue of a legal response to sex offenders has been present in the social and academic discourse for a long time. Despite severe criticism directed against the Polish legislature after the adoption of the earlier regulation on combating sex offenders, the President of the Republic of Poland signed the Act on Proceedings against Persons with Mental Disorders Posing a Threat to Life, Health or Sexual Freedom of Others. Legal institutions for which this law provides for are part of the solution collectively referred to as the (SVP Legislation). While the idea of such regulations shall not be assessed as unambiguously negative, an important issue that may arise on the basis of implementing the provisions of this Act, is the fact that there are no modern tools of risk assessment in practical use or available in the Polish prison system and forensic psychiatry. Consequently, classifying sex offenders as SVPs must bequestioned, especially in view of the significant scope of the planned interference with their civil rights and liberties. The article presents the basic principles on the SVP Legislation, as well as basic information on the risk assessment of recidivism among sex offenders. It then summarises the theoretical issues present in Polish solutions, as well as the Polish practice of assessing the risk of recidivism.

Keywords

PL

przestępczość seksualna; sprawcy przestępstw seksualnych; osoby stwarzające zagrożenie; ustawodawstwo SVP; ocena ryzyka recydywy seksualnej

EN

sex crimes; sex offenders; sexually violent predators; SVP Legislation; risk assessment; sex crimes; sex offenders; sexually violent predators; SVP Legislation; risk assessment

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 3
• Pages: 149-160

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Maciej Bocheński

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Beech, A.R., Fisher, D., Beckett, R.C. (1999), STEP 3: An evaluation of the prison sex offender treatment programme. Londyn, [Pobrano z:] www.homeoffice.gov.uk/rds/pdfs/occ-step3.pdf.
• Beech, A.R., Fisher, D.D., Thornton, D. (2003), Risk assessment of sex offenders, Professional Psychology: Research and Practice 34: 339-352.
• Beech, A.R., Ward, T. (2004), The integration of etiology and risk in sexual offenders: A theoretical framework, Aggression and Violent Behavior 10: 31-63.
• Boer, D.P., Hart, S.D., Kropp, P.R., Webster, C.D. (1997), Manual for the Sexual Violence Risk Scale-20., [Pobrano z:] Mental Health, Law, and Policy Institute, Simon Fraser University, Burnaby, British Columbia, Available at: www.sfu.ca/psychology/groups/mhlpi.
• Bonnar-Kidd, K.K. (2010), Sexual Offender Laws and Prevention of Sexual Violence or Recidivism, American Journal of Public Health 100(3): 412-419.
• Button, D.M., DeMichele, M., Payne, B.K. (2009), Using electronic monitoring to supervise sex offenders: Legislative patterns and implications for community corrections officers, Criminal Justice Policy Review 20(4): 414-436.
• Calkins Mercado, C., Ogloff, J.R.P. (2007), Risk and the preventive detention of sex offenders in Australia and the United States, International Journal of Law and Psychiatry 30: 50-51.
• Carlsmith, K.M., Monahan, J., Evans, A. (2007), The function of punishment in the ‘‘civil’’ commitment of sexually violent predators, Behavioral Sciences and the Law 25: 437-448.
• Czapska, J., Waltoś, S. (2007), O polskim populizmie penalnym, w związku z książką J. Pratta «Penal populism», uwag kilka, w: Krajewski, K. (red.), Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, Warszawa: 397-412.
• Doren, D. (1998), Recidivism base rates, predictions of sexual offender recidivism, and the ‘‘sexual predator’’ commitment laws, Behavioral Sciences and the Law 16: 97-114.
• Ducat, L., Thomas, S., Blood, W. (2009), Sensationalising sex offenders and sexual recidivism: Impact of the Serious Sex Offender Monitoring Act 2005 on media reportage, Australian Psychologist 44(3): 156-165.
• Filar, M. (2008), „Druga” nowelizacja Kodeksu karnego w zakresie tzw. przestępstw seksualnych, w: Kosek, M., Słyk, J. (red.), W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej, Warszawa: 73-90.
• Filar, M. (2007-2008), Rola mediów w kreowaniu zagrożeń i sprzyjaniu populizmowi, Archiwum Kryminologii XXIX-XXX: 489-493.
• Filar, M. (2002), Seksualne wykorzystywanie dzieci w świetle polskiego kodeksu karnego (na tle prawnoporównawczym), Dziecko Krzywdzone 1: 39-52.
• Gannon, T.A., Beech, A.R., Ward, T. (2008), Does the polygraph lead to better risk prediction for sexual offenders?, Aggression and Violent Behavior 13: 29-44.
• Geffner, R., Crumpton Franey, K., Falconer, R. (2003), Adult sexual offenders: current issues and future directions, Journal of Child Sexual Abuse 12(3-4):1-16.
• Gerhold, C.K., Browne, K.D., Beckett, R. (2007), Predicting recidivism in adolescent sexual offenders, Aggression and Violent Behavior 12: 427-438.
• Giezek, J. (red.) (2007), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa.
• Golonka, A. (2008), Nowe oblicze walki z pedofilią w świetle nowelizacji kodeksu karnego, Palestra 3-4: 28-43.
• Hanson, R.K. (1997), The development of a brief actuarial risk scale for sexual offence recidivism. User Report 1997-04., Ottawa: Department of the Solicitor General of Canada [Pobrano z:] www.sgc.gc.ca/publications/corrections/199704_e.pdf.
• Hanson, R.K., Bourgon, G., Helmus, L., Hodgson, S. (2009), A meta-analysis of the effectiveness of treatment for sexual offenders: Risk, need, and responsivity, Public Safety Canada.
• Hanson, R.K., Bussiére, M.T. (1998), Predicting relapse: a meta-analysis of sexual offender recidivism studies, Journal of Consulting and Clinical Psychology 66: 348-362.
• Hanson, R.K., Gordon, A., Harris, A.J.R., Marques, J.K., Murphy, W., Quinsey, V.L. (2002), First report of the collaborative outcome data project on the effectiveness of psychological treatment for sex offenders, Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment 14(2): 169-194.
• Hanson, R.K., Harris, A. (2000), The sex offender need assessment rating (SONAR): a method for measuring change in risk levels., Ottawa [Pobrano z:] www.sgc.gc.ca/publications/corrections/200001b_e.asp.
• Hanson, R.K., Thornton, D. (2000), Improving risk assessments for sex offenders: a comparison of three actuarial scales, Law and Human Behaviour 24: 119-136.
• Hanson, R.K., Thornton, D. (1999), Static 99: Improving actuarial risk assessments for sex offenders. User Report 99-02., Ottawa: Department of the Solicitor General of Canada. [Pobrano z:] www.sgc.gc.ca/publications/corrections/199902_e.pdf.
• Harkins, L., Beech, A.R (2007), A review of the factors that can influence the effectiveness of sexual offender treatment: Risk, need, responsivity, and process issues, Aggression and Violent Behavior 12: 615-627.
• Harkins, L., Beech, A. (2007), Measurement of the effectiveness of sex offender treatment, Aggression and Violent Behavior 12: 36-44.
• Hollin, C. (ed.) (2001), Handbook of offender assessment and treatment, Chichester.
• Kiziukiewicz, P. (2009), Problematyka zgodności z Konstytucją RP środka karnego obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu (cz. 1), Palestra 11-12: 19-32.
• Królikowski, M., Zawłocki, R. (red.) (2010), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 32-116. t. 2, Warszawa.
• Lewandowska, K. (2007), Karać czy leczyć? Strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, Dziecko Krzywdzone 18: 2-14.
• Lieb, R., Kemshall, H., Thomas, T. (2011), Post-release controls for sex offenders in the U.S. and UK., International Journal of Law and Psychiatry 34(3): 226-232.
• Limandri, B.J., Sheridan, D.J. (1995), Prediction issues for practitioners, w: Campbell, J.C. (ed.), Assessing Dangerousness: Violence by Sexual Offenders, Batterers and Child Abusers, London: 1-19.
• Lösel, F., Schmucker, M. (2005), The effectiveness of treatment for sexual offenders: A comprehensive meta-analysis, Journal of Experimental Criminology 1(1):117-146.
• Malec, J. (2006), Problemy związane ze środkiem zabezpieczającym wobec sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej, Przegląd Więziennictwa Polskiego 50: 43-48.
• Mandeville-Norden, R., Beech, A., Hayes, E. (2008), Examining the effectiveness of a UK community-based sexual offender treatment programme for child abusers, Psychology, Crime & Law 14(6): 493-512.
• Melezini, M., Sakowicz, A. (2008), Środek karny w postaci obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2: 195-212.
• Morawska, A. (2004), Strategie postępowania ze sprawcami przestępstw seksualnych wobec dzieci na przykładzie wybranych krajów, Dziecko Krzywdzone 7: 1-14.
• Myers, J.E.B. (1996), Societal self-defense. New laws to protect children from sexual abuse, Child Abuse & Neglect 20(4): 255-258.
• Paprzycki, L. (red.) (2012), System prawa karnego, t. 7: Środki zabezpieczające, Warszawa.
• Petrila, J. (2008), Because they do horrible things: Fear, science, and the erosion of civil liberties in sexually violent predator proceedings, The Journal of Psychiatry & Law 36: 359-388.
• Pospiszyl, K. (2008), Przestępstwa seksualne. Geneza, postacie, resocjalizacja oraz zabezpieczenia przed powrotnością, Warszawa.
• Prentky, R., Janus, E., Seto, M., Burgess, A. W. (eds.) (2003), Understanding and managing sexually coercive behavior., Annals of the New York Academy of Sciences.
• Pudo, T. (2007), Nowe regulacje karne dotyczące przestępstw związanych z pedofilią, Państwo i Prawo 4: 57-68.
• Quinsey, V.L., Harris, G.T., Rice, M.E., Cormier, C. (1998), Violent offenders: Appraising and managing risk, Washington.
• Robertiello, G., Kerry, T. (2007), Can we profile sex offenders? A review of sex offenders typologies, Aggression and Violent Behavior 12: 508-518.
• Rollman, E.M. (1998), “Mental illness”: A sexually violent predator is punished twice for one crime, The Journal of Criminal Law & Criminology 88(3): 985-1014.
• Seifert, D., Möller-Mussavi, S., Wirtz, M. (2005), Risk assessment of sexual offenders in German forensic institutions, International Journal of Law and Psychiatry 28: 650-660.
• Stefański, R. (2007), Środek karny zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi, Prokuratura i Prawo 7-8: 42-50.
• Thornton, D. (2002), Constructing and testing a framework for dynamic risk assessment., Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment 14: 139-154.
• Thornton, D. (2000), Structured risk assessment., Sinclair Seminars Conference on Sex Offender Re-Offence Risk Prediction in Madison, Wisconsin. [Dostępne za pośrednictwem:] www.sinclairseminars.com.
• Tregilgas, K. (2010), Sex Offender Treatment in the United States: The Current Climate and an Unexpected Opportunity for Change, Tulane Law Review: 729-758.
• Ward, T., Laws, D. R., Hudson, S. M. (red.) (2003), Theoretical issues and controversies in sexual deviance, London.
• Ward, T., Polaschek, D.L.L., Beech, A.R. (2006), Theories of sexual offending, Chapter 13: Theories of Risk, Wiley & Sons, London.
• Warylewski, J. (2007), Reakcja karna na przestępstwa seksualne, Przegląd Więziennictwa Polskiego 54: 27-53.
• Witt, P.H., Greenfield, D.P., Hiscox, S.P. (2008), Cognitive/behavioral approaches to the treatment adult sex offenders, The Journal of Psychiatry & Law 36: 245-268.
• Zoll, A. (red.) (2007), Kodeks Karny. Część ogólna. Komentarz, t. 1, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.3.11