Poczytalność i wina psychopaty w świetle ewolucyjnych koncepcji genezy psychopatii

• Authors: Mikołaj Małecki , Radosław Zyzik

Title variants

EN

Sanity and psychopath’s guilt in light of the evolutionary concepts of the origin of psychopathy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zostały zaprezentowane wyniki badań nauk ewolucyjnych; na ich gruncie psychopatia może być ujmowana jako stabilna strategia ewolucyjna. Takie rozumienie psychopatii prowadzi do kilku implikacji w sferze odpowiedzialności karnej psychopatów. W artykule wskazano na nieadekwatność kategorii niepoczytalności do oceny prawnej czynów psychopatów, de lege lata niemożliwość stosowania wobec psychopatów środków zabezpieczających, określonych w Kodeksie karnym, oraz generalną dopuszczalność izolacji psychopatów na podstawie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi.

EN

In the paper a thesis that psychopathy can be understood as a stable evolutionary strategy has been presented. We believe that this view may generate implications for criminal law, especially in the sphere of criminal responsibility. We propose a thesis that traditional understanding of legal insanity is not an adequate tool to assess the criminal actions of psychopaths. Moreover, the application of security measures may be de lege lata impossible. However, natural-born psychopaths can be isolated according to the provisions of the statue on proceedings against persons with mental disorders.

Keywords

PL

odpowiedzialność karna; poczytalność; psychopatia; wina; ewolucja

EN

criminal responsibility; culpability; psychopathy; sanity; evolution; criminal responsibility; culpability; psychopathy; sanity; evolution

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 3
• Pages: 161-174

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Mikołaj Małecki

• Uniwersytet Jagielloński

author

Radosław Zyzik

• Akademia Ignatianum w Krakowie

References

• Ayala F.J., What the Biological Sciences Can and Cannot Contribute to Ethics?, [w:] F. J. Ayala, R. Arp, Contemporary Debates in Philosophy of Biology, John Wiley & Sons 2009.
• Barczak-Oplustil A., Sporne zagadnienia istoty winy w prawie karnym. Zarys problemu, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2005, nr 2.
• Birbaumer N. i in., Deficient fear conditioning in psychopathy: a functional magnetic resonance imaging study, Archives of General Psychiatry 62(7), 2005.
• Blair R. J. R., Applying a cognitive neuroscience perspective to the disorder of psychopathy, Development and Psychopathology 17(3), 2005.
• Buchała K., [w:] K. Buchała, Z. Ćwiąkalski, M. Szewczyk, A. Zoll, Komentarz do kodeksu karnego. Część ogólna, red. K. Buchała, Warszawa 1994.
• Budyn-Kulik M., [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 2009.
• Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Warszawa 2003.
• Cleckley H.M., The mask of sanity, Augusta, Georgia 1982.
• Gazzaniga M. S., The Ethical Brain: The Science of Our Moral Dilemmas, New York 2006.
• Gierowski J.K., Paprzycki L.K., Niepoczytalność i poczytalność ograniczona, [w:] System prawa karnego, t. 4, red. L. K. Paprzycki, Warszawa 2013.
• Giezek J., [w:] M. Bojarski, J. Giezek, Z. Sienkiewicz, Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2007.
• Glenn A.L., A. Raine, The Immoral Brain, [w:] J. Verplaetse, J. D. Schrijver, S. Vanneste, The Moral Brain: Essays on the Evolutionary and Neuroscientific Aspects of Morality, Springer 2009.
• Glenn A.L., Raine A., Schug R.A., The neural correlates of moral decision-making in psychopathy, Molecular psychiatry 14(1), 2009.
• Grafman J. et al., Frontal lobe injuries, violence, and aggression A report of the Vietnam Head Injury Study, Neurology 46(5), 1996.
• Hare R.D., Psychopaci są wśród nas, Kraków 2008.
• Sikora, J., Problem psychopatów w więzieniu, Warszawa 1958.
• Hare R.D., Hart S.D., Harpur T.J., Psychopathy and the DSM-IV criteria for antisocial personality disorder, Journal of Abnormal Psychology 100(3), 1991.
• Harpending H.C., Sobus J., Sociopathy as an adaptation, Ethology and Sociobiology 8(1), 1987.
• Hart S.D., Kropp P.R., Hare, R.D. Performance of male psychopaths following conditional release from prison, Journal of Consulting and Clinical Psychology 56(2), 1988.
• Heinrichs R.W., Frontal cerebral lesions and violent incidents in chronic neuropsychiatrie patients, Biological Psychiatry 25(2), 1989.
• Kiehl K.A. et al., Limbic abnormalities in affective processing by criminal psychopaths as revealed by functional magnetic resonance imaging, Biological Psychiatry 50(9), 2001.
• Laakso M.P. et al., Prefrontal volumes in habitually violent subjects with antisocial personality disorder and type 2 alcoholism, Psychiatry Research 114(2), 2002.
• Lapierre D., Braun C.M.J., Hodgins S., Ventral frontal deficits in psychopathy: Neuropsychological test findings, Neuropsychologia 33(2), 1995.
• Leszczyński J., Z problematyki karania psychopatów (głos w dyskusji), Palestra 1975, nr 11.
• Logothetis N.K., The neural basis of the blood–oxygen–level–dependent functional magnetic resonance imaging signal, Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences 357(1424), 2002.
• Ładoś S., Pozycja prawna oskarżonego z zaburzeniami psychicznymi, Warszawa 2013
• Łuniewski W., Niepoczytalność, [w:] Encyklopedja podręczna prawa karnego, t. 3, red. W. Makowski, Warszawa 1937.
• Łuniewski W., Zarys psychiatrii sądowej. Część ogólna, Warszawa 1950.
• Macmillan M., An Odd Kind of Fame: Stories of Phineas Gage, Mit Press, Cambridge 2002.
• Macpherson J., Mental affections; an introduction to the study of insanity, Macmillan 1899.
• Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938.
• Marek A., Prawo karne, Warszawa 2009.
• Michalska-Warias A., Prawnokarne znaczenie psychopatii, Palestra 2009, nr 9-10.
• Midgley M., The Ethical Primate: Humans, Freedom and Morality, Routledge 2002.
• Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, red. I. Friedrich-Michalska, B. Stachurska-Marcińczak, Warszawa 1997.
• Parker J., Phineas Gage: The Man with a Hole in His Head, Educators Publishing Service 2008.
• Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2012.
• Raine A. i in., Reduced prefrontal gray matter volume and reduced autonomic activity in antisocial personality disorder, Archives of General Psychiatry 57(2), 2000.
• Rejman G., Zasady odpowiedzialności karnej. Art. 8-21 KK. Komentarz, Warszawa 2009.
• Richell R.A. et al., Trust and distrust: the perception of trustworthiness of faces in psychopathic and non-psychopathic offenders, Personality and Individual Differences 38(8), 2005.
• Serin R.C., Peters R.D., Barbaree H.E., Predictors of psychopathy and release outcome in a criminal population, Psychological Assessment: A Journal of Consulting and Clinical Psychology 2(4), 1990.
• Sinnott-Armstrong W., Moral Psychology: The Neuroscience of Morality: Emotion, Brain Disorders, and Development, MIT Press, Cambridge 2008.
• Tancredi L., Hardwired Behavior: What Neuroscience Reveals about Morality, Cambridge University Press 2005.
• Verplaetse J., Localizing the Moral Sense: Neuroscience and the Search for the Cerebral Seat of Morality, 1800-1930, Springer 2009.
• Verplaetse J., Schrijver J.D., Vanneste S., The Moral Brain: Essays on the Evolutionary and Neuroscientific Aspects of Morality, Springer 2009.
• Waal de F., Primates and Philosophers: How Morality Evolved: How Morality Evolved, Princeton University Press 2009.
• Waal de F., The Bonobo and the Atheist: In Search of Humanism Among the Primates, W.W. Norton 2013.
• Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2009.
• Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2012.
• Yang Y. et al. Volume reduction in prefrontal gray matter in unsuccessful criminal psychopaths, Biological Psychiatry 57(10), 2005.
• Yang Y. et al., Prefrontal white matter in pathological liars, The British Journal of Psychiatry 187(4), 2005.
• Załuski W. Z., Ewolucyjna filozofia prawa, Warszawa 2009.
• Zoll A., [w:] G. Bogdan, Z. Ćwiąkalski, P. Kardas, J. Majewski, J. Raglewski, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks karny. Część ogólna., Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-116 k.k., red. A. Zoll, Warszawa 2007.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.3.12