Modyfikacje wzorów socjalizacyjnych w rodzinie w czasach nałogowych konsumentów

• Authors: Witold Wrzesień

Title variants

EN

Modifications of family patterns of socialisation in compulsory consumerist society

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na skutek przemian cywilizacyjno-kulturowych w ostatnich kilkudziesięciu latach w polskich rodzinach pojawiły się zmiany sposobów kształtowania rzeczywistości życia rodzinnego. Dzisiejszy zinfantylizowany kapitalizm konsumpcyjny bardziej podsyca, niż stara się gasić nastroje niejednoznaczności i elastyczności większości norm i wzorów, gdyż dzięki temu może maksymalizować sprzedaż-konsumpcję, na której się opiera, i promuje nowy typ bohatera – nałogowego konsumenta. Z tego też między innymi powodu procesy socjalizacji zaczynają współcześnie charakteryzować się cechami nowej (teraz pożądanej) niepomyślnej socjalizacji. W ramach socjalizacji pierwotnej nieudolnie realizowane modele życia rodzinnego wprowadzają zawirowania socjalizacyjno-wychowawcze skutecznie wykorzystywane przez dzieci, które zamiast uczyć się przestrzegania reguł, uczą się ich obchodzenia – przeważnie manipulacyjnego dryfowania pomiędzy różnymi wersjami tego samego lub różnych światów – gry własną, jeszcze kształtującą się tożsamością. Ta zdolność z kolei staje się kluczową dla współczesnych socjalizacji wtórnych, które aby móc podsycać cechy nałogowego konsumenta, oczekują możliwości płynnego przemieszczania się pomiędzy różnymi tożsamościami. Prezentowany artykuł jest próbą diagnozy zmian, które w trochę niezauważalny na co dzień sposób, wprowadziły istotne nowe jakości w rodzinie – podstawowej przestrzeni naszego życia.

EN

The recent civilisation and culture changes have modified the family life in Polish families. The contemporary infantilised consumerist capitalism enhances ambiguity and flexibility of norms and patterns of behaviour in everyday life. Thus, a sale-based consumerist capitalism develops and promotes a new type of hero – a compulsive consumer. This is, among others, the reason why new features of socialisation processes such as patterns of unsuccessful socialisation not only occur but seem to be desired. The ineptly implemented models of family life of earlier socialisation processes cause turmoil in the upbringing processes and children, instead of learning how to respect the rules, learn how to circumvent them. Children manipulate and effectively drift between different versions of the same or different worlds of everyday life – they play with their still forming identity. This ability, in turn, becomes crucial for modern secondary socialisation,which in order to enhance the features of compulsive consumer requires smooth shifting between different identities. The article is an attempt to diagnose the changes that have recently, in a rather insensible manner, brought in significant new qualities in the fundamental space of our life – the family.

Keywords

PL

rodzina; socjalizacja; kultura konsumpcyjnego kapitalizmu; relacje międzypokoleniowe w rodzinie

EN

family; socialisation; consumerist capitalism; family inter-generation relationships; family; socialisation; consumerist capitalism; family inter-generation relationships

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 76
• Issue: 3
• Pages: 261-280

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Witold Wrzesień

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Barber Benjamin R. (2008), Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli, tłum. Hanna Jankowska, Warszawa: Muza SA.
• Bauman Zygmunt (2011), Kultura w płynnej nowoczesności, Warszawa: Agora SA.
• Berger Peter L., Luckmann Thomas (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy, tłum. Józef Niżnik, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Berridge Kent C., Robinson Terry E. (1998), What is the role of dopamine in reward: hedonic impact, reward learning, or incentive salience?, Brain Research Reviews 28.
• CBOS (2012), Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany i realizowany model rodziny, Komunikat z badań, BS/61/2012, Warszawa.
• CBOS (2013), Wydatki rodziców na edukacje dzieci w roku szkolnym 2013/2014, Komunikat z badań, BS/151/2013, Warszawa.
• Drożak Jakub, Bryła Jadwiga (2005), Dopamina – nie tylko neuroprzekaźnik, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 59.
• Duch-Krzystoszek Danuta (2007), Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Giza-Poleszczuk Anna (2005), Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• GUS (2013), Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2013 r., Warszawa.
• Martin Bernice (1985), A Sociology of Contemporary Cultural Change, Oxford: Blackwell.
• McCann Truth Central (2013), Cała prawda o współczesnych mamach, www.nowymarketing.pl.
• Mead George Herbert (1975), Umysł, osobowość i społeczeństwo, Warszawa: PWN.
• Ivan F.Nye (1958), Family Relationships and Delinquent Behaviour, New York: John Wiley.
• Szlendak Tomasz (2010), Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: PWN.
• Sztompka Piotr (2003), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tillmann Klaus-Jurgen (2013), Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, Warszawa: PWN.
• Turner Victor (2010), Proces rytualny. Struktura i antystruktura, tłum. Ewa Dżurak, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Weinschenk Susan (2012), Why We're All Addicted to Texts, Twitter and Google, www.psychologytoday.com.
• Wiktor Jan W. (2004), Reklama – między perswazja a manipulacją. Etyczne kontrowersje wokół komunikacji marketingowej, [w:] Lechosław Garbarski (red.), Kontrowersje wokół marketingu w Polsce – tożsamość, etyka, przyszłość, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie.
• Wrzesień Witold (1996), Realizacja funkcji kontrolnej w rodzinach wielkomiejskich, Roczniki Socjologii Rodziny 8.
• Wrzesień Witold (2003), Jednostka – rodzina – pokolenie. Studium relacji międzypokoleniowych w rodzinie, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Wrzesień Witold (2009), Europejscy Poszukiwacze. Impresje na temat współczesnego pokolenia polskiej młodzieży, Warszawa: PWN.
• Wrzesień Witold (2013), Krótka historia młodzieżowej subkulturowości, Warszawa: PWN.
• Zaltman Gerald (2004), Jak myślą klienci. Podróż w głąb umysłu rynku, Poznań: Wydawnictwo Forum.
• Zięba Karolina (2004), Granice etycznych praktyk marketingowych w zakresie nowych form promocji, [w:] Lechosław Garbarski (red.), Kontrowersje wokół marketingu w Polsce – tożsamość, etyka, przyszłość, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie.
• Zweig Jason (2007), Your Money and Your Brain. How The New Science of Neuroeconomics Can Make You Rich, New York: Simon & Schuster.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2014.76.3.18