W kwestii legalnej definicji granic karnoprocesowego środka odwoławczego

• Authors: Katarzyna Sychta

Title variants

EN

The question of a legal definition of the limits of an appellate measure in criminal proceedings

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W modelach o zawężonym zakresie kontroli odwoławczej podstawowy czynnik wpływający na zakres rozpoznania sprawy stanowią granice środka odwoławczego. Ilość i rodzaj tworzących je elementów postrzegane są w sposób bardzo zróżnicowany. Rozwiązaniem kwestii wieloznaczności spornego pojęcia wydaje się art. 433 § 2 k.p.k. Zawartą w nim listę elementów podlegających obligatoryjnej kontroli w instancji odwoławczej traktuje się bowiem jako definicję granic środka odwoławczego zawierającą wyliczenie desygnatów tej nazwy. Zgodnie z treścią art. 433 § 2 k.p.k. elementami kontrolowanymi są jedynie zarzuty i wnioski odwoławcze, w wyliczeniu zabrakło natomiast niekwestionowanego składnika granic, jakim jest zakres zaskarżenia. Desygnaty elementów kontrolowanych nie tworzą więc pełnego zakresu nazwy definiowanej. Tym samym lista elementów kontrolowanych nie eliminuje wieloznaczności spornego pojęcia. Wyliczenie elementów kontrolowanych w instancji odwoławczej nie zawiera również zwrotów typowych dla definicji legalnej. W przepisach obowiązujących od 1 lipca 2015 r. zrezygnowano z posługiwania się spornym pojęciem, zastępując je kryterium wskazującym na kwestionowany fragment orzeczenia i uchybienia popełnione przez decydenta.  

EN

The limits of an appellate measure constitute a fundamental factor influencing the examination of a matter in models with a reduced scope of appellate control. The quantity and type of its constituents are interpreted in a highly diverse manner. Article 433 § 2 of the Code of Criminal Procedure (k.p.k.) appears to be a solution to the question of ambiguity of the said disputable notion. The elements contained therein that are subject to obligatory control in the appellate instance are treated as a definition of the limits of an appellate measure. As per Article 433 § 2 of k.p.k., the controlled elements comprise accusations and appellate motions, but the enumeration lacks an unquestionable constituent of the limits, which is the scope of appeal. A list of controlled elements is only a fragmentary list of designations of the limits of an appellate measures. Article 433 § 2 of k.p.k. does not eliminate the question of ambiguity of the disputable notion.  Likewise, the list of controlled elements does not include expressions typical for a legal definition. The legal provisions that have been in effect since 1 July 2015 do not include the disputable notion. It has been replaced by a criterion indicating the questioned extract of the judgment and default of the governing body.

Keywords

PL

karnoprocesowy środek odwoławczy; granica; elementy; zakres zaskarżenia; kierunek środka odwoławczego; lista kontrolowanych elementów skargi odwoławczej; kontrola orzeczenia w systemie apelacyjno-kasacyjnym; kontrola poza granicami skargi; definicja legalna

EN

appellate measure; limit; elements; scope of appellate control; list of controlled elements of an appeal; review of a decision; control beyond the limits of on appellate measure; legal definition; appellate measure; limit; elements; scope of appellate control; list of controlled elements of an appeal; review of a decision; control beyond the limits of on appellate measure; legal definition

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2015
• Volume: 77
• Issue: 4
• Pages: 161-172

Dates

published

2015-12-30

Contributors

author

Katarzyna Sychta

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Bachrach, A. (1959), System odwoławczy – procesowe i ustrojowe powiązania, Państwo i Prawo 14(7): 28-48.
• Bafia, J. (1964), Zmiana kwalifikacji prawnej czynu w procesie karnym, Warszawa.
• Bąkowski, T., Warylewski, J. (2003), Zasady techniki prawodawczej. Komentarz do rozporządzenia, Warszawa.
• Bielska-Brodziak, A. (2008), Kłopoty z definicjami legalnymi, [w:] Bogucki, O., Czepita, S. (red.), System prawny a porządek prawny, Szczecin: 159-174.
• Bielska-Brodziak, A. (2009), Interpretacja tekstu prawnego na podstawie orzecznictwa podatkowego, Warszawa.
• Bieńkowska, B., Kruszyński, P., Kulesza, C., Piszczek P., Pawelec S. (1998), Wykład prawa karnego procesowego, Białystok.
• Błachut, M., Gromski, W., Kaczor, J. (2008), Technika prawodawcza, Warszawa.
• Bojańczyk, A. (2010), O prawnej podstawie i procesowym zasięgu oddziaływania bezwzględnych przyczyn odwoławczych w procesie karnym (art. 439 § 1 K.p.k.). Głos w kwestii programu kontroli odwoławczej w sprawach o strukturze wielopodmiotowej, [w:] Hofmański, P. (red.), Węzłowe problemy procesu karnego, Warszawa: 936-962.
• Borkowski, C. (1984), Przyczynek do wykładni funkcjonalnej przepisu art. 389 K.p.k., Wojskowy Przegląd Prawniczy 3(152): 346-352.
• Bulsiewicz A., Jeż-Ludwichowska, M., Kala D., Osowska, D. (1999), Przebieg postępowania karnego, Toruń.
• Cieślak, M. (1960), Podstawowe pojęcia dotyczące rewizji według K.p.k., Palestra 9(33): 24-44 [= Cieślak, M., Podstawowe pojęcia dotyczące rewizji według K.p.k., [w:] Waltoś, S. (red.), Cieślak M., Dzieła wybrane, t. 4, Kraków:141-158].
• Cieślak, M. (2011), Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, [w:] Cieślak, M., Dzieła wybrane, t. 2, red. S. Waltoś, Kraków.
• Doda, Z. (1974), Jeszcze o modelu środków odwoławczych i „modelu” polemiki, Państwo i Prawo 36(1): 95-100.
• Doda, Z. (1967), Kilka uwag w związku z art. 386 K.p.k., Palestra 10-11(118-119): 27-36.
• Doda, Z. (1975), Konstrukcja granic środka odwoławczego w polskim prawie karnym procesowym, Krakowskie Studia Prawnicze 8: 49-85.
• Doda, Z. (1979), Uwagi na temat kierunku i granic środka odwoławczego w K.p.k., Palestra 4(256): 58-73.
• Fingas, M. (2010), W sprawie przekraczania granic podmiotowych środka odwoławczego w procesie karnym, część I, Palestra 7-8(631-632): 88-96.
• Fingas, M. (2010), W sprawie przekraczania granic podmiotowych środka odwoławczego w procesie karnym, część II, Palestra 9-10(633-634): 94-100.
• Fingas, M., Steinborn, S. (2015), Granice rozpoznania sprawy w instancji odwoławczej w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z dnia 27 września 2013 r. i 20 lutego 2015 r., [w:] Wiliński, p. (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, Warszawa: 473-497.
• Gaberle, A. (2000), Funkcje kontroli instancyjnej w procesie karnym (zagadnienia podstawowe), [w:] Gaberle, A., Waltoś, S. (red.), Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Zbigniewa Dody, Kraków: 23-46.
• Grajewski, J. (2001), Przebieg procesu karnego, Warszawa.
• Grajewski, J., Paprzycki, L.K., Płachta, M. (2003), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 425-673 K.p.k., t. 2, Kraków.
• Gregorewicz, J. (1962), Definicje w prawie i nauce prawa, Łódź.
• Grzegorczyk, T. (2000), Środki zaskarżenia w orzecznictwie Sądu Najwyższego w latach 1929-2000 (wybrane zagadnienia), Prokuratura i Prawo 10: 31-57.
• Grzegorczyk, T. (2014), Kodeks postępowania karnego, t. 1: Komentarz do art. 1-467, Warszawa.
• Grzegorczyk, T. (2014), Ku usprawnieniu postępowania apelacyjnego i szerszemu reformatoryjnemu orzekaniu przez sąd odwoławczy, [w:] Hofmański, P., Kardas, P., Wiliński, P. (red.), Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu, Warszawa: 141-156.
• Grzegorczyk, T., Tylman, J. (2011), Polskie postępowanie karne, Warszawa.
• Grzeszczyk, W (2007), Granice orzekania w postępowaniu odwoławczym na niekorzyść oskarżonego, Prokuratura i Prawo 10: 17-32.
• Grzeszczyk, W. (1995), Bezwzględne przyczyny odwoławcze w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Prokuratura i Prawo 4: 20-46.
• Grzeszczyk, W. (2003), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa.
• Hofmański, P., Sadzik, E. Zgryzek, K. (2011), Kodeks postępowania karnego, t. 2: Komentarz do artykułów 297-467, Warszawa.
• Hofmański, P., Zabłocki, S. (2014), Sprawność postępowania odwoławczego w świetle noweli do Kodeksu postępowania karnego z 27.9. 2013 r., [w:] Jędrzejewski, Z., Królikowski, M., Wiernikowski, Z., Żółtek, S. (red.), Między nauką a praktyką prawa karnego. Księga Jubileuszowa Profesora Lecha Gardockiego, Warszawa 2014: 103-110.
• Izydorczyk, J. (2004), Granice orzekania karnego sądu odwoławczego (na podstawie badań praktyki sądów okręgu łódzkiego), Studia Prawno-Ekonomiczne 69: 39-65.
• Izydorczyk, J. (2004), Pojęcie granic orzekania sądu odwoławczego w procesie karnym, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridicia 67: 209-218.
• Izydorczyk, J. (2010), Granice orzekania sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej, Łódź.
• Jagiełłowicz, Ł., Wiśniewski, Ł. (2015), Reformatoryjne orzekanie przez sąd odwoławczy w nowym modelu procesu karnego w świetle genezy reguł ne peius, [w:] Rogacka-Rzewnicka, M., Gajewka-Kraczkowska, H., Bieńkowska, B.T. (red.), Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga Jubileuszowa Profesora Piotra Kruszyńskiego, Warszawa: 171-183.
• Kaftal, A. (1970), O granicach i kierunku środka odwoławczego w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, Palestra 3(147): 35-49.
• Kaftal, A. (1972), System środków odwoławczych w polskim procesie karnym (Rozważania modelowe), Warszawa.
• Klejnowska, M. (2008), Ograniczenia sądu odwoławczego orzekającego w sprawie karnej po wniesieniu środka odwoławczego, Rzeszów.
• Kmiecik, R. (2007), Wadliwe czynności biegłego jako przeszkoda w utrzymaniu wyroku w mocy (art. 440 K.p.k.), [w:] Nowikowski, I. (red.), Problemy stosowania prawa sądowego. Księga ofiarowana profesorowi Edwardowi Skrętowiczowi, Lublin: 298-302.
• Kociubiński, W. (1997), Zakres orzekania sądu odwoławczego w nowym kodeksie postępowania karnego, Przegląd Sądowy 11-12: 36-47.
• Kociubiński, W. (2014), Zakres orzekania sądu odwoławczego w świetle ustawy z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy ‒ Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Wrocławskie Studia Sądowe 1(10): 26-46.
• Koper, R., Marszał, K., Netczuk, R., Sychta, K., Zagrodnik J., Zgryzek, K. (2012), Proces karny. Przebieg postępowania, Katowice.
• Kotarbiński, T. (1986), Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa.
• Kruszyński, P. (2009), Kilka refleksji na temat art. 440 K.p.k., [w:] Skorupka, J. (red.), Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa profesor Zofii Świdy, Warszawa: 573-581.
• Kwietniewska, M. (2006), Zmiana kwalifikacji prawnej czynu w postępowaniu odwoławczym (art. 455 k.p.k.), Państwo i Prawo 61(4): s. 90-98.
• Malec, A. (2000), Zarys teorii definicji prawniczej, Warszawa.
• Marszał, K. (1975), Problem granic środka odwoławczego w polskim procesie karnym, Problemy Prawa Karnego 1(113): 67-76.
• Marszał, K. (1978), Zasadnicze problemy postępowania odwoławczego w polskim procesie karnym de lege lata i de lege ferenda, Studia Iuridicia Silesiana 247: 121-133.
• Marszał, K. (1987), Zakres orzekania sądu rewizyjnego w razie zaskarżenia wyroku na niekorzyść oskarżonego, Nowe Prawo 9(483): 15-33.
• Marszał, K. (1988), Granice środka odwoławczego w polskim procesie karnym, Problemy Prawa Karnego 14(961): 28-40.
• Marszał, K. (1989), Zmiana kwalifikacji prawnej czynu w postępowaniu rewizyjnym, Problemy Prawa Karnego 15(1020): 38-47.
• Marszał, K. (1997), System apelacyjno-kasacyjny w polskim procesie karnym, [w:] Wybrane zagadnienia procedury karnej. Księga ku czci Profesora Andrzeja Murzynowskiego, Studia Iuridicia 33: 163-172.
• Marszał, K. (2000), Zasadnicze składniki granic środka odwoławczego w procesie karnym, [w:] Gaberle, A., Waltoś, S. (red.), Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Zbigniewa Dody, Kraków: 47-56.
• Marszał, K. (2004), Znaczenie granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów w postępowaniu odwoławczym w sprawach karnych, Problemy Prawa Karnego 25(2264): 106-120.
• Marszał, K. (2013), Jeszcze w sprawie pojęcia granic środka odwoławczego w procesie karnym, [w:] Cieślak, W., Steinborn, S. (red.), Profesor Marian Cieślak – osoba, dzieło, kontynuacje, Warszawa: 942-952.
• Mendys, W. (1976), Funkcje zarzutów odwoławczych w konstrukcji granic środka odwoławczego wedle K.p.k., Nowe Prawo 12(366): 1672-1678.
• Mendys, W. (1979), W sprawie kierunku i granic środka odwoławczego wedle K.p.k., Palestra 4(256): 49-58.
• Mioduski, K. (1968), Model postępowania rewizyjnego w polskim procesie karnym, Państwo i Prawo 23(8-9): 293-303.
• Mirek, P. (2014), Nowy model postepowania dowodowego przed sądem II instancji ‒ aspekty praktyczne nowelizacji art. 452, Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 2(12): 48-56.
• Muras, Z. (2004), Bezwzględne przyczyny odwoławcze, Toruń.
• Muras, Z. (2004), Postępowanie odwoławcze w procesie karnym. Artykuły 425-467 K.p.k. Komentarz, Warszawa.
• Patryas, W. (1997), Definiowanie pojęć prawnych, Poznań.
• Pawłowski, T. (1977), Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Pratkowiecki, P. (2008), Kierunek środka odwoławczego wniesionego w sprawie karnej, Przegląd Sądowy 7-8: 155-163.
• Prusak, F. (1970), Podstawy rewizji w procesie karnym, Warszawa.
• Prusak, F. (1999), Komentarz do Kodeksu postępowania karnego, t. 2, Warszawa.
• Rogacka-Rzewnicka, M. (1999), Apelacyjny model kontroli odwoławczej, [w:] Kruszyński, P. (red.), Nowe uregulowania prawne w Kodeksie postępowania karnego z 1997 r., Warszawa: 351-405.
• Rogacka-Rzewnicka, M. (2001), Kasacja w polskim procesie karnym, Warszawa.
• Rogoziński, P. (2011), Kilka uwag o stosowaniu art. 440 K.p.k. w toku rozpoznawania zażaleń na postanowienia i zarządzenia, [w:] Przyborowska-Klimczak, A., Taracha, A. (red.), Iudicium et scientia. Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika, Warszawa: 457-482.
• Sakowicz, A. (2015), Postępowanie dowodowe w postępowaniu apelacyjnym. Zarys problematyki, [w:] Wiliński, P. (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, Warszawa: 452-474.
• Stachowiak, S., Wiliński, P., Janusz-Pohl, B. (2009), Zmiana kwalifikacji prawnej w toku postępowania karnego, [w:] Ćwiąkalski, Z., Artymiak, G. (red.), Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego w świetle kodyfikacji karnych z 1997 roku i propozycje ich zmian, Warszawa: 108-137.
• Steinborn, S. (2003), Orzekanie przez sąd odwoławczy niezależnie od kierunku środka odwoławczego, [w:] Płachta, M. (red.), Aktualne problemy prawa i procesu karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Janowi Grajewskiemu, Gdańskie Studia Prawnicze 11: 323-340.
• Steinborn, S. (2011), O paradoksach i dobrodziejstwach zmiany lub uchylenia orzeczenia na rzecz współoskarżonych wskutek uwzględnienia cudzego środka odwoławczego (art. 435 K.p.k.), [w:] Przyborowska-Klimczak, A., Taracha, A. (red.), Iudicium et scientia. Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika, Warszawa: 483-503.
• Steinborn, S. (2013), O zakresie orzekania poza granicami środka odwoławczego w świetle zasad i tendencji rozwojowych współczesnego procesu karnego (uwagi de lege ferenda), [w:] Grzegorczyk, T., Izydorczyk, J., Olszewski, R. (red.), Z problematyki funkcji procesu karnego, Warszawa: 552-567.
• Steinborn, S. (2015), Kształtowanie się granic rozpoznania sprawy w instancji odwoławczej w procesie karnym w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z dnia 27 września 2013 r. i 20 lutego 2015 r., [w:] Kala, D., Zgoliński, I. (red.), Problemy reformy prawa karnego materialnego i procesowego, Warszawa: 217-234.
• Świecki, D. (2014), Reformatoryjne orzekanie w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, Przegląd Sądowy 10: 7-17.
• Świecki, D. (2014), Zarzut jako składnik środka zaskarżenia, [w:] Hofmański, P., Kardas, P., Wiliński, P. (red.), Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu, Warszawa: 561-572.
• Świecki, D. (2015), Apelacja obrońcy i pełnomocnika po zmianach, [w:] Wiliński, P. (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, Warszawa: 436-541.
• Waltoś, S. (1996), Proces karny. Zarys systemu, Warszawa.
• Wierczyński, G. (2010), Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa.
• Wronkowska, S., Zieliński, M. (2004), Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa.
• Wronkowska, S., Zieliński, M. (993), Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych, Warszawa.
• Zabłocki, S. (1997), O niektórych zmianach wprowadzonych przez nowy kodeks postępowania karnego w zakresie postępowania odwoławczego, Przegląd Sądowy 11-12: 3-35.
• Zabłocki, S. (1999), Postępowanie odwoławcze, kasacyjne i wznowieniowe w procesie karnym, Warszawa.
• Zabłocki, S. (2015), Między reformatoryjnością a kasatoryjnością, między apelacyjnością a rewizyjnością ‒ ku jakiemu modelowi zmierza postępowanie odwoławcze po zmianach kodeksowych z lat 2013-2015, [w:] Wiliński, P. (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, Warszawa: 416-435.
• Zachuta, A. (2006), Skorzystanie z cudzej skargi odwoławczej – art. 435 K.p.k., Prokuratura i Prawo 11: 135-139.
• Zieliński, M. (1998), Wyznaczniki reguł wykładni prawa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 60(3-4): 1-20.
• Ziembiński, Z. (1956), O zwrotach definicyjnych w ustawodawstwie PRL, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zeszyt Specjalny, Poznań.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2015.77.4.13