„Domniemanie winy” w prawie karnym materialnym a procesowe domniemanie niewinności

• Authors: Andrzej Jezusek

Title variants

EN

‘Presumption of quilt’ in substantive criminal law and the procedural presumption of innocence

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem opracowania jest „domniemanie winy” w prawie karnym. Termin „wina” w prawie karnym materialnym ma odmienne znaczenie niż w prawie procesowym. Jednakże domniemanie prawnokarnej winy nie może prowadzić do naruszenia zasady domniemania niewinności ‒ musi ono być konstruowane jako domniemanie faktyczne spełniające wymogi określone w art. 7 k.p.k., czyli jako dowód pośredni. Dlatego także brak podstaw do twierdzenia, że w prawie karnym ustanowiono zasadę domniemania winy. Negatywne ujęcie przesłanki zawinienia odzwierciedla przekonanie ustawodawcy o generalnej zdolności człowieka do autodetermiancji swojego zachowania. Stąd można więc mówić jedynie o domniemaniu, założeniu, przyjętym przez ustawodawcę, które wyjaśnia sposób skonstruowania przepisu.

EN

The article elaborates on ‘presumption of guilt.’ The term ‘guilt’ has different meanings in substantive criminal law and procedural criminal law. However, the presumption of guilt in substantive criminal law ought not lead to a violation of the procedural presumption of innocence. Therefore, it shall be understood as a presumption of fact which must meet all the requirements referred to in Article 7 of the Code of Criminal Procedure or, in other words, be regarded as indirect evidence. For this reason, there is no legal basis to contend that the presumption of guilt rule has been established under substantive criminal law. Negative conceptualisation of guilt in the Penal Code is an expression of legislator’s conviction that human beings are generally able to control their conducts. So we can only talk about a presumption, a premise adopted by legislature, which explains the construction of the provision analysed.

Keywords

PL

domniemanie winy; domniemanie niewinności; domniemanie faktyczne; dowód pośredni

EN

presumption of guilt; presumption of innocence; presumption of fact; indirect evidence; presumption of guilt; presumption of innocence; presumption of fact; indirect evidence

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2016
• Volume: 78
• Issue: 2
• Pages: 175-187

Dates

published

2016-06-27

Contributors

author

Andrzej Jezusek

References

• Cieślak, M. (2011), Polska procedura karna w: Marian Cieślak. Dzieła wybrane, t. 2, red. Waltoś, S., Kraków.
• Cieślak, M. (1955), Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, t. 1, Warszawa.
• Daszkiewicz, W. (1944), Proces karny, Warszawa-Poznań.
• Gaberle, A. (2010), Dowody w sądowym procesie karnym. Teoria i praktyka, Warszawa.
• Gardocki, L. (2008), Prawo karne, Warszawa.
• Grzegorczyk, T., Tylman, J. (1998), Polskie postępowanie karne, Warszawa.
• Kaczmarek, T. (2005), Spory wokół pojęcia winy, [w:] Leszczyński, L., Skrętowicz, E., Hołda, Z. (red.), W kręgu teorii i praktyki prawa karnego: księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin: 175-195.
• Kruszyński, P., Pawelec, S. (2014), Zasada domniemania niewinności, [w:] System prawa karnego procesowego, t. 2: Zasady procesu karnego, cz. 2, red. P. Wiliński, Warszawa: 1568-1643.
• Kruszyński, P. (1983), Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa.
• Lachowski, J. (2013), [w:] System prawa karnego. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa: 610-679.
• Morawski, L. (1981), Domniemania a dowody prawnicze, Toruń.
• Murzynowski, A. (1994), Istota i zasady procesu karnego, Warszawa.
• Nowacki, J. (1976), Domniemania prawne, Katowice.
• Nelken, J. (1970), Domniemania w procesie karnym, Nowe Prawo 70(11).
• Nelken, J. (1970), Dowód poszlakowy w procesie karnym, Warszawa: 1590-1607.
• Patryas, W. (2011), Próba wyjaśnienia domniemań prawnych, Poznań.
• Piasecki, K., Marciniak, A. (red.), (2014), Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Warszawa.
• Świecki, D. (2009), Wina w prawie karnym materialnym i procesowym, Prokuratura i Prawo 11-12: 5-14.
• Tęcza-Paciorek, A. (2012), Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.
• Wróbel, W. (2006), O domniemaniach w zakresie przesłanek odpowiedzialności karnej, Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ 96: 245-254.
• Wróbel, W. (2007), O dwóch aspektach konstytucyjnej zasady domniemania niewinności, [w:] Krajewski, K. (red.), Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, Warszawa-Kraków: 323-334.
• Wróbel, W., Zoll, A. (2013), Polskie prawo karne, Kraków.
• Wróbel, W. (2006), Wina i zawinienie a strona podmiotowa czynu zabronionego, czyli o potrzebie posługiwania się w prawie karnym pojęciem winy umyślnej i nieumyślnej, [w:] Giezek, J. (red.), Przestępstwo kara polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, Kraków: 657-681.
• Wróblewski, J. (1973), Domniemania w prawie – problematyka teoretyczna, Studia Prawno-Ekonomiczne 73(X): 7-36.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2016.78.2.15