Co się dzieje? Między utopią populizmu a poszukiwaniem nowej umowy społecznej

• Authors: Rafał Drozdowski

Title variants

EN

What is happening? Between utopian populism and the search for a new social contract

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pierwsza część artykułu jest próbą identyfikacji najważniejszych strukturalnych przyczyn „zwrotu populistycznego”. Kluczowa z nich to załamanie się umowy społecznej, której rdzeniem był model opiekuńczego państwa dobrobytu. Druga część artykułu prezentuje reakcje – zarówno rządzonych, jak i rządzących – na tendencje odpowiedzialne za obecny kryzys zaufania politycznego. Strona społeczna oczekuje od rządzących „polityki konkretów”. Ale też staje się coraz bardziej antyestablishmentowa, antysystemowa i coraz bardziej odwrócona od niepewnej przyszłości. Z kolei rządzący przyjmują postawę wyczekiwania albo podążają w kierunku demokracji nieliberalnej. W trzeciej części artykułu podjęta została próba naszkicowania najważniejszych punktów nowej umowy społecznej, za jakie uznano (1) gwarancje bezpieczeństwa statusowego i godnościowego, (2) większe niż dotąd oparcie mechanizmów na merytokracji i demokracji deliberatywnej oraz (3) edukację do podmiotowości, emancypacji i autonomii.

EN

The first part of this article is an attempt to identify the main structural reasons for the ‘populist turn’. Of them the key one was the collapse of the social contract the core of which was a model of a welfare state. In the second part, the reactions to the tendencies responsible for the current crisis of political confidence in those who govern and of those being governed are presented. The social side expects from the governors a ‘policy of concrete solutions’. At the same time, the attitudes of those who are governed become increasingly anti-establishment, anti-system and are generally and steadily turning away from the uncertain future. Those who govern, on the other hand, adopt expectancy attitudes or are heading towards non-liberal democracy. In the third part of this article, an attempt is made to outline the main provisions of the social contract, which have been considered to be (i) guarantees of the security of the status and dignity, (ii) a greater than before reliance on meritocracy and deliberative democracy, and (iii) education to subjectivity, emancipation and autonomy.

Keywords

PL

populizm; zwrot populistyczny; kryzys demokracji liberalnej; demokracja nieliberalna; umowa społeczna

EN

populism; populist turn; crisis of liberal democracy; non-liberal democracy; social contract; populism; populist turn; crisis of liberal democracy; non-liberal democracy; social contract

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: 79
• Issue: 2
• Pages: 11-24

Dates

published

2017-06-30

Contributors

author

Rafał Drozdowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Appadurai, A. (2009), Strach przed mniejszościami. Esej o geografii gniewu, WN PWN, Warszawa.
• Bauman, Z. (2004), Życie na przemiał, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Bauman, Z. (2017), Retrotopia, Wiley.
• Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (1994), Riskante Freiheiten – Individualisierung in modernen Gesellschaften, Suhrkamp Verlag, Berlin.
• Castells, M. (2013), Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, WN PWN, Warszawa.
• Czyżewski, M., Dunin, K., Piotrowski, A. (1991), Cudze problemy O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, OBS, Warszawa.
• Drozdowski, R., Frąckowiak, M. (2015), Smutek konkretu, [w:] Smutek konkretu. Materializacja idei/ dziury w całym, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa.
• Giddens, A. (2001), Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, WN PWN, Warszawa.
• Habermas, J. (2009), Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej, WN PWN, Warszawa.
• Honneth, A., Fraser, N. (2005), Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna, WN DSWE TWP, Wrocław.
• Ionescu, G., Gellner, E. (1969), Introduction, [w:] Ionescu, G., Gellner, E. (eds.), Populism: Its Meaning and National Characteristics, Wendelfeld & Nicolson, London.
• Karłowicz, D. (2016), Lud stracił wpływ na politykę, Rzeczpospolita z 13–15 sierpnia 2016.
• Krajewski, M. (2017), Incydentologia, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
• Krajewski, M. (red.), (2014), Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa.
• Marody, M. (1988), Sens zbiorowy a stabilność i zmiana ładu społecznego, [w:] Rychard, A., Sułek, A. (red.), Legitymacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, PTS, UW, Warszawa.
• Modrzyk, A. (2013), Pomiędzy normatywizmem a realizmem. Od teorii uznania Axela Honnetha do radykalnie refleksyjnej krytyki społecznej, Korporacja Ha!art, Kraków.
• Mouffe, Ch. (2015), Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie, Krytyka Polityczna, Warszawa.
• Narojek, W. (1991), Socjalistyczne „welfare state”: studium z psychologii społecznej Polski Ludowej, WN PWN, Warszawa.
• Pańków, I. (2017), Przyszedł czas odwetu, Newsweek 15.
• Pluciński, P. (2011), Decyzjonizm zamiast debaty? O przeciwstawnych wzorach działania w sferze publicznej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 73(4): 197–213.
• Rifkin, J. (2001), Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Taylor, Ch. (1996), Etyka autentyczności, Znak, Kraków.
• Urbański, J. (2015), Prekariat i nowa walka klas, Książka i Prasa, Warszawa.
• Wójcik, Ł. (2014), Demony demokratury, Polityka 30.
• Zakaria, F. (2003), The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad, W.W. Norton & Company, New York–London.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.2.2