Idea społecznej odpowiedzialności biznesu w kontekście racjonalności instrumentalnej i koherencyjnej

• Authors: Michał Litwiński

Title variants

EN

The idea of corporate social responsibility regarding instrumental and coherent models of rationality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Idea społecznej odpowiedzialności biznesu zyskuje współcześnie coraz większą popularność. Wskazuje się jednak, że nie wszystkie organizacje, których działania wpisują się w ten nurt, kierują się chęcią realizacji wartości społecznej w sposób bezinteresowny. Dlatego też autor opracowania podejmuje problem prawdziwych motywacji przedsiębiorstw, które promują się jako społecznie odpowiedzialne. Celem artykułu jest uzasadnienie tezy, że działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są w coraz większym stopniu instrumentalizowane. Osiągnięciu celu opracowania służy analiza literatury przedmiotu oraz przegląd badań odnoszących się do działań społecznie zaangażowanych współczesnych przedsiębiorstw. Rozważania zostały przy tym osadzone w kontekście dwóch modeli racjonalności: instrumentalnego i koherencyjnego. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, że instrumentalizacja idei CSR (ang. corporate social responsiblity) stanowi coraz częstsze zjawisko. W kontekście stosowania idei CSR jest to równoznaczne z jej porzuceniem ze względu na zmniejszenie jej skuteczności jako narzędzia budowy przewagi konkurencyjnej (z uwagi na coraz częstsze wykorzystanie).

EN

The growing competition among enterprises makes them realise two basic values: economic (profit maximisation) and social (satisfying of stakeholders’ needs). The idea of Corporate Social Responsibility (CSR) is also spreading. However, not all organisations that engage in such activities do this selflessly. The aim of the article is to verify the assumption that the activity in CSR is often instrumental. To achieve this goal the author carried out a complex analysis of the literature and in the activity of companies that engage in the social sphere. The deliberations were based on two models of rationality: instrumental and coherent. The results indicate that CSR instrumentalisation is an expression of tendency, observed in western culture, that regards the increase in instrumental rationality at the expense of a coherent model. The consequence is a gradual termination of development opportunities in the western civilisation.

Keywords

PL

społeczna odpowiedzialność biznesu; racjonalność instrumentalna; racjonalność koherencyjna

EN

corporate social responsibility; instrumental rationality; coherent rationality; corporate social responsibility; instrumental rationality; coherent rationality

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: 79
• Issue: 3
• Pages: 205-212

Dates

published

2017-09-29

Contributors

author

Michał Litwiński

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

References

• Attig, N., El Ghoul, S., Guedhami, O., Suh, J. (2013), Corporate social responsibility and credit ratings, Journal of Business Ethics 117(4): 679-694.
• Baden, D., Harwood, I. (2013), Terminology matters: a critical exploration of corporate social responsibility terms, Journal of Business Ethics 116(3): 615-627.
• Balmer, J., Powell, S., Greyser, S. (2011), Explicating ethical corporate marketing. insights from the BP Deepwater horizon catastrophe: the ethical brand that exploded and then imploded, Journal of Business Ethics 102(1): 1-14.
• Baran, G. (2010), Motywacja do podejmowania społecznie odpowiedzialnych działań w sektorze MŚP, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Kraków [dostęp: 14. 06. 2017].
• Barnett, M., Salomon, R. (2012), Does it pay to be really good? addressing the shape of the relationship between social and financial performance, Strategic Management Journal 33(11): 1304-1320.
• Blanco, B., Guillamon-Saorin, E., Guiral, A. (2013), Do non-socially responsible companies achieve legitimacy through socially responsible actions? The mediating effect of innovation, Journal of Business Ethics 117(1): 67-83.
• Brooks, S. (2010), CSR and the straitjacket of economic rationality, The International Journal of Sociology and Social Policy 11(12): 604-617.
• Carroll, A., Buchholtz, A. (2003), Business and Society. Ethics and Stakeholder Management, Thompson Learning, South-Western College, Mason.
• Defourny J., Develtere P. (2006), Ekonomia społeczna: ogólnoświatowy trzeci sektor, tłum. J. Wygnański, [w:] Defourny J., Develtere P. (red.), Trzeci sektor dla zaawansowanych. Współczesne teorie trzeciego sektora – wybór tekstów, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa: 15-42.
• European Commission (2001), Promoting a European framework for corporate social responsibility. Green Paper, Brussels.
• Flis, A. (2012), Cechy konstytutywne kultury europejskiej, The Polish Journal of the Arts and Culture 3(3): 77-99.
• Gellner, E. (1985), Relativism and the Social Sciences, Cambridge University Press, Cambridge.
• Hull, C., Rothenberg, S. (2008), Firm performance: the interactions of corporate social performance with innovation and industry differentiation, Strategic Management Journal 29: 781-789.
• Jensen, M., Meckling, W. (1994), The nature of man, Journal of Applied Corporate Finance 7(1): 4-19.
• Kelly, T. (2003), Epistemic rationality as instrumental rationality: a critique, Philosophy and Phenomenological Research 66(3): 612-640.
• Kotler, P., Lee, N. (2005), Corporate social responsibility: doing the most good for your company and your cause, Wiley, New York.
• Mishra, S., Modi, S. (2013), Positive and negative corporate social responsibility, financial leverage, and idiosyncratic risk, Journal of Business Ethics 117(2): 431-448.
• Mroziewski, M. (2011), Koncepcja wartościowania działań kierowniczych z zastosowaniem metody dystansowej, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego 25: 499-511.
• Nida-Rumelin, J. (2000), Rationality: Coherence and structure, [w:] Nida-Rumelin, J., Spohn, W. (red.), Rationality, Rules, and Structure, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht: 1-16.
• Oikonomou, I., Brooks, C., Pavelin, S. (2012), The impact of corporate social performance on financial risk and utility: a longitudinal analysis, Financial Management 41(2): 483-515.
• Orlitzky, M., Schmidt, F., Rynes, S. (2003), Corporate social and financial performance: a meta-analysis, Organizational Studies 24(3): 430-441.
• Palazzo, G., Richter, U. (2005), CSR business as usual? The case of the tobacco industry, Journal of Business Ethics 61(4): 387-401.
• Parkes, C., Scully, J., Anson, S. (2010), CSR and the “undeserving”: a role for the state, civil society and business?, International Journal of Sociology and Social Policy 30(11/12): 697-708.
• Petersen, H., Vredenburg, H. (2009), Morals or economics? institutional investor preferences for corporate social responsibility, Journal of Business Ethics 90(1): 1-14.
• Rok, B. (2004), Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.3.16