Czy potrzebne są zmiany w konstytucyjnej karcie praw?

• Authors: Zdzisław Kędzia

Title variants

EN

Do we need to revise the constitutional charter of rights?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy potrzebna jest rewizja karty praw jednostki zamieszczonej w Konstytucji RP z 1997 r. Punktem wyjścia są rozważania na temat aktualności ustawy zasadniczej z perspektywy dwudziestu lat jej obowiązywania. Ich konkluzją jest stwierdzenie, że Konstytucja RP spełnia kryteria nowoczesnego konstytucjonalizmu, na którym opierają się ustroje państw demokratycznych. Reforma polegająca na gruntownej rewizji obowiązującej konstytucji lub na zastąpieniu jej przez nową ustawę zasadniczą wymagałaby uzasadnienia poprzez spełnienie warunków „momentu konstytucyjnego”, tak jak to pojęcie rozumie Bruce Ackerman. Rozważania poświęcone konstytucyjnej karcie praw skupiają się na ocenie wypełnienia przez nią kryteriów, które kierowały pracami nad jej redakcją, a mianowicie: adekwatności do dominujących w społeczeństwie ocen relacji między jednostką a wspólnotą; zgodności z międzynarodowymi standardami praw człowieka; uniwersalności treści; jurydyczności. Prowadzą one do wniosku, że karta praw zawarta w Konstytucji RP stanowi przykład nowoczesnej regulacji sytuacji prawnej jednostki, zgodnej z wymogami współczesnego konstytucjonalizmu. Ta generalna ocena nie oznacza jednak braku celowości rozważań nad możliwością czy potrzebą optymalizacji szczegółowych rozwiązań, które mogłyby zostać dokonane w ramach nowelizacji konstytucji, gdy ta okaże się niezbędna. Teza ta jest zilustrowana wybranym przykładami.

EN

The article seeks to answer the question whether it is necessary to revise the charter of rights of an individual included in the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The starting point is the reflection on the topicality of the Basic Law from the perspective of 20 years of its applicability. The conclusion is that the Constitution meets the criteria of modern constitutionalism uponwhich the systems of democratic states are based. The reform consisting in a thorough revision of the existing Constitution or in replacing it with a new basic law would have to be justified by the fulfilment of the ‘constitutional moment’ conditions, in line with Bruce Ackerman’s understanding of the term. The discussion devoted to the constitutional charter of rights focuses on theassessment of how the fundamental rights charter fulfils the criteria which guided its drafting, namely: the adequacy to the assessment of the relationship between the individual and the community that prevails in society; the compliance with international human rights standards; theuniversality of content; the jurisprudence. They lead to the conclusion that the charter of rights contained in the Constitution is an example of a modern regulation of the legal situation of an individual, consistent with the requirements of contemporary constitutionalism. However, this general assessment does not mean that it is pointless to consider the possibility or the need to refine the detailed solutions, or supplement the list charter, that could be made within the framework of the revision of the Constitution when this proves necessary. This thesis is illustrated with selected examples.

Keywords

PL

konstytucja; demokracja; niezależność sądów i niezawisłość sędziów; kontrola konstytucyjności prawa; reforma konstytucyjna; moment konstytucyjny; kryzys konstytucyjny; prawa człowieka i obywatela; konstytucyjna karta praw

EN

constitution; democracy; independence of the judiciary and independence of judges; control of constitutionality of the law; constitutional reform; constitutional moment; constitutional crisis; human and civil rights; constitution; democracy; independence of the judiciary and independence of judges; control of constitutionality of the law; constitutional reform; constitutional moment; constitutional crisis; human and civil rights

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2018
• Volume: 80
• Issue: 1
• Pages: 61-80

Dates

published

2018-03-29

Contributors

author

Zdzisław Kędzia

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2018.80.1.7