W poszukiwaniu środków ochrony prawnej małoletniego spadkobiercy przed mimowolnym przyjęciem spadku

• Authors: Tomasz Jasiakiewicz

Title variants

EN

In search of legal measures protecting a minor heir from the involuntary acceptance of succession

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Według dominującego poglądu bieg terminu na przyjęcie lub odrzucenie spadku (art. 1015 § 1 k.c.) wymaga modyfikacji w przypadku złożenia przez rodziców wniosku o udzielenie zezwolenia na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego (art. 101 § 3 k.r.o.). Istnieje ryzyko, że sąd udzieli zezwolenia już po upływie terminu zawitego i małoletni utraci prawo do odrzucenia spadku. Aby tego uniknąć, do biegu terminu na przyjęcie lub odrzucenie spadku w drodze analogia legis stosuje się przepisy o przedawnieniu względnie przepisy o transmisji. W artykule wykazano, że art. 1015 § 1 k.c. nie jest dotknięty luką konstrukcyjną, a więc brak jest przesłanek dla stosowania analogia legis. Termin bowiem może zostać zachowany, jeżeli rodzice w czasie jego biegu złożą w sądzie wniosek o odebranie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jeżeli tego nie uczynili i termin upłynął, istnieje możliwość uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w terminie z uwagi na błąd co do prawa (art. 1019 k.c.).

EN

According to the prevailing opinion, the period of time allowed for the acceptance or rejection of succession (Article 1015 para. 1 of the Civil Code) requires modification when the parents submit to the court a motion to be granted the permission to reject succession on a minor’s behalf (Article 101 para. 3 of the Family and Guardianship Code). There is a risk the Court may grant its permission after the lapse of the strict time limit and the minor would lose his or her right to reject the succession. To avoid such a situation, in the way of analogia legis, the provisions on limitation of claims or the provisions on transmission are applied to the period of the time allowed for acceptance or rejection of succession. The paper proves that Article 1015 para. 1 of the Civil Code is not burdened with the constructional loophole, therefore there are no reasons for applying analogia legis. The time limit may be preserved if the parents submit a motion to make the declaration to reject succession to the court. If they fail to do so and the time limit has lapsed, it is possible to avoid the legal consequences of a lack of declaration to reject succession in the time limit due to an error of law (Article 1019 of the Civil Code).

Keywords

PL

prawo spadkowe; czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka; termin na odrzucenie spadku; odrzucenie spadku przez małoletniego; zezwolenie na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego; wniosek o odebranie przez sąd oświadczenia o odrzuceniu spadku; uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie z uwagi na błąd co do prawa; analogia legis

EN

succession law; acts exceeding the scope of ordinary management of the child’s property; time limit to reject succession; rejection of succession by a minor heir; permission to reject succession on a minor’s behalf; motion for the court to accept the declaration to reject succession; avoiding the legal consequences of a lack of declaration to reject succession in the time limit due to the error of law; analogia legis; succession law; acts exceeding the scope of ordinary management of the child’s property; time limit to reject succession; rejection of succession by a minor heir; permission to reject succession on a minor’s behalf; motion for the court to accept the declaration to reject succession; avoiding the legal consequences of a lack of declaration to reject succession in the time limit due to the error of law; analogia legis

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2019
• Volume: 81
• Issue: 4
• Pages: 125-137

Dates

published

2019-12-27

Contributors

author

Tomasz Jasiakiewicz

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000-0003-4679-0442

References

• Borysiak, W. (2019a). Komentarz do art. 1012 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 4A: Spadki. Warszawa: 974–991.
• Borysiak, W. (2019b). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 4A: Spadki. Warszawa: 996–1014.
• Borysiak, W. (2019c). Komentarz do art. 1019 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 4A: Spadki. Warszawa: 1039–1063.
• Gromek, K. (2018). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: 849–860.
• Gajda, J. (2018). Komentarz do art. 101 k.r.o., [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: 819–825.
• Głowacz, J. (2018). Wykonawca testamentu w prawie polskim na tle porównawczym. Poznań.
• Grzegorczyk, P. (2016). Komentarz do art. 176 k.p.c., [w:] T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom 1: Postępowanie rozpoznawcze. Warszawa: 961–964.
• Jasiakiewicz, T. (2013). Uchylenie się od skutków złożonego pod wpływem błędu oświadczenia woli o przyjęciu spadku a odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe. Przegląd Prawa Handlowego 9(253): 42–46.
• Justyński, T. (2019). Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2013 r., P 56/11. Orzecznictwo Sądów Polskich 3: 3–13.
• Kabza, E. (2010). Problem stosowania analogii w prawie cywilnym. Forum Prawnicze 1(1): 44–65.
• Konińska, B. (2014). Upływ terminu do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego. Rejent 9(281): 59–74.
• Kosik, J. (1986). Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, [w:] J.S. Piątowski (red.), System prawa cywilnego. Tom 4: Prawo spadkowe. Ossolineum: 284–288.
• Kordasiewicz, B. (2015). Przyjęcie i odrzucenie spadku, [w:] B. Kordasiewicz (red.), System prawa prywatnego. Tom 10: Prawo spadkowe. Warszawa: 503–562.
• Księżak, P. (2014). Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2013 r., I CSK 329/13. Rejent 5(277): 105–111.
• Księżak, P. (2016). Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 28.05.2015 r., III CSK 352/14. Rejent 299(3): 122–131.
• Kucia, B. (2017). Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego, [w:] M. Fras, P. Ślęzak (red.), Prawo prywatne wobec wyzwań współczesności. Warszawa: 219–227.
• Madej, G.S. (2015). Termin na złożenie oświadczenia woli o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jako termin zawity prawa materialnego. Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 16(1): 40–48.
• Matusik, G. (2016). Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2015 r., III CSK 352/14. Orzecznictwo Sądów Polskich 9: 1159–1173.
• Macierzyńska-Franaszczyk, M. (2009). Odpowiedzialność za długi spadkowe. Warszawa.
• Margoński, M. (2009). Kurator spadku. Warszawa.
• Mazur, Ł. (2016). Odrzucenie spadku w imieniu osoby małoletniej – glosa do post. SN z 20.11.2013, I CSK 329/13, [w:] F. Zoll, S. Daniluk (red.), Prawo cywilne. Glosy. Warszawa: 121–123.
• Morawski, L. (2002). Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz. Toruń.
• Moszyńska, A. (2019). Geneza prawa spadkowego w polskim kodeksie cywilnym z 1964 r. Toruń.
• Partyk, A. (2014). Bieg terminu na odrzucenie spadku imieniem małoletniego. Glosa do postanowienia SN z dnia 20 listopada 2013 r., I CSK 329/13. Lex/el.
• Pazdan, M. (2018). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 2: Art. 450–1088. Warszawa: 1203–1206.
• Piątowski, J.S, Kordasiewicz, B. (2011). Prawo spadkowe. Zarys wykładu. Warszawa.
• Pytel, A. (2017). Błąd prawnie doniosły, upadłość konsumencka oraz zasady współżycia społecznego, czyli sposoby zapobiegania skutkom przyjęcia spadku wprost. Nowa Currenda. Dodatek Naukowy 2: 17–41.
• Słyk, J. (2017). Komentarz do art. 101 k.r.o., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Tom 5. Warszawa: 1251–1268.
• Radwański, Z., Zieliński, M. (2012). Stosowanie i wykładnia prawa cywilnego, [w:] M. Safjan (red.), System prawa cywilnego. Tom 1: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: 445–543.
• Skowrońska, E. (1984). Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe. Warszawa.
• Skowrońska-Bocian, E., Borysiak, W. (2015). Odpowiedzialność za długi spadkowe, [w:] B. Kordasiewicz (red.), System prawa prywatnego. Tom 10: Prawo spadkowe. Warszawa: 651–793.
• Stempniak, S. (2011). Postępowanie w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia spadku. Polski Proces Cywilny 4(3): 44–86.Swaczyna, B. (2013). Odrzucenie spadku nabytego przez dziecko, [w:] M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka (red.), Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi. Warszawa: 569–583.
• Szymańska, A.M. (2010). Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Białostockie Studia Prawnicze 4: 267–280.
• Wróbel, W. (2016). Glosa do postanowienia SN z 20.11.2013 r., I CSK 329/13. Państwo i Prawo 71(4): 133–137.
• Załucki, M. (2016). Modele odpowiedzialności za długi spadkowe a prawo polskie. Ochrona dłużnika czy wierzyciela? [w:] M. Załucki (red.), Egzekucja z majątku spadkowego. Ograniczona i nieograniczona odpowiedzialność za długi spadkowe. Warszawa: 24–50.
• Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Warszawa.
• Żok, K. (2016). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 2: Komentarz. Art. 450–1088. Warszawa: 1736–1741.
• Żukowska, M., Bagan-Kurluta, K. (2017). Odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mieszkającego za granicą – teoretyczne studium przypadku. Białostockie Studia Prawnicze 22(3): 63–75.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2019.81.4.10