O pełnomocnictwie. Przyczynek do analizy podstawowych konstrukcji cywilistycznych

• Authors: Michał Kućka

Title variants

EN

On the power of attorney. An introduction to an analysis of the basic concepts of civil law

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pełnomocnictwo do dokonania określonej czynności prawnej musi być rozpatrywane na dwóch płaszczyznach: ogólnej i szczególnej. Ta pierwsza odnosi się do samego udzielenia pełnomocnictwa i zdolności do upoważnienia. Ta druga dotyczy zaś zdolności mocodawcy do dokonania czynności prawnej, do której dokonania upoważnił pełnomocnika. Ograniczenie zdolności do czynności prawnych lub utrata prawa podmiotowego (np. własności, autorskich praw majątkowych) nie wpływają na pełnomocnictwo (nie wygasa ono). Pozbawienie mocodawcy zdolności do czynności prawnych prowadzi zaś do wygaśnięcia pełnomocnictwa. Interesy mocodawcy są przy tym w każdym przypadku należycie chronione: w wypadku utraty zdolności do czynności prawnych przez mocodawcę pełnomocnik działa jako rzekomy pełnomocnik (czynność przez niego dokonana jest nieważna lub bezskutecznie zawieszona i wymaga potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego na podstawie art. 103 § 1 k.c.); w wypadku ograniczenia zdolności do czynności prawnych mocodawcy – czynność prawna dokonana przez pełnomocnika podlega kontroli przedstawiciela ustawowego (tak jak czynność dokonana przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych – na podstawie art. 18 § 1 k.c.), a niekiedy do swej ważności wymaga również zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 101 § 3 k.r.o.); w wypadku utraty prawa podmiotowego przez mocodawcę nie będzie co do zasady możliwe rozporządzenie tym prawem.

EN

The power of attorney to perform a particular legal act must be considered on two levels: general and specific. The former refers to granting the power of attorney, thus the capacity of a principal to authorize someone else to represent him or her. The latter relates to the capacity of a principal to perform a legal act to which he or she authorized an attorney-in-fact. Limitation of legal capacity or loss of subjective right (for example property rights) do not affect the power of attorney (it does not expire). The full incapacitation of a principal, however, leads to the expiration of the power of attorney. The interests of the principal are in each case duly protected: in the event of the principal’s incapacitation an attorney-in-fact acts as the alleged attorney-in-fact – falsus procurator (the act performed by the alleged attorney-in-fact is void or voidable and its validity depends on confirmation by a statutory representative under Article 103 para. 1 of the Polish Civil Code); in the event of limitation of the legal capacity of the principal (partial incapacitation) – a legal act performed by an attorney-in-fact is subject to the control of a statutory representative (just like an act carried out by a person with limited capacity for legal acts – pursuant to Article 18 para. 1 of the Polish Civil Code) and sometimes also requires authorization for a court (Article 101 para. 3 of the Polish Family and Guardianship Code); in the event of the loss of the subjective right by a principal, a disposition of that right conducted by an attorney-in-fact will generally have no effect (unless for instance the prerequisites for acquisition of that right in good faith are met).

Keywords

PL

pełnomocnictwo; wygaśnięcie umocowania; zdolność do czynności prawnych mocodawcy; zdolność do upoważnienia; ubezwłasnowolnienie mocodawcy

EN

power of attorney; expiration of authorization; principal’s capacity for legal acts; capacity to authorize; incapacitation of a principal; power of attorney; expiration of authorization; principal’s capacity for legal acts; capacity to authorize; incapacitation of a principal

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2019
• Volume: 81
• Issue: 4
• Pages: 99-110

Dates

published

2019-12-27

Contributors

author

Michał Kućka

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0002-4888-2191

References

• Ernst, U., Rachwał A., Zoll, F. (2013). Prawo cywilne. Część ogólna. Warszawa.
• Fabian, J. (1963). Pełnomocnictwo. Warszawa.
• Gawlik, B. (1985). Przedstawicielstwo, [w:] S. Grzybowski (red.), System prawa cywilnego. Tom 1: Część ogólna. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: 728–790.
• Grykiel, J. (2018). Komentarz do art. 96 k.c., nb. 35–38, [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 1: Komentarz do art. 1–352. Warszawa: nb. 35–38.
• Grzybowski, S. (1974). System prawa cywilnego. Tom 1: Część ogólna. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Grzybowski, S. (1985). Czynności prawne. Zasady ogólne, [w:] S. Grzybowski (red.), System prawa cywilnego. Tom 1: Część ogólna. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: 475–511.
• Jedliński, A., Jedlińska, M. (2018). Pojęcie zastępstwa w prawie cywilnym materialnym (artykuł dyskusyjny). Rejent 1(321): 39–64.
• Osajda, K. (2017). Komentarz do art. 1097 k.c., nb. II, [w:] K. Osajda (red.), Tom 1: Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna. Przepisy wprowadzające KC. Prawo o notariacie (art. 79–95 i 96–99). Warszawa: 796.
• Pazdan, M. (2012). Osoby fizyczne, [w:] M. Safjan (red.), System prawa prywatnego. Tom 1: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: 1047–1114.
• Pazdan, M. (2019). Przedstawicielstwo, [w:] Z. Radwański, A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Tom 2: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: 588–693.
• Słyk, J. (2019). Komentarz do art. 101 k.r.o., nb. 25, [w:] K. Osajda (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Legalis/el.
• Smyk, M. (2010). Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego. Warszawa.
• Soczyński, M. (2005). Wygaśnięcie pełnomocnictwa. Rejent 10(174): 119–131.
• Sołtysiński, S. (1985). Czynności rozporządzające. Przyczynek do analizy podstawowych pojęć cywilistycznych, [w:] J. Błeszyński, J. Rajski (red.), Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego. Warszawa: 301–330.
• Szwaja, J., Mika, I.B. (2009). Prokura, [w:] S. Włodyka (red.), System prawa handlowego. Tom 1: Prawo handlowe – część ogólna. Warszawa: 886–952.
• Widerski, P. (2018). Pełnomocnictwo w prawie polskim. Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2019.81.4.8