Koszty uzyskania przychodów w podatkach dochodowych od osób fizycznych i prawnych – specyficzna klauzula generalna czy definicja legalna?

• Authors: Monika Münnich

Title variants

EN

The costs of obtaining revenue in income taxes from individuals and corporate entities – a specific general clause or legal definition?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Unormowane w ustawach o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów od wielu lat w licznych wyrokach zarówno wojewódzkich sądów administracyjnych, jak i Naczelny Sąd Administracyjny, a także w orzecznictwie administracyjnym organów podatkowych i piśmiennictwie podatkowym określane bywają mianem „specyficznej klauzuli generalnej”. Jednocześnie tytułowa instytucja kosztów podatkowych bywa zarówno w judykaturze, jak i literaturze naukowej określana mianem definicji legalnej. Celem artykułu jest jednoznaczne ustalenie tego jaką kategorią prawną jest ten niezwykle ważny element techniczny konstrukcji obydwóch podatków dochodowych w Polsce. Jeden zwrot prawny zakodowany na etapie stanowienia prawa w treści normy prawnej nie może być bowiem interpretowany przez różne podmioty stosujące prawo jednocześnie jako: zwrot niedookreślony, klauzula generalna i definicja prawna. Zjawisko takie jest sprzeczne z obowiązującą pozytywistyczną koncepcją racjonalnego ustawodawcy.

EN

For many years, the costs of obtaining revenue, regulated in the acts on personal income tax andcorporate income tax, in numerous judgments of both provincial administrative courts and theSupreme Administrative Court, as well as in administrative decisions of tax authorities and taxliterature, are referred to as a ‘specific general clause’. At the same time, the title institution of taxcosts is sometimes referred to as a legal definition in both the judicature and scientific literature.The aim of the article is to clearly determine to which legal category this extremely importanttechnical element of the construction of both income taxes in Poland belongs. One legal term,which is encoded at the stage of making law in the wording of a legal norm, cannot be interpretedby various entities applying the law at the same time as: a non-specified phrase, a general clauseand a legal definition.

Keywords

PL

podatek; koszty uzyskania przychodu; klauzula generalna; definicja prawna; podatek; koszty uzyskania przychodu; klauzula generalna; definicja prawna

EN

tax; costs of obtaining revenue; general clause; legal definition; tax; costs of obtaining revenue; general clause; legal definition

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2020
• Volume: 82
• Issue: 1
• Pages: 203-215

Dates

published

2020-03-30

Contributors

author

Monika Münnich

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000-0002-9250-5748

References

• Bartosiewicz, A., Kubacki, R. (2015). PIT. Komentarz. Lex/el.
• Borszowski, P. (2008). Racjonalność i celowość w nowej definicji kosztów podatkowych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.11.2005 r. (II FSK 182/2005). Glosa 2: 118–124.
• Borszowski, P. (2010). Działalność gospodarcza w konstrukcji prawnej podatku. Warszawa.
• Borszowski, P. (2017a). Określenia nieostre i klauzule generalne w prawie podatkowym. Warszawa.
• Borszowski, P. (2017b). Koszty uzyskania przychodów – pomiędzy elastycznością a definiowaniem, [w:] P. Mrkývka, D. Czudek, J. Valdhans (red.), Dny práva 2016 – Days of law 2016. Část 2, Rekodifikace daní z příjmů: (90 let od Englišovy danové reformy). Brno: 71–80.
• Brzeziński, B. (2013). Wykładnia prawa podatkowego. Gdańsk.
• Czarzasty, J. (1978). Przyczynek do problematyki klauzul generalnych. Państwo i Prawo 33(5): 83–92.
• Dauter, B. (2006). TYTUŁ, [w:] Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz.
• Dauter, B., Gomułowicz, A. (2008). Koszt podatkowy. Aspekt teoretyczny i orzeczniczy. Warszawa.
• Gomułowicz, A. (2016). Prawna formuła kosztu podatkowego. Warszawa.
• Hanusz, A. (2016). Klauzule generalne w ordynacji podatkowej. Państwo i Prawo 61(8): 3–15.
• Huchla, A. (2014). Kształtowanie się kosztów uzyskania przychodów przedsiębiorcy w podatku dochodowym od osób prawnych, [w:] P. Borszowski, A. Huchla (red.), Podatkowy slalom przedsiębiorcy. Wrocław: 61–71. [Online] <http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/46547/05_Huchla_Andrzej.pdf> [dostęp: 14.05. 2019].
• Jastrowicz, M. (2011). Ciężar dowodu w zakresie kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych. Studia Finansowoprawne 2: 59–67. [Online] <http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/38906/007.pdf> [dostęp: 8.02.2019].
• Kleczkowski, L. (2012). Definicja kosztów uzyskania przychodów jako klauzula generalna Kwartalnik Prawa Podatkowego 4: 23–36.
• Klebieko, P. (2012). Celowości i racjonalność ponoszenia kosztów w podatku dochodowym od osób prawnych a swoboda decyzji gospodarczej przedsiębiorcy. <https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/13554/1/09_KLEBIEKO.pdf> [dostęp: 8.02.2019].
• Kłodowski, M. (2012). Pleonazmy i analityzmy – wrażenia redundantne pragmatycznie w języku prawnym, [w:] A. Niewiadomski, E. Sztymelska (red.), Język współczesnego prawa. Warszawa:
• Kowalska, M., Borszowski, P. (2008). Racjonalność a pozorność w definicji kosztów podatkowych. Prawo i Podatki 4(10): 7–10.
• Kowalska, M., Borszowski, P. (2009). Podejmowanie działalności gospodarczej a definicja kosztów podatkowych. Prawo i Podatki 5(2): 7–12.
• Leszczyński, L. (1986). Klauzule generalne w stosowaniu prawa. Lublin.
• Leszczyński, L. (1995). Właściwości posługiwania się klauzulami generalnymi prawie polskim. Perspektywa zmian trendu. Kwartalnik Prawa Publicznego 3: 289–307.
• Leszczyński, L. (2000). Tworzenie generalnych klauzul odsyłających. Lublin.
• Leszczyński, L. (2001). Stosowanie generalnych klauzul odsyłających. Kraków.
• Liżewski, B. (2016). Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia 63(Sectio G 2): 192–194.
• Malec, A. (2000). Zarys teorii definicji prawniczej. Warszawa.
• Małecki, P., Mazurkiewicz, M. (2018). CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość. Warszawa: Lex/el.
• Mariański, A. (2006). Brak podstaw do stosowania cywilnoprawnego pojęcia związku przyczynowo-skutkowego jako przesłanki uznania kosztu podatkowego. Przegląd Podatkowy 6: 13–
• Maroń, G. (2011). Zasady prawa. Pojmowanie i typologie a rola w wykładni prawa i orzecznictwie konstytucyjnym. Poznań.
• Michalak, D. (2006). Pojęcie kosztu uzyskania przychodu w orzecznictwie sądów administracyjnych. <http://www.money.pl/podatki/ip/cit/pojecie-kosztu-uzyskania-przychodu-w-orzecznictwie-sadow-administracyjnych/> [dostęp: 8.02.2019].
• Mikuła, P. (2018). Zagraniczny podatek od towarów i usług jako przychód i koszt podatkowy. <https://www.russellbedford.pl/o-nas/rb-biuletyn/item/1061-zagraniczny-podatek-od-towarow-i-uslug-jako-przychod-i-koszt-podatkowy.html> [dostęp: 12.03.2019].
• Münnich, M. (2017). Nieostre zwroty ocenne w polskim prawie podatkowym. Lublin.
• Nykiel W., Wilk, M. (2014). TYTUŁ?? [w:] M. Bogucka-Felczak, T. Kardach, E. Klimek, J. Kordal, Z. Kukulski, A. Mariański, T. Miłek, W. Nykiel, D. Strzelec, M. Turzyński, M. Wilk, Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. : 344–.
• Pawełczyk, M. (1984). Uwagi o odsyłającym charakterze klauzul generalnych. Studia Iuridica Silesiana Katowice 9: 81–89.
• Pieniążek, A. (2007). Norma prawna – przepis prawny – akt normatywny, [w:] A. Korybski, L. Leszczyński, A. Pieniążek, Wstęp do prawoznawstwa. Lublin: 108–.
• Pikuła, M. (2011). Koszty uzyskania przychodów w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych – wybrane problemy, [w:] B. Brzeziński, J.P. Tarno (red.), Sądowa kontrola administracji w sprawach podatkowych. IV letnie warsztaty doktoranckie Łódź 30 czerwca – 2 lipca 2010 r. [Online]. Lex/el.
• Preussner-Zamorska, J. (1997). Problematyka funkcjonowania klauzul generalnych na tle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Kwartalnik Prawa Publicznego 1: 97–115.
• Romańczuk, M., Pietrasiewicz, W., Skorupa, P. (2006). Koszty uzyskania przychodu – wybrane aspekty. Monitor Podatkowy 10. <https://czasopisma.beck.pl/monitor-podatkowy/artykul/koszty-uzyskania-przychodow-wybrane-aspekty/> [dostęp: 12.03. 2019].
• Rott-Pietrzyk, E. (2007). Klauzula generalna rozsądku w prawie prywatnym. Warszawa.
• Safjan, M. (1990). Klauzule generalne w prawie cywilnym. Przyczynek do dyskusji. Państwo i Prawo 45(10): 49–67.
• Safjan, M. (1997). Klauzule generalne w nowym porządku konstytucyjnym. Państwo i Prawo 52(11/12): 134–147.
• Selera, P. (2010). Międzynarodowe a unijne prawo podatkowe w kontekście opodatkowania zysków przedsiębiorstw. Lex/el.
• Stelmachowski, A. (1966). Klauzule generalne w prawie cywilnym. Państwo i Prawo 21(3): 470–483.
• Szaraniec, M. (2011). Klauzula interesu publicznego i określenia nieostre – próba wyodrębnienia tych pojęć na gruncie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, [w:] B. Gnela (red.), Ubezpieczenia gospodarcze. Wybrane zagadnienia prawne. Warszawa: 239–254.
• Szot, A. (2016) Klauzula generalna jako ponadgałęziowa konstrukcja systemu prawa. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia 63 (Sectio G, 2): 292–296.
• Wójcik, K. (1981). Z problematyki klauzul generalnych prawa cywilnego. Studia Prawno-Ekonomiczne 27: 79–92.
• Wójcik, K. (1988). Klauzule generalne jako zwroty wieloznaczne i oceny. Studia Prawno-Ekonomiczne 41: 36–61.
• Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Warszawa.
• Zieliński, R. (2014). Koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej osób fizycznych jako bariera rozwoju przedsiębiorców w Polsce – wybrane problemy. Krytyka Prawa 5: 281–300.
• Zieliński, T. (1992). Klauzule generalne w demokratycznym państwie prawnym. Studia Iuridica 23: 195–210.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2020.82.1.14