Problematyka praworządności w teorii prawa Kazimierza Opałka

• Authors: Sławomir Tkacz , Zygmunt Tobor

Title variants

EN

The problem of the rule of law in Kazimierz Opałek’s legal theory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem opracowania przygotowanego 100 rocznicę urodzin Profesora Kazimierza Opałka jest problematyka praworządności w opublikowanych przezeń pracach. W toku prowadzonych rozważań poddano analizie charakterystyki praworządności, podziały praworządności oraz problem gwarancji praworządności, tak jak one były rozumiane przez Opałka. Szczególną uwagę zwrócono na podjęty przezeń problem ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności na mocy przepisów rangi ustawowej. Nadto porównano stanowisko teoretycznoprawne Kazimierza Opałka z poglądami Józefa Nowackiego. Podkreślono, że w pracach tych autorów można znaleźć zarówno miejsca wspólne, ale i pewne istotne różnice. Na zakończenie wskazano, że Opałek już w latach pięćdziesiątych XX w., podejmując problem sporu o pojęcie praworządności, odnosił prowadzone analizy do koncepcji niemieckich oraz angielskich. Przeprowadzone przezeń analizy pojęciowe pomimo upływu czasu nie straciły swojej aktualności, a przyszłe pokolenia naukowców będą przez lata do nich powracać.

EN

The subject of the article, prepared as part of the commemorations for the 100th birthday anniversary of Professor Kazimierz Opałek, is the issue of the rule of law, which occupied a prominent place in his works. Accordingly, the analyses carried out in the article encompass different takes on the concept of the ‘rule of law’, its classifications, as well as the issue of safeguards of the rule of law, as understood by Opałek. A special emphasis in this regard is placed on the problem of limitations upon the exercise of constitutional freedoms and rights imposed by statutes. The article concludes with the observation that when Opałek raised the issue of the dispute over the notion of the rule of law as early as the 1950s, he made references in his analyses to German and English theories. Although a lot of time has passed since then, his conceptual analyses have remained relevant, and are bound to be brought up by future generations of researchers.

Keywords

PL

teoria prawa; praworządność; pozytywizm prawniczy; prawo naturalne; Kazimierz Opałek; Józef Nowacki

EN

legal theory; legal positivism; rule of law; natural law; Kazimierz Opałek; Józef Nowacki; legal theory; legal positivism; rule of law; natural law; Kazimierz Opałek; Józef Nowacki

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2020
• Volume: 82
• Issue: 1
• Pages: 41-55

Dates

published

2020-03-30

Contributors

author

Sławomir Tkacz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0003-2858-2930

author

Zygmunt Tobor

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0001-6541-8502

References

• Bafia, J. (1985). Praworządność. Warszawa.
• Burda, A. (1962). Polskie prawo państwowe. Warszawa.
• Burda, A. (1965). Demokracja i praworządność. Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Danecka, D., S. Tkacz (2015). O zasadach prawa, praworządności oraz państwie prawnym w dogmatyce administracyjnoprawnej, [w:] L. Zacharko, A. Matan, D. Gregorczyk (red.), Administracja publiczna – aktualne wyzwania. Katowice: 55–77.
• Ehrlich, S. (1956). Praworządność. Sejm. Warszawa.
• Ehrlich, S. (1971). Wstęp do nauki o państwie i prawie. Warszawa.
• Kordela, M. (2015). Teoria prawa Zygmunta Ziembińskiego. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 6(2): 230–249.
• Łopatka, A. (1975). Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa.
• Łukaszewa, J.A. (1977). Socjalistyczna świadomość prawa i praworządność. Warszawa.
• Nowacki, J. (1968). Materialne i formalne pojęcie praworządności. Państwo i Prawo 23(4/5): 658–652.
• Nowacki, J. (1977). Praworządność. Wybrane problemy teoretyczne. Warszawa.
• Nowacki, J. (1980). Dwa studia o rozumieniach praworządności. Katowice.
• Nowacki, J. (1995). Rządy prawa. Dwa problemy. Katowice.
• Nowacki, J. (2003). Studia z teorii prawa. Kraków.
• Nowacki, J., Tobor, Z. (1999). Wstęp do prawoznawstwa. Katowice.
• Opałek, K, (1959a). Praworządność, [w:] M. Cieślak (red.), Zagadnienia prawa karnego i teorii prawa. Księga pamiątkowa ku czci profesora Władysława Woltera. Warszawa: 123–133.
• Opałek, K. (1959b). Spór o pojęcie praworządności. Państwo i Prawo 14(10): 519–535.
• Opałek, K. (1962). Problemy metodologiczne nauki prawa. Warszawa.
• Opałek, K. (1964). Formalne i materialne pojęcie praworządności, [w:] W. Osuchowski, M. Sośniak, B. Walaszek (red.), Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego. Kraków–Warszawa: 201–208.
• Opałek, K. (1971). Problem ograniczenia podstawowych praw i wolności obywatelskich przez ustawy, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Konstantego Grzybowskiego. Kraków: 131–143.
• Opałek, K. (1978). Pojęcie prawa pozytywnego. Państwo i Prawo 33(12): 3–16.
• Opałek, K. (1989). Jeszcze raz o praworządności, [w]: K. Działocha, M. Grzybowski, P. Sarnecki, E. Zwierzchowski (red.), Konstytucja w społeczeństwie obywatelskim. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Witolda Zakrzewskiego. Kraków: 143–153.
• Opałek, K. (1999). The rule of law and natural law, [w:] K. Opałek, Selected Papers in Legal Philosophy. J. Woleński (ed.). Dordrecht: 91–98.
• Opałek, K., Wróblewski, J. (1969). Zagadnienia teorii prawa. Warszawa.
• Opałek K., Wróblewski, J. (1972). Sporne zagadnienia pojęć teoretycznoprawnych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 34(1): 91–102.
• Opałek, K., Wróblewski, J. (1991). Prawo. Metodologia. Filozofia. Teoria prawa. Warszawa.
• Opałek, K., Zakrzewski, W. (1958). Z zagadnień praworządności socjalistycznej. Warszawa.
• Pietrzykowski, T. (2014). Ujarzmianie Lewiatana. Szkice o idei rządów prawa. Katowice.
• Tkacz, S. (2015). O tym czy istnieje potrzeba reinterpretacji terminu „stanowienie prawa”. Przegląd Prawa i Administracji 102: 239–256.
• Tkacz, S. (2017). Prawo a wartości w teorii Józefa Nowackiego. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 6(2): 255–276.
• Tobor, Z. (1998). Teoretyczne problemy legalności. Katowice.
• Wróblewski, J. (1955). Krytyka normatywistycznej teorii prawa i państwa Hansa Kelsena. Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2020.82.1.3