Resentymentalny racjonalizm w ocenie polskich czasopism naukowych: chaos, upolitycznienie i utowarowienie

• Authors: Mariusz Baranowski

Title variants

EN

Resentment rationalism in the evaluation of Polish scientific journals: chaos, politicization and commodification

Abstracts

EN

The article aims to characterize the evaluation of Polish scientific journals in the fields of the humanities and social sciences, in the broader context of national science and higher education reforms. For this purpose, the notion of resentment rationalism, referring to Max Scheler’s work, was introduced to highlight the disorganization of successive attempts to rebuild the system of science rooted in evil and atavistic passions. As a consequence of the adopted research optics, what emerges is a picture of chaotic, politicized and commodified reforms, which fail to correct the position of Polish science and antagonize the community of researchers, by making it impossible to deal with important structural problems in this field.

PL

Artykuł ma na celu charakterystykę oceny polskich czasopism naukowych z zakresu humanistyki i nauk społecznych w szerszym kontekście krajowych reform nauki i szkolnictwa wyższego. W tym celu wprowadzono pojęcie resentymentalnego racjonalizmu, nawiązujące do pracy Maxa Schelera, by uwypuklić dezorganizację kolejnych prób przebudowy systemu nauki zakorzenionych w złych i atawistycznych namiętnościach. W konsekwencji przyjętej optyki badawczej wyłania się obraz chaotycznych, upolitycznionych i utowarowionych reform, które nie tylko nie korygują pozycji nauki polskiej, ale dodatkowo antagonizują środowisko badaczy, uniemożliwiając zajmowanie się jej ważnymi problemami strukturalnymi.

Keywords

EN

Polish science; pointosis; journals' evaluation; commodification; resentment rationalism

PL

nauka polska; punktoza; ewaluacja czasopism; utowarowienie; resentymentalny racjonalizm

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 2
• Pages: 83-99

Dates

published

2021

Contributors

author

Mariusz Baranowski

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000167559368

References

• Ajdukiewicz, K. (1965). Język i poznanie. Tom 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Akademickość polskich miast (2019). Raport. J. Nowak, M. Wieteska (red.). Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny. <http://pie.net.pl/wp-content/uploads/2019/06/PIE-Raport_Akademicko%C5%9B%C4%87.pdf>
• Arboledas-Lérida, L. (2020). Capital and the Scientific Endeavour. An Appraisal of Some Marxist Contributions to the Debate on the Commodification of Science. Critique 48(4): 321–367. doi:10.1080/03017605.2020.1850631
• Baranowski, M. (2017). Education in times of uncertainty. Uncertainty in education: a critical approach, [w:] A. Odrowąż-Coates, S. Goswami (eds.), Symbolic Violence in Socio-Educational Contexts: A Post-Colonial Critique. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej: 63–72.
• Baranowski, M. (2019a). Sociology of knowledge in times determined by knowledge. Society Register 3(1): 7–22. doi:10.14746/sr.2019.3.1.01
• Baranowski, M. (2019b). O potrzebie krytycznej teorii społeczeństwa. Przegląd Krytyczny 1(1): 8–16. doi:10.14746/pk.2019.1.1.01
• Baranowski, M. (2020). A contribution to the critique of worthless education: between critical pedagogy and welfare sociology. Globalisation, Societies and Education 18(4): 391–405. doi:10.1080/14767724.2020.1732195
• Bourdieu, P. (2009). Rozum praktyczny. O teorii działania. Tłum. J. Stryjczyk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bourdieu, P., Wacquant, L.J.D. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. A. Sawicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Brzeziński, J. (2000). Poznanie naukowe – poznanie psychologiczne, [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne: 333–354.
• Chalmers, A. (1997). Czym jest to, co zwiemy nauką? Tłum. A. Chmielewski. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg.
• Chawla, D.S. (2021). Hundreds of ‘predatory’ journals indexed on leading scholarly database. Nature, February 8. doi:10.1038/d41586-021-00239-0
• Czapliński, P. (2019). Uniwersytet antyludowy. Kultura i Rozwój 7: 1–9. doi:10.7366/KIR.2019.7.07
• Elias, N. (2010). Czym jest socjologia? Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Espeland, W.N., Sauder, M. (2016). Engines of Anxiety: Academic Rankings, Reputation, and Accountability. New York: Russell Sage Foundation.
• Fromm, E. (2017). Rewolucja nadziei. W stronę uczłowieczonej technologii. Kraków: Wydawnictwo vis-à-vis/Etiuda.
• Gadd, E. (2020). University rankings need a rethink. Nature 587: 523. doi:10.1038/d41586-020-03312-2
• Graeber, D. (2016). Utopia regulaminów. O technologii, tępocie i ukrytych rozkoszach biurokracji. Tłum. M. Jedliński. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Grudniewicz, A., Moher, D., Cobey, K.D. et al. (2019). Predatory journals: no definitione, no defence. Nature 576: 210–212. doi:10.1038/d41586-019-03759-y
• Hobsbawm, E. (2013). Jak zmienić świat? Marks i marksizm 1840–2011. Tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Illouz, W. (2010). Uczucia w dobie kapitalizmu. Tłum. Z. Simbierowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Jałochowski, M. (2020). Uczelnie – plantacja cherlawych paprotek. Gazeta Wyborcza, 5 lutego 2020: 14.
• Karas, E. (2019). Fake news and the ritualization of the self. Society Register 3(2): 109–121. doi:10.14746/sr.2019.3.2.07
• Karoński, M. (2015). Polska nauka czy nauka w Polsce? Nauka 3: 25–33.
• Klauziński, S. (2016). Reforma Gowina straszy małe uczelnie. Duże śpią spokojnie. Gazeta Wyborcza, 9 listopada 2016. <https://wyborcza.pl/7,75398,20954043,reforma-gowina-straszy--male-uczelnie-duze-spia-spokojnie.html>.
• Klebaniuk, J. (2012). Profesor Stapel na dopingu. O upiększaniu psychologii społecznej. Psychologia Społeczna 7(22): 213–217.
• Klementewicz, T. (2019). Niewolnicy Elseviera. Konsensus Waszyngtoński w naukach społecznych? Studia Krytyczne 8: 13–41.
• Klementewicz, T. (2020a). Elsevier’s slaves: the Washington Consensus in the social sciences? Society Register 4(4): 183–208. doi:10.14746/sr.2020.4.4.09
• Klementewicz, T. (2020b). Humanistyka po deformie Gowina. Przegląd 30.11–6.12.2020.
• Kmita, J. (1975). Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kozyr-Kowalski, S. (2005). Uniwersytet a rynek. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Krzemiński, I. (2019). Destrukcja nauki i uniwersytetu. Rzeczpospolita, 25 marca 2019. <https://www.rp.pl/Publicystyka/303259918-Destrukcja--nauki-i-uniwersytetu.html>.
• Kulikowski, K., Antipow, E. (2020). Niezamierzone konsekwencje punktozy jako wartości kulturowej polskiej społeczności akademickiej. Studia Socjologiczne 3(238): 207–236. doi:10.24425/sts.2020.132476
• Leszczyński, A. (2019). Lista czasopism naukowych: polityczne wpisy, kurioza, pomyłki i błędy. OKO.press, 7 sierpnia 2019. <https://oko.press/lista-czasopism-naukowych-polityczne-wpisy-kurioza-pomylki-i-bledy/?fbclid=IwAR0htIFIfQ18kGxuW0VJ4JY-HRykoriq_2Dw9q2Ag6H24iYmJbZG8q2KWAM>.
• Leszczyński, A. (2020). Bodnar broni naukowców przed Gowinem: „Będą oceniani według zasad, których nie znali”. OKO.press, 19 lutego 2020. <https://oko.press/bodnar-broni-naukowcow-przed-gowinem/?utm_medium=Social&utm_source=Facebook&fbclid=IwAR32cwlnZEPOB6HXf-qjbl2mptok37ivy2X0rAu0gIGls9-IW9vd-xeulI0#Echobox=1582131308>.
• Leszczyński, A. (2021a). Bałagan w ocenianiu naukowców. Ministerstwo samo nie wie, jak chce punktować publikacje naukowe. OKO.press, 19 stycznia 2021. <https://oko.press/balagan-w--ocenianiu-naukowcow-ministerstwo-samo-nie-wie-jak-chce-punktowac-publikacje-naukowe/>.
• Leszczyński, A. (2021b). Prof. Kulczycki: Czarnek będzie ręcznie sterował nauką i rozdzielał pieniądze według uznania. OKO.press, 23 lutego 2021. <https://oko.press/prof-kulczycki-czarnek-bedzie-recznie-sterowal-nauka/?utm_medium=Social&utm_source=Facebook&fbclid=IwAR3dJJdAMXip9UfPqN_LWkA58KQ5wPdoab832SDjpIOhhOl4xMMyRJ2ryBE#Echobox=1614062870>.
• Lim, S. (2020). Academic library guides for trackling fake news: a content analysis. The Journal of Academic Librarianship 46(5). doi:10.1016/j.acalib.2020.102195
• Lydgate, Ch. (2018). Reed and the rankings game. Reed College, September 12, 2018. <https://www.reed.edu/apply/college-rankings.html>.
• McKenna, S. (2020). University rankings don’t measure what matters. The Conversation, September 14, 2020. <https://theconversation.com/university-rankings-dont-measure-what-matters-145425>.
• Ministerstwo Edukacji i Nauki (2021). Nowy, rozszerzony wykaz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych. <https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/nowy-rozszerzony-wykaz-czasopism-naukowych-i-recenzowanych-materialow-z-konferencji-miedzynarodowych?fbclid=IwAR0X2uuxqNtkNYSfskTti4zcj0mkvbsqQMQGP92OUcqs-d7xxjxM7DbAy5g>.
• Molina, M.D., Sundar, S.S., Le, T., Lee, D. (2021). “Fake news” is not simply false information: a concept explication and taxonomy of online content. American Behavioral Scientist 65(2): 180–212. doi:10.1177/0002764219878224
• Mouffe, Ch. (2020). W obronie lewicowego populizmu. Tłum. B. Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Nature (2019). Experts must demand to be heard. Nature 572: 153.
• Nowak, A.W. (2010). Uniwersytet to akcelerator podziałów klasowych. Z Andrzejem W. Nowakiem rozmawia Krystian Szadkowski. Praktyka Teoretyczna 1: 209–216.
• Nowakowska, K. (2018). Likwidacja humanistyki w białych rękawiczkach. Ministerstwo drastycznie zmniejsza finansowanie. Dziennik Gazeta Prawna, 11 grudnia 2018. <https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1386551,jak-gowin-likwiduje-humanistyke-na-polskich-uczelniach.html?fbclid=IwAR0J5bEXcLTMg4v5YIOExBH2k2q1H8tRRXEk_NTdBDxKqpvhumeDtCKuulA>.
• Odrowąż-Coates, A. (2020). Chaos theory and the neoliberal English-based dimension of the Polish higher education reforms 2018/2019. Education as Change 24: 1–19. doi:10.25159/1947-9417/5913
• Pedrini, P.P. (2019). Fake news as a weapon of persuasion. Society Register 3(2): 97–108. doi:10.14746/sr.2019.3.2.06
• Pezda, A., Uhlig, D. (2008). Reforma Kudryckiej, czyli doktor bez magisterki. Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia 2008. <https://wyborcza.pl/1,75398,5127043.html>.
• Pokusińska, A. (2020). Analiza procesu utowarowienia edukacji z wyszczególnieniem szkolnictwa wyższego. Przegląd Krytyczny 2(1): 91–108. doi:10.14746/pk.2020.2.1.06
• Russell, B. (1995). Władza i jednostka. Tłum. H. Jankowska. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Russell, B. (1997). Szkice niepopularne. Tłum. H. Jankowska. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Scheler, M. (1997). Resentyment a moralność. Tłum. J. Garewicz. Warszawa: Czytelnik.
• Schumpeter, J.A. (1984). The meaning of rationality in the social sciences. Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft / Journal of Institutional and Theoretical Economics 140(4): 577–593.
• Sewastianowicz, M. (2021). Wrzutka na liście punktowanych czasopism – niektóre nagle docenione. Prawo.pl, 12 lutego 2021. <https://www.prawo.pl/student/lista-czasopism-punktowanych-2021-nieprawidlowosci-procedura,506410.html?fbclid=IwAR2uho6fTknZb8ISm_Su476y-hfJ4knawM1OKHa0TGkGCu-Y6RnOpmC5SLI>.
• Sloterdijk, P. (2011). Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji. Tłum. B. Cymbrowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Słomczyński, T. (2021). Pytania za 100 punktów. WP Magazyn, 21 lutego 2021. <https://magazyn.wp.pl/ksiazki/artykul/pytania-za-100-punktow>.
• Sobczak, K. (2021). Prof. Wierczyńsk: Zmiany na liście czasopism bezprawne, kiedyś do cofnięcia. Prawo.pl, 18 lutego 2021. <https://www.prawo.pl/student/zmiany-na-liscie-czasopism-naukowych-wg-prof-grzegorza,506538.html>.
• Such, J., Szcześniak, M. (1997). Filozofia nauki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Sullivan, M.C. (2019). Libraries and fake news: what’s the problem? What’s the Plan? Communications in Information Literacy 13(1): 91–113. doi:10.15760/comminfolit.2019.13.1.7
• Szczepański, J. (2021). Trzeba zreformować system ewaluacji w nauce. Dziennik Gazeta Prawna, 17 lutego 2021. <https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/8097696,dr-jaroslaw-szczepanski-czarnek-czasopisma-punktowane-opinia.html>.
• Śliwerski, B. (2019). Stanowisko Komitetu Kryzysowego Humanistyki Polskiej w sprawie (dysfunkcji i patologii) nauki i szkolnictwa wyższego z postulatami zmian. Pedagog, 1 października 2019. <https://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2019/10/stanowisko-komitetu-kryzysowego.html>.
• Tittenbrun, J. (2014). Kolonizacja nauki i świata przez kapitał. Teoria światów równoległych w wydaniu socjologii wiedzy. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Tomala, L. (2019). Gowin: w uniki naszych uczelni w rankingach poprawią się w ciągu kilku lat. Nauka w Polsce, 3 października 2019. <https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C78843%2Cgowin-wyniki-naszych-uczelni-w-rankingach-poprawia-sie-w-ciagu-kilku-lat>.
• Touraine, A. (2010). O socjologii. Tłum. M. Warchala. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Veblen, T. (2008). Teoria klasy próżniaczej. Tłum. J. Frentzel-Zagórska. Warszawa: Muza.
• Walicki, A. (2013). Nieświęty sojusz biurokracji z rynkiem. Gazeta Wyborcza, 31 maja 2013. <https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,14014327,Nieswiety_sojusz_biurokracji_z_rynkiem.html>.
• Welsh, J. (2020). Tolling academics: rent-seeking and gatekeeping in the university space. Capital & Class 1–29. doi:10.1177/0309816819900131
• Whitehead, A.N. (1929). The Aims of Education and other Essays. New York: Macmillan.
• Ziętek-Kwaśniewska, K. (2020). Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w Polsce na tle państw Unii Europejskiej. Studia BAS 1(61): 9–25.
• Ziółkowski, M., Drozdowski, R., Baranowski, M. (2020). Utowarowienie i odtowarowienie w ujęciu socjologicznym: próba (re)konceptualizacji. Studia Socjologiczne 3(238): 53–77. doi: 10.24425/sts.2020.132470

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2021.83.2.6

Biblioteka Nauki

1368716