Ochrona autonomii człowieka w ramach wybranych gwarancji dotyczących wolności

• Authors: Agnieszka Wojcieszak

Title variants

EN

The protection of human autonomy under certain guarantees of freedom

Abstracts

EN

This article synthetically presents the protection of human autonomy under certain guarantees of freedom. The considerations undertaken by the author focus primarily on determining what freedom is. Then, the issue of the protection of human autonomy is analysed from the perspective of the current legislative solutions guaranteeing the protection of freedom, in particular constitutional provisions, civil law provisions, and also some of the provisions regulating legal and medical relations. The purpose of this article is to present, on the one hand, the relationship between freedom and autonomy, and on the other, to determine whether the current regulations guarantee adequate protection of autonomy within the framework of guarantees concerning freedom.

PL

Niniejszy artykuł w syntetyczny sposób prezentuje kwestie ochrony autonomii człowieka w ramach niektórych gwarancji dotyczących wolności. Rozważania podjęte przez autorkę koncentrują się wokół w pierwszej kolejności wokół ustalenia, czym jest wolność. Następnie poddano analizie problematykę ochrony autonomii człowieka z perspektywy obecnych rozwiązań legislacyjnych gwarantujących ochronę wolności, w szczególności przepisów konstytucyjnych, przepisów prawa cywilnego, a także niektórych spośród przepisów regulujących stosunki prawnomedyczne. Celem niniejszego artykułu jest bowiem zaprezentowanie, z jednej strony relacji istniejącej pomiędzy wolnością a autonomią, z drugiej zaś - ustalenie czy obecne przepisy gwarantują właściwą ochronę wolności, a w następstwie również autonomii.

Keywords

EN

autonomy; human freedom; personal rights; human dignity; guarantees regarding the protection of freedom

PL

autonomia; wolność człowieka; dobra osobiste; godność człowieka; gwarancje dotyczące ochrony wolności

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 3
• Pages: 63-75

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Wojcieszak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000317394037

References

• Augustyniak, M. (2016). Pojęcie, istota oraz geneza wolności i praw człowieka, [w:] M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer: 13–31.
• Balicki, R., Barciak, J., Preisner, A. (1998). Prawo konstytucyjne. Źródła, literatura, pytania kontrolne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bernatek-Zaguła, I. (2008). Prawo pacjenta w Polsce do informacji medycznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Boratyńska, M., Konieczniak, P. (2019). Zasady prawa medycznego. Podstawy i przesłanki legalności czynności medycznych, [w:] M. Boratyńska, P. Konieczniak (red.), System prawa medycznego. Tom 2: Regulacja prawna czynności medycznych. Część 1. Warszawa: Wolters Kluwer: 25–209.
• Bosek, L. (2012). Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Bosek, L. (2014a). Prawo osobiste do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem – na przykładzie lekarza. Forum Prawnicze 1: 14–25.
• Bosek, L. (2014b). Problem zakresowej niekonstytucyjności art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, [w:] P. Stanisz, J. Pawlikowski, M. Ordon (red.), Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej – aspekty etyczne i prawne. Lublin: Wydawnictwo KUL: 87–104.
• Bulsiewicz, A., Hofmański, P. (1981). Materialnoprawne warunki odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę spowodowaną oczywiście niesłusznym tymczasowym aresztowaniem. Palestra 10/12: 37–49.
• Chaciński, J. (2004). Prawa podmiotowe a ochrona dóbr osobistych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Daszkiewicz, W. (1989). Konstytucyjne gwarancje wolności osobistej. Rozważania de lege ferenda. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 51(2): 1–30.
• Dudek, D. (1999). Konstytucyjna wolność człowieka a tymczasowe aresztowanie. Lublin: Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze Marek Jakubek.
• Dyka, I. (2001). Zasady przyznawania i ustalania wysokości zadośćuczynienia pieniężnego w razie naruszenia dobra osobistego. Kwartalnik Prawa Prywatnego 3: 596–637.
• Fromm, E. (1970). Ucieczka od wolności. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
• Garlicki, L. (2016). Komentarz do art. 30, [w:] L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom 2: Art. 30–86. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe: 27–54.
• Granat, M. (2014). Prawo konstytucyjne w pytaniach i odpowiedziach. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Grzybowski, S. (1957). Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
• Haberko, J. (2016). Zasady postępowania lekarza w stosunku do pacjenta. Uwagi de lege lata i de lege ferenda na tle przepisów Kodeksu etyki lekarskiej. Medyczna Wokanda 8: 43–56.
• Haberko, J., Wojcieszak, A. (2019). O sytuacji pacjenta cierpiącego w kontekście prawa do leczenia bólu. Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein 21/22: 39–54.
• Karkowska, D. (2016). Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych, [w:] D. Karkowska (red.), Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer: 312–440.
• Kazimierczuk, M. (2014). Pojęcie, istota oraz źródło wolności i praw człowieka. Studia Prawnoustrojowe 26: 101–114.
• Księżak, P. (2014). Komentarz do art. 23, [w:] M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak (red.), Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer: 276–281.
• Kurowski, K. (2014). Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Lipiec, J. (1997). Wolność i podmiotowość człowieka. Kraków: Wydawnictwo Fall.
• Łabno, A. (2002). Ograniczenie wolności i praw człowieka na podstawie art. 31 Konstytucji III RP, [w:] B. Banaszak, A. Preisner (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP. Warszawa: C.H. Beck: 695.
• Ławniczak, A. (2010). Zasada poszanowania wolności i jej ograniczenia, [w:] M. Jabłoński (red.), Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom 1: Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności praw jednostki w RP. Warszawa: C.H. Beck: 369.
• Łuków, P. (2007). Etyczne podstawy świadomej zgody na postępowanie medyczne w Europejskiej Konwencji Bioetycznej. Prawo i Medycyna 4: 5–22.
• Mazurek, F.J. (1980). Godność człowieka a prawa człowieka. Roczniki Nauk Społecznych 8: 19–48.
• Michałowska, K. (2014). Charakter prawny i znaczenie zgody pacjenta na zabieg medyczny. Warszawa: Difin.
• Mrozek, J.J. (2014). Godność osoby ludzkiej jako źródło praw człowieka i obywatela. Civitas et Lex 1: 41–47.
• Mularski, K. (2016). Komentarz do art. 44, [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 1: Komentarz. Art. 1–44911. Warszawa: C.H. Beck: 1844–1851.
• Panowicz-Lipska, J. (1975). Majątkowa ochrona dóbr osobistych. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Przybyszewska-Szter, B. (2016). Wolności i prawa osobiste, [w:] M. Chmaj (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer: 110−126.
• Radwański, Z., Olejniczak, A. (2019). Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: C.H. Beck.
• Sarnecki P. (1997). Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Przegląd Sejmowy 22(5): 9–32.
• Sobolewski, P. (2017). Konstytucyjne uwarunkowania zgody na zabieg medyczny, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), System prawa medycznego. Tom 1: Instytucje Prawa Medycznego. Warszawa: C.H. Beck: 388–394.
• Sokołowski, T. (2012). Osoby fizyczne, [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 1: Część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer: 19−159.
• Szpunar, A. (1979). Ochrona dóbr osobistych. Warszawa: PWN.
• Wild, M. (2016). Komentarz do art. 47, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom 1: Komentarz art. 1–86. Warszawa: C.H. Beck: 1161–1182.
• Wiliński, P. (2011). Proces karny w świetle konstytucji. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Wiliński, P., Karlik, P. (2016). Komentarz do art. 41, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom 1: Komentarz art. 1–86. Warszawa: C.H. Beck: 991–1006.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2021.83.3.5

Biblioteka Nauki

2037345