Samodzielność prawotwórcza jednostek samorządu terytorialnego

• Authors: Joanna Podgórska-Rykała

Title variants

EN

Law-making autonomy of local self-government units

Abstracts

EN

The purpose of this paper is to highlight the essence of the law-making autonomy of local self-government units, to describe the various legal forms that their formal decisions take, as well as to distinguish and define – using the achievements of the doctrine and jurisprudence – the various categories of acts created by local government bodies. The research method used was based on comparative legal analysis and literature research, evaluation of the legal status existing in the field of the discussed issues, as well as on an analysis of views presented in the science of administrative law and in the case law. The author points out that the legislator has granted local self-government bodies a large degree of law-making independence. Its sources can be found in the Constitution of the Republic of Poland, and then in local government system acts. These norms are additionally strengthened by the provisions of the European Charter of Local Self-Government, which provide for the right of local communities to act freely on their territory while respecting the principle of legalism. The attribution of the quality of autonomy to local government units has also been consolidated in the jurisprudence of the Constitutional Tribunal. The far-reaching independence of self-governments can be seen in many areas of their activity, but legislation seems to be one of the most important. Legal acts set the norms and rules of conduct, binding certain groups of addressees and affect their personal situation. in terms of their rights and obligations.

PL

Celem artykułu jest ukazanie istoty samodzielności prawotwórczej jednostek samorządu terytorialnego, scharakteryzowanie poszczególnych form prawnych, które przybierają ich formalne decyzje, oraz wyodrębnienie i zdefiniowanie – posługując się dorobkiem doktryny i orzecznictwem – poszczególnych kategorii aktów tworzonych przez organy samorządowe. Zastosowana metoda badawcza oparta została na analizie prawnoporównawczej oraz badaniach literaturowych, ocenie stanu prawnego istniejącego w zakresie omawianej problematyki, a także na analizie poglądów prezentowanych w nauce prawa administracyjnego oraz w orzecznictwie. Autorka zwraca uwagę, że ustawodawca przyznał organom samorządu terytorialnego dużą samodzielność prawotwórczą. Jej źródeł można doszukać się w Konstytucji RP, a w następnej kolejności w samorządowych ustawach ustrojowych. Unormowania te są dodatkowo wzmocnione przez przepisy Europejskiej karty samorządu lokalnego, stanowiącej o prawie społeczności lokalnych do pełnej swobody działania na swoim terytorium z poszanowaniem zasady legalizmu. Przypisanie przymiotu samodzielności jednostkom samorządowym zostało utrwalone również w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Z daleko idącą niezależnością samorządów mamy do czynienia w wielu dziedzinach ich działalności, jednak prawodawstwo wydaje się jedną z najistotniejszych. Akty prawne wyznaczają normy i reguły postepowania, gdyż wiążą określone grupy adresatów i wpływają na ich sytuację podmiotową: prawa i obowiązki.

Keywords

EN

local self-government; local law; act of local law

PL

samorząd terytorialny; prawo lokalne; akty prawa miejscowego

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2021
• Volume: 83
• Issue: 4
• Pages: 107-122

Dates

published

2021

Contributors

author

Joanna Podgórska-Rykała

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000257230363

References

• Adamczyk, A. (2013). Publicznoprawne formy działania administracji. Teoria i praktyka. Warszawa.
• Boć, J. (red.) (1998). Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji z 1997 r. Wrocław.
• Bohdan, A. (2018). Przepisy gminne porządkowe jako szczególne akty prawa miejscowego, [w:] B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 96–106.
• Bonusiak, E. (2018). Uchwała rady gminy o nadaniu nazwy ulicy aktem normatywnym o charakterze generalno-konkretnym? [w:] B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 44–52.
• Bułajewski, S. (2012). Pojęcie akty prawa miejscowego w poglądach doktryny, orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i sądów administracyjnych. Studia Prawnoustrojowe 18: 5–21.
• Chróścielewski, W. (1994). Akt administracyjny generalny. Łódź.
• Cybulska, R., Wierzbica, A. (2011). Uchwała jako forma wyrażania woli przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, [w:] J. Niczyporuk (red.), Teoria instytucji prawa administracyjnego. Księga pamiątkowa Profesora Jerzego Stefana Langroda. Paryż: 94–107.
• Czerw, J. (2018). Oddziaływanie wojewody na akty prawa miejscowego stanowione przez rady gmin – wybrane zagadnienia, [w:] B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 139–151.
• Dąbek, D. (2004). Prawo miejscowe samorządu terytorialnego. Bydgoszcz–Kraków.
• Dąbek, D. (2014). Prawo miejscowe. Warszawa.
• Dolnicki, B. (2009). Akty prawa miejscowego w świetle orzecznictwa, [w:] J. Boć, A. Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego. Wrocław: 205–232.
• Dolnicki, B. (2018a). Samorząd terytorialny. Warszawa.
• Dolnicki, B. (2018b). Wstęp, [w:] B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 17–21.
• Feja-Paszkiewicz, A. (2018), Uchwały określające zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy – zagadnienia formalne, [w:] B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 198–216.
• Gajewski, S. (2017). Programy rządowe. Studium administracyjnoprawne. Warszawa.
• Jaworska-Dębska, B. (2009). Akty normatywne i akty generalne stosowania prawa, [w:] M. Stahl (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie. Warszawa: 440–452.
• Kotulski, M. (2001). Akty prawa miejscowego stanowionego przez samorząd terytorialny. Samorząd Terytorialny 11(11): 28–42.
• Kożuch, B. (2004). Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce polskich organizacji. Warszawa.
• Makowski, G. (2012). Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – prawo i praktyka, [w:] A. Olech (red.), Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej w Polsce. Tom 1. Warszawa: 288–305.
• Mednis, A., Sześciło, D. (2014). Zarządzanie publiczne przez władztwo. Administracja władcza i jej przeobrażenia, [w:] D. Sześciło (red.), Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji. Warszawa: 78–93.
• Misiąg, W. (2004). Budżet gminy dla praktyków. Wzory i przykłady uchwał. Warszawa.
• Nowacka, E. (1997). Samorząd terytorialny w administracji publicznej. Warszawa.
• Ochendowski, E. (2006). Prawo administracyjne. Część ogólna. Toruń.
• Podgórska-Rykała, J. (2018). Strategia jako główne narzędzie prawno-polityczne zarządzania rozwojem w jednostkach samorządu terytorialnego. Przedsiębiorczość i Zarządzanie 19(11.II): 311–324.
• Rot, H., Siarkiewicz, K. (1994). Zasady tworzenia prawa miejscowego. Warszawa.
• Stasikowski, R. (2009). O istocie funkcji planistycznej administracji publicznej. Przegląd Prawa Publicznego 5: 23–39.
• Sześciło, D. (2014). Prawo do dobrej administracji – narzędzie ochrony jednostki przed nadużyciem władztwa, [w:] D. Sześciło (red.), Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji. Warszawa: 94–111.
• Szewc, A., Szewc, T. (1999). Uchwałodawcza działalność jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa.
• Szewc, T. (2007). Nazewnictwo form aktów prawa miejscowego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 69(2): 81–91.
• Wiktorowska, A. (2017). Samorząd terytorialny, [w:] M. Wierzbowski (red.), Prawo administracyjne. Warszawa: 211–243.
• Wlaźlak, K. (2009). Charakter prawny aktów planowania i ich rola w realizacji zadań administracji publicznej. Przegląd Prawa Publicznego 6: 22–24.
• Zimmermann, J. (2016). Prawo administracyjne. Warszawa.
• Żuchowski, W. (2007). Prawotwórcza działalność samorządu terytorialnego w gospodarowaniu zasobem mieszkaniowym gminy. Samorząd Terytorialny 17(4): 66–71.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2021.83.4.8

Biblioteka Nauki

2037169